Skarbnica zdrowia. Matcha – czym jest i jakie ma właściwości?

Matcha uważana jest za japoński specjał, ale tak naprawdę pochodzi z Chin. To dzięki buddyjskim mnichom trafiła do Japonii, gdzie już od VIII wieku pito ją w czasie towarzyskich spotkań. Z kolei od XII wieku używa się jej w czasie ceremonii herbacianej i stanowi podstawę filozofii życia Chado. Parzenie i picie zielonej herbaty jest wstępem do medytacji i osiągnięcia jasności umysłu.

Dawniej ceremonia picia herbaty miała niezwykle ozdobny i wyrafinowany styl. Z czasem mnisi starali się jak najbardziej uprościć ten rytuał. Według Muraty Shuko najważniejszy jest sam gest wlewania do czarki gorącej wody, a nie cała wystawna otoczka.

Dziś parzenie matchy to okazja do spotkań i rozmów, które pozwalają dzielić się ze sobą wiedzą i poglądami.

Matcha nie jest zwykłą zieloną herbatą. Musi ona rosnąć na specjalnych plantacjach, które są na 14-28 dni przez zbiorem zacieniane bambusowymi konstrukcjami. Dzięki temu ma ona ograniczony dostęp do słońca, a jej liście nabierają wyjątkowych właściwości.

Dodatkowo zasłonięcie upraw sprawia, że herbata nie nabiera gorzkiego posmaku. Pozostaje więc słodka i łagodna. Jednocześnie zawiera więcej kofeiny i aminokwasów niż zwykła zielona herbata.

Herbata uprawiana w takich warunkach wytwarza znacznie więcej chlorofilu, dlatego też jej kolor jest intensywnie zielony. Im jaśniejsza i bardziej wyrazista jest barwa matchy, tym lepsza jest jej jakość.

W ten sposób powstaje tencha, czyli herbata o niezwijanych liściach. Następnie jest ona poddawana działaniu pary wodnej dla zachowania koloru, zapachu i wartości odżywczych. Potem suszy się ją gorącym powietrzem i rozdrabnia na specjalnych żarnach aż do uzyskania proszku.

Picie matchy bardzo korzystnie działa na organizm człowieka. Dlaczego ta herbata jest tak wyjątkowa?

1. Właściwości antyoksydacyjne. Matcha zawiera jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy – galusan epigallokatechiny. Dzięki temu skutecznie neutralizuje działanie wolnych rodników, które są przyczyną wielu chorób oraz przyspieszają starzenie się organizmu.
2. Właściwości antynowotworowe. Katechiny obecne w zielonej herbacie hamują rozwój komórek nowotworowych.
3. Właściwości uspokajające. L-teanina wspiera utrzymanie odpowiedniego stężenia serotoniny i dopaminy w organizmie. Duża jej zawartość w matchy sprawia, że poprawia się nasze samopoczucie, zmniejsza stres, a organizm czuje się odprężony i spokojny. Dzięki temu też lepiej śpimy, poprawia się nasza aktywność i zdolność do kreatywnego myślenia oraz nauki.
4. Właściwości pobudzające. Matcha ma w sobie kofeinę, dzięki której powoli nabieramy energii. Po wypiciu herbaty ten efekt utrzymuje się dłużej niż w przypadku kawy. L-teanina dodatkowo niweluje niepożądane skutki spożywania kawy, czyli wzrost ciśnienia, nerwowość i nadpobudliwość.
5. Właściwości odchudzające. Matcha przyspiesza metabolizm i wspiera spalanie tkanki tłuszczowej. Ponadto obniża stężenie glukozy we krwi i zmniejsza poziom trójglicerydów. Można więc pić ją profilaktycznie w cukrzycy, nadciśnieniu i hipercholesterolemii.
6. Właściwości przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. W matchy jest bardzo dużo katechin, które chronią organizm przed chorobami układu krążenia. Zapobiegają powstawaniu zakrzepów i mają działanie przeciwzapalne. Galusan epigallokatechiny ma ponadto udział w regeneracji białka (elastyny), które wpływa na zachowanie elastyczności tętnic.
7. Właściwości antybakteryjne i antywirusowe. Katechiny, witaminy (A, E i C) oraz składniki mineralne (cynk, potas, żelazo, wapń) wspierają pracę układu odpornościowego człowieka. Działają odżywczo, wzmacniająco i uzupełniają niedobory.
8. Właściwości wzmacniające kości i mięśnie. Regularne picie matchy poprawia gęstość tkanki kostnej, a także zwiększa siłę mięśni. Tym samym zapobiega osteoporozie i złamaniom.

Nikt nie wymaga od nas skompilowanego rytuału parzenia herbaty zgodnie z ceremoniałem. Oczywiście można zaopatrzyć się w specjalny zestaw do przygotowania matchy, czyli matchawanu (specjalnej miski), mieszadełka z gałązki bambusa (chasenu), sitka i szpatułki z bambusa (chashaku). Jednak na własne potrzeby wystarczy zwykła czarka i łyżeczka.

Kroki parzenia matchy:

1. Do czarki wsyp łyżeczkę matchy.
2. Proszek zalewamy niewielką ilością wody o temperaturze ok. 75-80 stopni Celsjusza. Nigdy nie używaj wrzątku!
3. Dokładnie wymieszaj wszystko łyżeczką, by jak najwięcej proszku się rozpuściło.
4. Dopełnij czarkę wodą.

Na jedną łyżeczkę matchy używa się średnio 150 ml wody. Należy pamiętać, że warto wypijać matchę do końca, bo właśnie w osadzie pozostającym na dnie czarki gromadzi się najwięcej witamin i antyoksydantów.