Roszponka - samo zdrowie!

Francuzi nazywają ją zajęczymi uszami, a Niemcy sałatą orzechową. W Polsce była niegdyś znana jako kozłek, rapotynka lub raponkuł. Roszponka ma wiele określeń, ale jedną cenioną przez wszystkich cechę - drobne listki o delikatnym, orzechowym smaku stanowią fantastyczny dodatek do różnych potraw. Kryją w sobie także bogactwo witamin i mikroelementów.

Choć często bywa nazywana sałatą, tak naprawdę należy do rodziny kozłkowatych i jest bliską krewniaczką kozłka lekarskiego, czyli rośliny od wieków cenionej za właściwości uspokajające.

W przeciwieństwie do niego roszponka musiała jednak długo czekać na uznanie. Szczególnie w Polsce, gdzie przez wieki była traktowana jako chwast. Dla osób, które dziś uznają ją za produkt dość egzotyczny, może stanowić zaskoczenie fakt, że dzika roszponka rosła kiedyś niemal w każdym regionie naszego kraju. Obecnie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem, dlatego trafiła na "Czerwoną listę roślin i grzybów Polski".

W ostatnich latach przybywa natomiast plantacji roszponki uprawnej, która jest dość odporna na trudne warunki atmosferyczne i nie szkodzi jej nawet niewielki mróz. Jednak w naszych sklepach wciąż przeważają rośliny przywożone z Włoch czy Hiszpanii, czyli regionów ze znacznie dłuższą tradycją spożywania smacznych i zdrowych listków.

Przede wszystkim bogactwo witaminy C, która bardzo skutecznie wzmacnia nasz system odpornościowy, chroni organizm przed atakami wirusów i bakterii, a także jest niezwykle silnym przeciwutleniaczem neutralizującym szkodliwe działanie wolnych rodników, odpowiedzialnych za uszkadzanie tkanek, przyspieszanie procesów starzenia organizmu czy rozwój schorzeń układu krążenia.

Liście roszponki zawierają dwa razy więcej witaminy C niż np. uchodząca za jej skarbnicę cytryna. Znajdziemy w nich także solidną dawkę witaminy A, która świetnie wpływa na wzrok - pomaga zmniejszyć ryzyko zaćmy i chroni przed tzw. kurzą ślepotą, czyli zaburzeniem widzenia w ciemności.

Roszponka jest również bogata w witaminy z grupy B, wzmacniające system odpornościowy, poprawiające samopoczucie, dbające o prawidłowe funkcjonowanie mózgu i niezbędne w procesie przemiany białek.

Drobne listki stanową magazyn cennych mikroelementów, zwłaszcza potasu, czyli istotnego składnika elektrolitów transportujących składniki odżywcze do wnętrza komórek i pomagających w pozbyciu się zbędnych produktów przemiany materii, ale także regulatora napięcia mięśniowego, ciśnienia krwi, pracy nerek i rytmu serca.

Roszponka dostarcza też dużo żelaza - niezastąpionego uczestnika procesu produkcji hemoglobiny, umożliwiającej transport tlenu do komórek. Jego niedobór bywa przyczyną anemii.

Za charakterystyczny orzechowy posmak rośliny odpowiadają korzystne dla naszego zdrowia olejki eteryczne. Roszponką mogą bez obaw zajadać się osoby dbające o linię, ze względu na niski indeks glikemiczny oraz małą kaloryczność (100 g listków dostarcza zaledwie 21 kcal).

W naszych sklepach pojawiają się zwykle dwie odmiany roszponki. Pierwsza charakteryzuje się podłużnymi i jasnozielonymi listkami, w przypadku drugiej są one drobniejsze i ciemnozielone, a także zazwyczaj bardziej aromatyczne.

Roszponka dłużej zachowa świeżość, jeśli kupimy ją z korzonkami, których pozbywamy się bezpośrednio przed spożyciem. Ważne jest również odpowiednie przechowywanie warzywa. Unikajmy ściskania listków w foliowych torebkach, co powoduje utratę cennych właściwości rośliny, a także grozi uwalnianiem szkodliwych azotynów. Roszponka pozostanie świeża, gdy umieścimy ją w lodówce, zawiniętą w wilgotną ściereczkę. Myjemy dopiero przed jedzeniem i to krótko, pod bieżącą wodą - zbyt długie moczenie wypłukuje witaminy oraz minerały.

Wszystko zależy od naszej pomysłowości, ponieważ smakowite listki mogą być dodatkiem do rozmaitych potraw, zwłaszcza sałatek. Świetnie komponują się z pomidorkami koktajlowymi, oliwkami, pestkami dyni, ziarnami słonecznika oraz rozmaitymi serami: fetą, mozzarellą, gorgonzolą i różnymi wyrobami z mleka koziego. Listki o subtelnym smaku warto łączyć z trochę bardziej pikantnymi dodatkami, np. świeżym czosnkiem niedźwiedzim albo czerwoną cebulą. Miłośnicy eksperymentów mogą spróbować sałatki z roszponką, arbuzem i paluszkami krabowymi.

Roślinę można położyć na kanapce, ale nadaje się również duszenia. Będzie wartościowym składnikiem zdrowych zielonych koktajli albo zup-kremów (lubi wówczas towarzystwo pora).

RAF/mp/WP Kuchnia