Białko roślinne czy zwierzęce?
O białku zwykle wiemy tyle, że powinno się je jeść, bo jest to ważny element zdrowej diety. Za to pytanie - czy w naszej diecie powinno przeważać białko pochodzenia roślinnego czy zwierzęcego? - pojawia się dość często. Czy istnieje na nie jednoznaczna odpowiedź?
*O białku zwykle wiemy tyle, że powinno się je jeść, bo jest to ważny element zdrowej diety. Za to pytanie - czy w naszej diecie powinno przeważać białko pochodzenia roślinnego czy zwierzęcego? - pojawia się dość często. Czy istnieje na nie jednoznaczna odpowiedź? *
Właściwie nie, a to dlatego, że organizm najlepiej wykorzystuje zrównoważoną „mieszankę proteinową", czyli połączenie obu typów białek. Za to można zarysować pewne różnice między nimi i określić kto, kiedy i w jakich ilościach powinien białko włączyć do swojej diety. Jest to bardzo ważne ze względu na to jak istotne jest ono dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Porto białko
Samo słowo proteina pochodzi od greckiego słowa "porto", które dosłownie można tłumaczyć jako „pierwszy" lub coś o podstawowym znaczeniu. Spożycie białka jest podstawowym elementem zrównoważonego programu odżywiania, bo jest ono ważnym elementem budulcowym. Pewnie większość z nas w pierwszej kolejności powiązałaby proteiny z mięśniami. To fakt - tkanka mięśniowa składa się z dwóch rodzajów białek aktyny i miozyny, które współdziałają ze sobą tworząc właśnie tkankę mięśniową. Mięśnie powiązane z układem kostnym pozwalają nam się poruszać. Oprócz tego białko występuje w naczyniach krwionośnych, narządach, włosach, paznokciach i skórze.
Ponadto enzymy, które pełnią wiele istotnych funkcji w organizmie ludzkim są niczym innym jak specjalnymi białkami, które biorą udział w różnego typu reakcjach chemicznych. Enzymy znajdują się w także różnych formach i pełnią wiele funkcji w komórkach. Sam proces trawienia wymaga enzymów białkowych zawartych w komórkach układu trawiennego. Ślina zawiera enzym potrzebny do trawienia skrobi, a żołądek produkuje enzymy pomagające trawić białka, które jemy. Wniosek nasuwa się sam - nasz organizm nie mógłby sprawnie funkcjonować bez protein.
Ile białka w diecie?
Jak już wyżej wspomniano wszystko zależy od konkretnych czynników - od wieku, masy ciała, składu ciała, poziomu aktywności fizycznej, szczególnie tej nastawionej na zwiększanie masy mięśniowej. Spożycie białka powinno być większe w okresie dzieciństwa co jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju, w okresie ciąży i podczas karmienia piersią, lub gdy organizm potrzebuje sił by powrócić do zdrowia.
Polecamy również:
Generalnie zaleca się, by osoba dorosła spożywała między 0,8 a 1 gramem białka na kilogram masy ciała dziennie. Kobiety w ciąży powinny do tego wyniku dodać jeszcze w sumie ok. 30 gramów. Osoby aktywne fizycznie i sportowcy powinni jadać odpowiednio 1,6 g / kg i 1,8 g / kg masy ciała. Każdy kto systematycznie spożywa więcej niż 2 g białka na kilogram masy ciała dziennie, powinien pić dużo wody, aby chronić nerki. Wyjątek od tej reguły stanowią dzieci, u których zapotrzebowanie na białko jest znacznie wyższe niż u dorosłych i wynosi w przeliczeniu na 1 kg masy ciała ok. 2,0 g.
Roślinne czy zwierzęce?
Generalnie wartość białka jest określana zawartością w nim wszystkich niezbędnych aminokwasów, a proteiny o wysokiej wartości są lepiej wykorzystywane przez organizm. Do grupy białek o wysokiej wartości należą te zawarte w produktach zwierzęcych, takich jak mięso, drób i ryby, mleko, oraz jaja. Wartość biologiczna protein pochodzenia roślinnego jest niestety znacznie mniejsza, ponieważ nie zawierają one wszystkich niezbędnych aminokwasów takich jak leucyna, metionina czy lizyna. Sposobem na to by zwiększyć ich przyswajalność jest skomponowanie posiłku zawierającego oba typy białek.
Niestety wysokie spożycie białka zwierzęcego niesie za sobą pewne ryzyko ze względu na towarzyszące mu wysoki poziom tłuszczu i cholesterolu. Może to prowadzić do otyłości, a także miażdżycy czy choroby niedokrwiennej serca . Z drugiej jednak strony produkty roślinne to bogactwo błonnika, obniżającego poziom cholesterolu we krwi i zmniejszającego ryzyko wystąpienia wyżej wymienionych chorób. Rośliny są również doskonałym źródłem minerałów, witamin i antyoksydantów.
Zatem jeśli nasza dieta jest bardzo obfita w mięso, to dostarczamy organizmowi za dużo białka. Wielu naukowców jest zdania, że nadmierne jego spożycie w dłuższym okresie czasu może prowadzić do osteoporozy. Dzieje się tak dlatego, że organizm uwalnia wówczas z kości wapń, by zneutralizować nadmiar protein, a to prosta droga do tego schorzenia. Dodatkowo nadwyżka białka sprawia, że organizm wytwarza za dużo azotu, co bardzo obciąża nerki powodując zmniejszenie ich czynności, gdyż muszą one wydalić dodatkowy azot wraz z moczem.
Reasumując, jak zwykle sprawdza się zasada - wszystko z umiarem. Zrównoważone połączenie obu typów białek jest najlepszym rozwiązaniem. Staranne planowanie diety to gwarancja, że organizm będzie funkcjonował prawidłowo.
Aleksandra Dwórznik
Polecamy również:
