Sałatka jarzynowa - zawsze smaczna. Na co dzień i od święta

Zobacz także: sałatka śledziowa z granatem

Dla wielu Polaków sałatka jarzynowa jest nieodłącznym elementem wszelkich świąt i rodzinnych spotkań, a dodatkowo stanowi jeden z niezapomnianych smaków dzieciństwa. Jadamy ją zarówno od święta, jaki i na co dzień.
Jedni dodają do niej cebulę, drudzy nie, niektórzy wykorzystują do jej zrobienia ugotowane warzywa z rosołu, a inni gotują je oddzielnie. Różnice mogą dotyczyć także musztardy, śmietany czy proporcji składników. W różnych rejonach Polski, ba, nawet w różnych domach i rodzinach przygotowuje się ją inaczej, jednak są to tak nieznaczne niuanse, że cały czas możemy mówić o sałatce, która funkcjonuje pod jedną nazwą  - sałatka jarzynowa. Ale czy jest to receptura wymyślona przez Polaków?

Sałatka jarzynowa znana jest dziś każdemu Polakowi, ale swoje trumfy święciła w czasach PRL-u. W latach 70. i 80. była dostępna w każdym barze, a jak pamiętają nieco starsi czytelnicy, jej jakość i świeżość pozostawiała wiele do życzenia… Na szczęście nasze mamy i babcie potrafiły przyrządzać przepyszne sałatki jarzynowe, których smak zapewne pamiętamy do dziś. Sałatka jarzynowa pochodzi z Rosji, a jej obecna receptura znacznie różni się od pierwotnej. Historia popularnej sałatki jest długa i dość skomplikowana, pełna białych plam i niejasności.
Jedno jest pewne - autorem przepisu na sałatkę jarzynową był Lucien Olivier, właściciel i szef kuchni moskiewskiej restauracji Hermitage. W skład popularnej sałatki nazwanej nazwiskiem jej twórcy wchodziły: ozorki, kapary, sałata, kawior, pikle, jarząbki i tajemniczy sos; jednak przepis na ów sos Olivier zabrał ze sobą do grobu.
Pod koniec XIX wieku rosyjscy arystokraci, którzy zajadali się swoją ulubioną "sałatką Olivier" z powodów politycznych trafili na wygnanie i zabierali ze sobą podstawowy przepis na sałatkę jarzynową, przez co spopularyzowali ją w Europie. Jednak emigracyjna rzeczywistość wymusiła zmianę receptury i sałatka jarzynowa w zmienionej formie trafiła na stoły całej Europy.
Na czym polega fenomen sałatki jarzynowej? Wydaje się, że jest ona tak popularna, bo jest smaczna, tania i prosta w przygotowaniu, a jej receptura opierała się i do dziś opiera na łatwo dostępnych składnikach.

Także sytuacja porewolucyjnej Rosji wymusiła zmianę składników rosyjskiej sałatki - w miejsce jarząbków pojawiła się kiełbasa, a kapary zastąpił groszek. Dziś w niektórych regionach Rosji do gotowanych warzyw dodaje się śledzie i buraczki, a w Hiszpanii – tuńczyka. A jeżeli chodzi o nazwę sałatki jarzynowej to podobnie jak z jej recepturą, istnieje kilka nazw, które funkcjonują wymienne. Sałatka jarzynowa to najpopularniejsza nazwa, jest jeszcze inna, nieco pejoratywna - sałatka śmietnik albo po prostu jest nazywana sałatką i wszyscy wiedzą, o którą konkretnie chodzi. Kolejna z funkcjonujących nazw to sałatka rosyjska - i tu pojawia się rozwiązanie zagadki, skąd pochodzi sałatka jarzynowa. Natomiast na Górnym Śląsku sałatka jarzynowa składa się z ugotowanych warzyw, jajek, ogórków kiszonych, zielonego groszku i znana jest pod nazwą szałot.
Możliwości jest wiele, a jedynym elementem łączącym wszystkie wersje sałatki jarzynowej jest majonez - nieodłączny składnik.

Składniki: 4 ziemniaki, 6 marchewek, 2 pietruszki, kawałek selera  (wielkości dużego ziemniaka), 2 kwaśne jabłka, 5-6 ogórków kiszonych, 5 jaj gotowanych na twardo, puszka groszku konserwowego, puszka kukurydzy, natka pietruszki, majonez, musztarda, sól i pieprz do smaku.

Przygotowanie: ugotuj na miękko ziemniaki, marchewkę, korzeń pietruszki, seler, a następnie odstaw do wystygnięcia i obierz. Ogórki kiszone i jabłka także obierz. Ugotowane i obrane warzywa, jabłka wraz z jajkami pokrój w równą kostkę, a natkę pietruszki posiekaj. Dodaj odcedzony groszek oraz kukurydzę i wszystko dokładnie wymieszaj. Majonez wymieszaj z łyżeczką musztardy i powstały sos połącz z wymieszanymi wcześniej składnikami. Dopraw do smaku solą oraz pieprzem i gotowe! Smacznego!