10 najzdrowszych jesiennych warzyw. Warto wprowadzić do diety

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Bliska kuzynka popularnej rzodkiewki gościła na polskich stołach już w czasach piastowskich, zwłaszcza jesienią i zimą, gdy organizm szczególnie potrzebuje wartościowych składników odżywczych, a tych w czarnej rzepie nie brakuje. Warzywo pomaga wzmacniać odporność, ponieważ dostarcza solidnej porcji witamin C, B1 i B2, PP oraz soli mineralnych, głównie potasu, żelaza, wapnia, magnezu, siarki i fosforu. Zawiera też fitoncydy, czyli substancje podobne do antybiotyków, które hamują rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych.

Okazałe pomarańczowe kule stanowią jesienią ozdobę targowisk i warzywniaków, ale dynia to nie tylko dekoracja, ale przede wszystkim produkt o imponujących właściwościach odżywczych. Pomarańczowożółty kolor miąższu nadaje jej beta-karoten, w organizmie przetwarzany w witaminę A. Ten naturalny barwnik i przeciwutleniacz m.in. spowalnia tempo starzenia się organizmu, obniża ryzyko choroby wieńcowej, zapobiega schorzeniom układu oddechowego, wspiera system odpornościowy i jest ceniony w profilaktyce antynowotworowej.

Uchodzi za jeden z najsmaczniejszych i najzdrowszych gatunków kapusty, ale jej historia jest dość krótka – po raz pierwszy została wyhodowana w latach 20. XIX wieku w okolicach Brukseli, skąd wywodzi się nazwa warzywa. Spożywanie brukselki znacząco zwiększa odporność, a nawet pomaga zwiększyć płodność, zwłaszcza kobiety. Naukowcy odkryli w niej również związki pomagające zapobiegać nowotworom, m.in. rakowi piersi, żołądka i okrężnicy.

Warzywo, uderzająco podobne do popularnej w Polsce pietruszki, cieszyło się dużą popularnością już we wczesnym średniowieczu, by w XVIII-XIX wieku, kiedy upowszechniła się uprawa ziemniaka i marchewki, stracić na znaczeniu i popaść w zapomnienie. Jednak w ostatnich latach pasternak znów wraca na nasze stoły i słusznie, bo jest to produkt o cennych właściwościach leczniczych, m.in. przeciwdziałający powstawaniu kamieni moczowych i żółciowych, obniżający ciśnienie, działający przeciwbólowo oraz uspokajająco, poprawiający krążenie krwi.

Kiedyś nazywano go gruszką miłości, ponieważ uchodził za bardzo skuteczny afrodyzjak. Pierwsze wzmianki o uprawie bakłażanów pochodzą z Chin, z V wieku przed naszą erą, choć przypuszcza się, że w Azji spożywano je jeszcze wcześniej. Dziś cieszą się popularnością na całym świecie, a jesienią są szczególnie smaczne. Bakłażan składa się w 90 proc. z wody, ale resztę stanowią bardzo cenne witaminy, minerały i inne związki organiczne, w tym odpowiadające za charakterystyczną fioletową barwę antocyjany, wykazujące właściwości antynowotworowe i przeciwutleniające.

Jeden z ulubionych produktów gwiazd show-biznesu, o czym możemy przekonać się, oglądając zdjęcia na ich internetowych profilach. Nic dziwnego, gdyż brokuł jest niskokaloryczny i bogaty w błonnik, na długo zapewniający uczucie sytości, ale także stanowi skarbnicę ważnych dla organizmu substancji, w tym witaminy C (dostarcza jej dwukrotnie więcej niż szpinak), potasu, folianów (związków, które po przedostaniu się do jelita cienkiego ulegają przemianie w kwas foliowy, szczególnie potrzebny kobietom w ciąży)
czy flawonoidów sprzyjających usuwaniu toksyn i działających przeciwnowotworowo.

Jesienią nabiera wyjątkowego smaku i aromatu, jest też skarbnicą białek, cukrów, witaminy C i witamin z grupy B, kwasu foliowego, karotenu oraz licznych mikro- i makroelementów (wapnia, magnezu, potasu, sodu, żelaza). Buraczany kolor to zasługa dużego stężenia betaniny – naturalnego barwnika będącego silnym przeciwutleniaczem, skutecznie wymiatającego wolne rodniki odpowiedzialne za przyspieszanie procesów starzenia organizmu. Buraka nie powinno zabraknąć w diecie ciężarnych kobiet, osób zmagających się z nadciśnieniem, anemią czy białaczką, a także pragnących zwiększyć odporność i poprawić przemianę materii.

"W każdej postaci spożyty uszczęśliwi człowieka, nada on skórze ładnego koloru i przyjemnego zapachu, wspomaga też trawienie" – pisała św. Hildegarda z Bingen, XII-wieczna mistyczka i uzdrowicielka. Fenkuł, zwany też koprem włoskim ma łagodny, lekko anyżkowy smak i dużo właściwości odżywczych. Już niewielka bulwa zapewnia nam 100 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Warzywo jest bogate w witaminy: A, B1 i B9, a także przeciwutleniacze, zwłaszcza rutynę, uszczelniającą i wzmacniającą naczynia krwionośne.

Symbol panującej mody na zdrowe odżywanie, często wyśmiewamy jako "hipsterski wymysł". Jednak warto pamiętać, że jarmuż ceniono już w średniowieczu, a przez wieki stał się istotnym składnikiem tradycyjnych potraw spożywanych w Irlandii, Portugalii czy Brazylii. Bez wątpienia posiada też dużo walorów odżywczych, jest rośliną bogatą w błonnik, chlorofil, witaminy (C, A, K i z grupy B) czy sulforafan – związek fitochemiczny stymulujący wytwarzanie przez organizm enzymów przeciwnowotworowych. Jarmuż powinien też gościć w diecie osób dbających o linię – 100 g dostarcza zaledwie 29 kalorii.

Dostępna w sprzedaży przez cały rok, ale jesienią warto zwrócić na nią szczególną uwagę. Jej pomarańczowo-czerwony kolor to zasługa karotenoidów – związków, które w organizmie człowieka przekształcają się w witaminę A, niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania wzroku. Marchewka dostarcza również solidnej dawki choliny (witamina B4), odpowiedzialnej za prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Dzięki niej możemy się łatwiej skoncentrować na trudnych zadaniach umysłowych.