Przyprawy na zdrowie

Szczypta, krztyna, kapka, odrobina, przysłowiowy naparstek - tak niewiele trzeba, by cieszyć się pełnią zdrowia i smaku. Wiąże się to z tym, że przyprawy i zioła są skoncentrowanym źródłem substancji o prozdrowotnym działaniu. W świetle najnowszych badań ich lecznicze właściwości idą w parze z walorami smakowymi. Pół łyżeczki mielonego cynamonu zawiera tyle antyoksydantów, co pół szklanki malin, a pół łyżeczki oregano ma tyle przeciwutleniaczy, co trzy filiżanki świeżego szpinaku! Włączając przyprawy do swojej diety, nie tylko podkręcisz smak potraw, ale także uzdrowisz swoje ciało. Sprawdź, jak działają na organizm.

Anna Załubska, dietetyk

Wyróżnia się dużą zawartością kapsaicyny, związku o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwzakrzepowych. Pomaga obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów. Mówiąc krótko, ochrania serce i wzmacnia układ odpornościowy. Ważna informacja dla wszystkich odchudzających się - naukowcy odkryli, że kapsaicyna zapobiega rozwojowi komórek tłuszczowych i pomaga w walce z nadwagą! Użyj czerwonego pieprzu, by doprawić domowy sos warzywny lub sałatkę. Dobrze komponuje się również w sałatkach owocowych.

Od dawna znany jako "energetyzująca" przyprawa. Dzięki obecności substancji zwanej MHCP (polimer metylohydroksychalkonu), która pomaga organizmowi w konwersji cukru, stanowi skuteczną broń w walce z cukrzycą. Pozyskiwany jest z kory cynamonowca cejlońskiego. Działa bakteriobójczo, hamuje wirusy i wspomaga trawienie. Dowiedziono, też że cynamon może zmniejszyć rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych. Dodaj szczyptę do porannej owsianki, kawy, ciasteczek owsianych lub gorącej czekolady. Cynamon dobrze komponuje się z pikantnymi potrawami z drobiu. W trakcie choroby dodaj odrobinę do ciepłej herbaty, a szybciej staniesz na nogi.

Od wieków stosowany jest jako remedium na szereg różnych dolegliwości, m.in. przeziębienie czy bóle żołądka. Spożywanie imbiru skutecznie redukuje też ból mięśni spowodowany wysiłkiem. Jest doskonały w leczenie bolesności stawów i migren, łagodzi nudności. Wspomaga utrzymanie prawidłowego stężenia cholesterolu w krwi. Surowy imbir dodaje świeżości i pikantności owocom morza, polepsza smak mdłych potraw i tłustych mięs np. kaczki czy wieprzowiny. Mielony najlepiej nadaje się do potraw słodkich, pierników, ciast, puddingów czy sałatek owocowych. Pasuje też do pieczonych jabłek czy gruszek. Z korzenia możesz zrobić rozgrzewający napar z miodem i cytryną. Doskonały do ciasta marchewkowego.

Swój żółty kolor zawdzięcza zawartej w niej kurkuminie, substancji, która obniża poziom cholesterolu, zmniejsza stany zapalne, zwalcza bakteria i grzyby. Ostatnie badania wykazały, że jest niezwykle skuteczną brania w zapobieganiu nowotworowi prostaty, co tłumaczy niewielki odsetek zachorowań na ten nowotwór wśród mężczyzn w Indiach, gdzie jest bardzo populatną przyprawą. Kurkumina poprawia sprawność umysłową i może zapobiegać chorobie Alzheimera. Nada mięsnym potrawą nieco wschodni posmak, dobrze smakuje z owocami morza, możesz dodawać kurkumę do dań z ryżu lub kuskusu.

Pomagają w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, poprawiają krążenie i działają detoksująco. Opóźniają proces starzenia. Nasiona selera znalazły zastosowanie w leczeniu artretyzmu. Możemy nimi aromatyzować soki albo zrobić leczniczy napar. Zalej łyżeczkę nasion ciepłą wodą i parz przez 15 minut odcedź i pij jedną filiżankę dziennie.

Zawarta w nim piperyna zwiększa aktywność enzymów trawiennych, poprawia ukrwienie oraz przyspiesza wchłanianie składników odżywczych w przewodzie pokarmowym, skracając tym samym czas trawienia pokarmów. Możesz dodawać go do wszystkiego. Doskonale spisuje się jako składnik marynat lub dressingów.

Albo ją pokochasz, albo znienawidzisz. Jeśli jednak nie polubiłeś, to przemyśl to jeszcze raz. Roślina ta zawiera związki, które chronią komórki przed mutacjami, co jest jednym z pierwszych kroków w rozwoju nowotworów. Ma w swoim składzie szereg związków uśmierzających ból, podobnie jak goździki i kurkuma. Świeża kolendra jest doskonałym maturalnym konserwantem żywności chroniącym mięso przed rozwojem bakterii E.coli. Z kolei nasiona kolendry mają słodkawy, lekko cytrusowy aromat. Zwykle sprzedawane są w sproszkowanej formie i stanowią jeden ze składników mieszanki curry.

Zawiera związki o działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym. Najnowsze badania jednoznacznie stwierdzają, że ekstrakt z rozmarynu zmniejsza ilość szkodliwych dla organizmu heterocyklicznych amin, które powstają w mięsie podczas obróbki termicznej. Dodawaj więc rozmaryn do przypraw do grillowania. Aby spotęgować efekt dorzuć szałwię, oregano i bazylię. Rozmaryn używaj do sporządzania sosu pomidorowego, pieczonych ziemniaków, łososia. Świetnie nadaje się do przyprawiania ciężkich dań.

Łagodzi niestrawność i mdłości, jak również objawy zespołu jelita drażliwego. Polecana jest w chorobach wątroby i dróg żółciowych. Pomaga także uporać się z problemami skórnymi. Ze względu na orzeźwiający smak i aromat dobrze komponuje się z deserami, np. jako dodatek do lodów i napojów. Dobrze rozdrobnioną miętę wymieszaj z sokiem z cytryny, ulubionym syropem, poruszonym lodem - tak uzyskasz chłodzącą granitę. Wymieszana z serem feta będzie świetnym dipem do warzyw.

Ma właściwości uspokajające, pomaga przy bezsenności. Doskonałe zioło do herbaty, ale też do ciasteczek. Wraz z koprem, bazylią, tymiankiem stanowi ciekawą mieszankę do dań z mięsa i ryżu.

- Trzymaj swoje ulubione przyprawy w łatwo dostępnym miejscu, by zawsze o nich pamiętać i sięgać po nie coraz częściej.
- Przechowuj je w szczelnych pojemnikach z dala od źródła ciepła, światła i wilgoci.
- Aby zachować jakość, przy gotowaniu nie otwieraj pudełka z przyprawą bezpośrednio nad garnkiem, ale weź odrobinę do ręki i dopiero dodaj do potrawy.
- W miarę możliwości uprawiaj własne zioła. Taki ogródek nie zajmuje dużo miejsca, a niewątpliwie ułatwia dostęp do dobrodziejstw natury.
- Bądź szczodry! Zamiast używać gałązki pietruszki do ozdobienia półmisków, posiekaj ją i dodaj do przygotowanego dania.
- Miksuj i łącz! Biorąc pod uwagę różnorodność zawartych w ziołach i przyprawach związków fitochemicznych, łączenie ich zapewnia lepsze działanie.

Anna Załubska, dietetyk