Bertram – hiszpański rumianek. Cenna przyprawa

Bertram, zwany też pierściennikiem lekarskim, akarkarą czy hiszpańskim rumiankiem (jego kwiatki z białymi płatkami i żółtym wnętrzem faktycznie przypominają popularne także w Polsce rumianki), rośnie przede wszystkim w krajach śródziemnomorskich, na Kaukazie i w Indiach. Jednak w Europie już niemal nie występuje w stanie dzikim, jest za to dość powszechnie uprawiany, przede wszystkim dla korzenia, wykorzystywanego jako surowiec do produkcji przyprawy oraz licznych suplementów diety.

Człowiek ceni go od wieków. Stosowanie bertramu zalecali już twórcy ajurwedy – jednego z najstarszych systemów leczniczych, w którym zwraca się uwagę przede wszystkim na zachowanie pierwotnej równowagi organizmu, czemu ma służyć m.in. spożywanie odpowiednich produktów naturalnych. Hinduscy mędrcy uznawali korzeń tej rośliny za remedium na ból zębów, gardła czy migdałków oraz skuteczny afrodyzjak zwiększający płodność i podnoszący męskie libido.

Bertramowi dużo miejsca w swoich słynnych działach o roślinach leczniczych poświęciła św. Hildegarda z Bingen, XII-wieczna mistyczka, uzdrowicielka i reformatorka religijna. Zalecała jego stosowanie zarówno osobom chorym, jak i zdrowym. Legendarna benedyktynka przekonywała, że bertram działa regenerująco na organizm, leczy dolegliwości żołądkowo-jelitowe, reguluje trawienie oraz zwiększa przyswajalność składników odżywczych: witamin, białek czy węglowodanów.

Choć od czasów św. Hildegardy sporo się zmieniło, roślina przypominająca nasz rodzimy rumianek wciąż uchodzi za jeden z najzdrowszych darów natury, świetnie sprawdzający się również w kuchni, jako smakowita przyprawa.

Korzeń bertramu jest bardzo bogatym źródłem cennych składników odżywczych, zwłaszcza alkiloamidów – organicznych związków chemicznych charakteryzujących się silnym działaniem leczniczym. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują: pyretryna, pellitoryna i sezamina. Roślina dostarcza też dużo polisacharydów, w tym inuliny.

Dzięki temu sprzyja naszemu zdrowiu, m.in. regulując pracę systemu nerwowego. Badania naukowe wykazały, że regularne stosowanie bertramu nie tylko poprawia samopoczucie, ale również korzystnie wpływa na pamięć, koncentrację oraz zdolność przyswajania wiedzy.

Składniki korzenia pierściennika lekarskiego, zwłaszcza anacylina, działają rozkurczowo i przeciwdrgawkowo, co jest ważne dla osób zmagających się z epilepsją. Bertram wykazuje też właściwości antybakteryjne, pomaga uporać się ze szkodliwymi pasożytami. Wzmacnia system odpornościowy, wspomaga wydzielanie śliny, poprawia jakość krwi (reguluje poziom hemoglobiny i leukocytów). Może stanowić wartościowy składnik diety chorych na cukrzycę.

Nie należy jednak przesadzać z jego spożywaniem, ponieważ nadmiar przyprawy w naszym jadłospisie prowadzi niekiedy do zgagi albo nadprodukcji kwasu żołądkowego. Bertram nie jest też wskazany dla kobiet w ciąży i matek karmiących (niekiedy powoduje skurcze i krwawienie macicy, a także hamuje produkcję mleka) oraz osób cierpiących na wrzody żołądka, nadkwaśność żołądka czy choroby jelit.

W celach leczniczych zaleca się zwykle regularne picie odwaru z korzenia bertramu – łyżeczkę suszu należy zalać szklanką wrzącej wody i gotować miksturę przez 5-10 minut albo parzyć przez kwadrans.
Jednak roślina świetnie sprawdza się również w kuchni, jako przyprawa o ciekawym, wyrazistym, lekko ostrym i korzennym aromacie. Pasuje niemal do każdej potrawy. Szczyptę bertramu warto dodać do zupy, sosu, dań z roślin strączkowych oraz innych warzyw. Znakomicie komponuje się z wszelkimi kaszami czy zbożami, zwłaszcza orkiszem.

Bertram z powodzeniem możemy wykorzystać do posypania kanapki lub sałatki. Niektórzy dodają go nawet do przetworów: kompotów oraz rozmaitych marynat.

W sklepach zielarskich oraz Internecie kupimy przyprawę w wersji łagodnej i ostrej. Którą wybrać? Wszystko zależy od naszych preferencji smakowych, gdyż obie wykazują duże właściwości odżywcze.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl