Kwas fosforowy - E338
Kwas fosforowy naturalnie występuje w naszym organizmie, ale także wchodzi w skład wielu produktów spożywczych, w tym także napojów gazowanych. Do użytku w technologii żywności został dopuszczony jako symbol o numerze E338 i zaliczany jest do regulatorów kwasowości pełniących funkcję przeciwutleniającą, regulującą, chelatującą oraz transportującą. Jaki wpływ na organizm wywiera ten konserwant?
Czym jest [kwas fosforowy](https://portal.abczdrowie.pl/niebezpieczny-kwas-fosforowy)?
Kwas fosforowy, to związek syntetyczny, który otrzymywany jest poprzez działanie kwasem siarkowym na fosforan wapnia, którego źródłem są minerały kopalniane: apatyt i fosforyt. Należy do grupy kwasów tlenowych, mających przynajmniej jeden atom tlenu, który łączy się z atomem centralnym kwasu.
Kwas fosforowy ma wzór H3PO4, w temperaturze pokojowej ma postać krystalicznej substancji, dobrze rozpuszczalnej w wodzie. W technologii spożywczej wykorzystuje się zazwyczaj 85-90 proc. roztwór tego kwasu, który ma postać dość gęstego syropu.
W dodatkach do żywności otrzymał symbol E338 i stosowany jest jako regulator kwasowości oraz sekwestrant, co oznacza, że tworzy związki chemiczne z jonami metali – absorbując je, zapobiega zmianom smaku, konsystencji oraz barwy żywności.
Kwas fosforowy jako regulator kwasowości
Kwasy nie mają dobrej renomy, ponieważ kojarzą nam się po prostu z chemią. Dlatego, gdy dowiadujemy się, że dany produkt spożywczy zawiera chociażby kwas fosforowy, z niepokojem postrzegamy taką żywność. Ale pamiętajmy, że zanim coś zostanie zaakceptowane jako dodatek do żywności, przechodzi szereg specjalistycznych badań.
Światowa Organizacja zdrowia nie dopuściłaby przecież, aby substancja toksyczna została dodana do pożywienia. W technologii żywności większość kwasów używanych jest jako regulatory kwasowości – używa się ich do zmiany i kontroli kwasowości bądź zasadowości (wpływa na prawidłowe pH produktu spożywczego).
Regulatory kwasowości gwarantują także walory smakowe – i tak kwas fosforowy nadaje żywności określony, lekko kwaskowaty smak. Ponadto E338 wpływa na poprawę jakości produktu i wydłuża termin jego przydatności do spożycia, co także uzasadnia jego wykorzystanie w przetwórstwie żywnościowym. W jakich produktach go odnajdziemy?
Zastosowanie kwasu fosforowego w przemyśle żywności
Kwas fosforowy E338 dodawany jest do wielu produktów spożywczych. Są to:
• słodycze,
• bezalkoholowe napoje gazowane (przede wszystkim cola),
• galaretki,
• sery,
• mleko sterylizowane i UHT,
• produkty mięsne,
• surimi,
• lody,
• wino owocowe,
• izotoniczne napoje dla sportowców,
• miód pitny,
• napoje spirytusowe z wyjątkiem whisky,
• aromatyzowane koktajle na bazie wina,
• sosy,
• zupy błyskawiczne,
• buliony,
• przekąski na bazie ziemniaków, zbóż i mąki,
• gumy do żucia,
• przetworzone orzechy,
• mieszanki deserowe w proszku.
Wykorzystanie kwasu fosforowego poza przemysłem spożywczym
Kwas fosforowy odnajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Wykorzystywany jest chociażby w ciepłownictwie do odkamieniania aparatury i jako odrdzewiacz do stali. Ponadto używany jest do tworzenia fosforanowych powłok galwanicznych (ochronnych) na metalach. Jest on także składnikiem nawozów sztucznych, a w stomatologii wykorzystuje się go do produkcji kitów porcelanowych. Niebezpieczna dla życia i zdrowia ilość kwasu fosforowego to 1000 mg.
Czy wiesz, że kwas fosforowy występuje naturalnie w organizmie ludzkim?
Kwas fosforowy naturalnie występuje w naszym organizmie i pełni w nim wiele ważnych funkcji. Jest to składnik zębów, kości i enzymów. Wpływa na metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczy, bierze udział w procesach energetycznych jako główny składnik wiązań energetycznych w ATP- adenozynotrójfosforanie, występującym w mitochondriach komórkowych. Jego wchłanianie w jelitach uzależnione jest od aktualnego zapotrzebowania organizmu na ten związek.
Kwas fosforowy, a niedobór wapnia w organizmie
Kwas fosforowy wydalany jest organizmu jako fosforan wapnia- jeżeli będziemy spoczywać produkty obfitujące w ten związek, istnieje ryzyko że nabawimy się niedoboru wapnia. Ponieważ tworzy związki chemiczne z wapniem, nadmiar kwasu fosforowego w diecie sprzyja uszkadzaniu szkliwa zębów i może przyczyniać się do utraty wapnia z kości.
Jak pokazują przeprowadzone przez Center for Science in the Public Interest (CSPI) badania na grupie konsumentów, którzy nie byli związani z branżą spożywczą - większość fosforanów w naszej diecie pochodzi z mięsa i produktów mlecznych, a nie z produktów spożywcych, w których kwas fosforowy służy jako dodatek. Niemniej E338 powinni unikać chorzy na osteoporozę oraz kobiety przechodzące menopauzę.
Dla osób zdrowych, dzienne dopuszczalne przez Światową Organizację Zdrowia spożycie kwasu fosforowego wynosi 70 mg/kg masy ciała. Opowieści o niebezpieczeństwie spożywania kwasu fosforowego są rozpowszechnione, ale wciąż trwają badania na ten temat i trudno jednoznacznie określić, czy szkodliwy wpływ E338 na organizm jest rzeczywisty.
Kornelia Ramusiewicz