Biała kasza gryczana - z czym to się je?
Mało znana, a pyszna i zdrowa kasza. Warto ją poznać.
Nie tylko gryczana kasza palona
Kasze stanowią podstawę piramidy żywieniowej i fundament zdrowej, zbilansowanej diety. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje produkt powstający z niepalonych ziaren gryki, który wyróżnia się imponującymi właściwościami odżywczymi, charakterystyczną kremową barwą oraz delikatnym smakiem i aromatem, dzięki czemu biała kasza gryczana znajduje wiele zastosowań w kuchni. Oto, co warto o niej wiedzieć.
Polski przysmak pełen zdrowia
Jej kolor nie powinien dziwić, bo przecież już Adam Mickiewicz pisał na kartach "Pana Tadeusza" o "gryce jak śnieg białej". W dawnej Polsce niepalona kasza gryczana była bardzo popularna, już w XIV wieku podawano ją na stół jako dodatek do zrazów wołowych. Chłopi jedli "tatarkę" (uprawa gryki upowszechniła się w czasach najazdów tatarskich, stąd ta potoczna nazwa) ze skwarkami w czasie prac polowych, ponieważ prosta potrawa dodawała sił i energii. Za wielkiego miłośnika białej kaszy gryczanej uchodził Kazimierz Wielki. To na jego dworze powstał przepis na kaszę po królewsku. Według tej receptury, by uzyskać odpowiednią sypkość należy przed ugotowaniem wymieszać ją z surowym jajkiem, a następnie wysuszyć w piekarniku. Po wystudzeniu kaszę zalewa się wrzątkiem z dodatkiem oleju i soli, po czym gotuje w kąpieli wodnej przez około pół godziny. Po II wojnie światowej nieprażona kasza gryczana została wyparta przez produkt, który powstaje w wyniku obróbki termicznej ziaren gryki. Palona kasza gryczana cechuje się
charakterystycznym, mocnym smakiem, cenionym przez wiele osób. Biała jest znacznie delikatniejsza, ale za to może pochwalić się dużo większymi wartościami odżywczymi. Badania naukowe dowiodły bowiem, że palenie ziaren gryki znacząco pogarsza jakość zawartego w nich białka, a co gorsze zmniejsza także jego właściwości przeciwutleniające. Nieprażona kasza dostarcza również więcej błonnika, czyli mieszanki rozmaitych związków chemicznych, które zbawiennie wpływają na funkcjonowanie naszego organizmu: wspomagają pracę jelit, regulują proces trawienia, zapobiegają otyłości, zmniejszają poziom "złego" cholesterolu, a nawet chronią przed nadciśnieniem czy chorobą wieńcową.
Cenne składniki kaszy
Biała kasza gryczana to prawdziwa skarbnica cennych mikroelementów, m.in. potasu, magnezu, manganu, fosforu, cynku czy miedzi. Jest produktem naturalnym o szczególnie dużej zawartości krzemu, który rzadko występuje w naszych posiłkach, dlatego w większości cierpimy na niedobór tego minerału, który zapewnia zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci, a także utrzymuje w dobrym stanie naczynia krwionośne, zapobiegając odkładaniu się w nich cholesterolu.
Niepalona kasza gryczana to także bogate źródło kwasu foliowego pozytywnie wpływającego na układ nerwowy i pokarmowy oraz mózg. Dlatego nie powinno jej zabraknąć w diecie ciężarnych kobiet - kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu, a jego niedobór u przyszłych matek uznaje się za główną przyczynę rozszczepu kręgosłupa u dziecka i szeregu innych wad tzw. cewy nerwowej.
Źródło antyoksydantów bez glutenu
Biała kasza gryczana nie zawiera glutenu, może być składnikiem jadłospisu osób chorujących na celiakię. Dostarcza za to cennych przeciwutleniaczy, zwłaszcza rutyny - organicznego związku chemicznego z grupy flawonoidów, który uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, ułatwia przyswajanie cennych substancji i spowalnia utlenianie witaminy C przedłużając tym samym jej działanie. Przede wszystkim jest jednak silnym antyoksydantem, chroniącym przed szkodliwym działaniem wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu.
Sposób na białą kaszę gryczaną
Biała kasza gryczana syci, rozgrzewa i zapewnia energię na cały dzień. Jest także bardzo łatwa w przygotowaniu. Wystarczy zagotować wodę (dwie szklanki na szklankę kaszy) z liściem laurowym, ewentualnie odrobiną majeranku, a następnie dodać kaszę i gotować pod przykryciem na małym ogniu, aż wchłonie całą wodę. Wtedy najlepiej zdjąć garnek z ognia i zostawić w ciepłym miejscu na 20-30 minut.
Tak przygotowana kasza będzie przepysznym składnikiem wielu potraw, nie tylko tradycyjnego krupniku, który przyrządzony z białej gryczanej nabierze nowego, delikatnego smaku. Idealnie komponuje się z daniami mięsnymi, np. zrazami, wszelkimi gulaszami czy sosami np. grzybowymi. Ze zmielonej kaszy możemy piec chleb, placki lub ciasta. W połączeniu z białym serem i warzywami otrzymamy pyszny farsz do naleśników, pierogów lub gołąbków. Można z niej przygotowywać wegetariańskie kotlety albo dodawać do sałatek.
Ciekawym pomysłem na przekąskę są babeczki nadziewane mieszkanką z kaszy, białego sera, podsmażonej cebuli i jajka. Natomiast farsz z ugotowanej niepalonej kaszy gryczanej, suszonych grzybów i żółtego sera będzie świetnie smakował po upieczeniu wewnątrz piersi z kurczaka. Delikatna biała kasza gryczana może też posłużyć do przygotowania energetycznego koktajlu. Należy tylko zmiksować kaszę (nie trzeba jej nawet gotować, wystarczy zalać na noc wodą z sokiem z cytryny), upieczonego buraka, świeże lub mrożone owoce leśne, jogurt naturalny oraz do smaku odrobinę miodu i soku z cytryny.
