Prozdrowotna fioletowo-niebieska uczta z warzyw i owoców
Skutecznie hamują apetyt i są pyszne. Dietetyk wyjaśnia, dlaczego jeszcze warto sięgać po produkty w tych kolorach.
Kolory hamujące apetyt
Naukowcy z ośrodka badawczego w Palm Beach na Florydzie przekonują, że kolor niebieski hamuje apetyt. Osobom z dużym łaknieniem proponują więc jadanie w pomieszczeniach o błękitnych ścianach i serwowanie posiłków na zastawie w tym kolorze. Naszego apetytu specjalnie nie rozbudza też jedzenie w kolorach niebiesko-fioletowych. Ta właściwość z pewnością ucieszy osoby starające się ograniczać spożywane porcje. Jednak ograniczanie łaknienia to nie jedyna cecha jedzenia w tym kolorze. Co jeszcze powinniśmy o nich wiedzieć? Przede wszystkim warto docenić składnik, dzięki któremu mają one tak niezwykłą barwę.
Wyjątkowy barwnik
Fioletową barwę owoców i warzyw zawdzięczamy antocyjanom. Barwniki te występują też w płatkach kwiatów (maki, malwy, hibiskus) oraz owocach (np. wiśni, bzu czarnego, czarnych porzeczek, winogron, aronii), w liściach warzyw (np. kapusta czerwona), pędach (rabarbar), a nawet korzeniach (rzodkiewka) i cebulach (czerwona cebula).
- Jest to grupa barwników rozpuszczalnych m.in. w wodzie, które nadają różnym częściom roślin barwę od czerwonej przez różową, niebieską aż do fioletowej. W większości barwnik ten gromadzi się w skórce, a jego zawartość zwiększa się wraz ze wzrostem rośliny - tłumaczy Ilona Cichecka, dietetyk kliniczny z Kliniki Invicta w Warszawie. - Antocyjany są związkami nietrwałymi w środowisku wodnym i, w zależności od pH, ulegają przemianom powodującym zmiany barwy tych produktów. W środowisku kwaśnym (pH < 3) mają barwę czerwoną, w środowisku obojętnym (pH = 7) - fioletową, natomiast w środowisku zasadowym (pH > 11) ich barwa staje się niebieska. Antocyjany wykazują szeroki zakres aktywności biologicznej, w tym posiadają właściwości antyoksydacyjne, wspomagają proces apoptozy, stymulują funkcje układu immunologicznego oraz modyfikują przebieg procesu zapalnego. Wspomagają też utrzymanie szczelności naczyń krwionośnych i usprawniają przepływ krwi w naczyniach oraz wpływają ochronnie na układ krwionośny. Antocyjany
mają również korzystny wpływ na funkcje układu nerwowego. Jednocześnie wspomagają terapię przeciwnowotworową poprzez działanie antyoksydacyjne.
Ekspert o fioletowych produktach
Źródłem tych dobroczynnych barwników są warzywa i owoce o niebieskiej, fioletowej, a także czerwonej barwie. - W skali światowej głównym źródłem pozyskiwania antocyjanów są winogrona, a w naszej strefie - aronia i czarna porzeczka. Praktycznie nieznanym, ale zawierającym sporą ilość tych związków produktem jest czarna marchew. To ona była używana w kuchni od dawien dawna, i to właśnie ten rodzaj marchwi nadal konsumuje się w Turcji - tłumaczy dietetyk z kliniki Invicta.
Bogate w antocyjany produkty mają też inne cenne składniki. Warto więc włączyć je do codziennego menu, a wcześniej dowiedzieć się jak działają. Przegląd właściwości najbardziej popularnych u nas warzy w owoców z grupy niebiesko-fioletowych, przygotowała nasza ekspertka, Ilona Cichecka.
Borówka czernica
Popularnie zwana jest czarną jagodą lub borówką. Nie należy jej mylić z borówką amerykańską. Owoc ten jest bogaty właśnie w antocyjany. Wywary z jej owoców stosowane są jako środek przeciwzapalny, przeciwbiegunkowy i przeciwwrzodowy. Borówki stosuje się również w nieżytach żołądka i jelit oraz w zapaleniu pęcherza i dróg moczowych. Wiele prozdrowotnych działań antocyjanów borówki czernicy jest warunkowanych przez ich wysoką aktywność przeciwutleniającą. Antocyjany borówki czernicy mają obecnie największe znaczenie w leczeniu i prewencji zaburzeń wzroku. Suszone owoce zawierają również garbniki (ok. 7 proc.), antocyjany kwasy organiczne, pektyny, witaminę C i B1, karotenoidy i sole mineralne m.in. wapnia, żelaza, miedzi, siarki, fosforu, cynku, potasu, magnezu, litu oraz molibdenu.
Czarny bez
Jego dojrzałe owoce mają prawie czarną barwę. Stosuje się je jako środek o działaniu napotnym np. w czasie przeziębienia, w stanach zapalnych żołądka i jelit, mają też właściwości moczopędne i przeciwbiegunkowe. Owoce należą też do tzw. środków czyszczących krew, polecane jako lek odtruwający i pomagający usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii i toksyny w chorobach reumatycznych oraz skórnych. Czarnego bzu nie wolno spożywać na surowo.
Aronia
Ma niebiesko-czarne owoce, miąższ dojrzałych okazów jest wręcz czarny, a wyciśnięty sok ma kolor rubinowy. Jest on bogaty w antocyjany i flawonoidy. Zalecany jest w przypadku nadciśnienia tętniczego, nadczynności tarczycy, infekcjach dróg moczowych, a także w chorobach siatkówki oka. Z uwagi na obecność antocyjanów o właściwościach przeciwutleniających, zaleca się spożywanie soku z aronii w diecie antymiażdżycowej. Można go stosować także zewnętrznie przy oparzeniach.
Porzeczka
Owoce mają ciemną, fioletową barwę. Zawdzięczają ją nagromadzonym w nich związkach antocyjanowym pochodnym cyjanidyny i delfinidyny. Owoce obfitują w witaminy C i B, pektyny oraz cukry. Z tych też względów polecane są do wyrobu konfitur, soków. Działają także usprawniająco na przemianę materii oraz stymulująco na odporność organizmu.
Czerwona kapusta
Z niej uzyskuje się antocyjany o barwie przesuniętej w głęboki fiolet. Odmiana o liściach wybarwionych ciemnofioletowo, jest rośliną cenioną jako warzywo. Inaczej zwana kapustą modrą, jest źródłem m.in.: sodu, potasu, magnezu, wapnia, manganu, żelaza, kobaltu, miedzi, cynku, fosforu, fluoru, chloru, jodu, karotenów, witamin E, K, B1, B2, B6, C, biotyny, kwasu pantotenowego i nikotynowego. Jedzenie kapusty czerwonej zaleca się w czasie osłabienia organizmu oraz niskiej odporności. Sok z niej ma silne właściwości przeciwzapalne, łagodzi też obrzęki oraz pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu. Sok z kapusty działa podczas jego regularnego spożywania (co najmniej 2 tygodnie, 1 szklanka dziennie).
Winogrona
Świeże owoce zawierają: cukry, pektyny, garbniki, witaminy A, B1, B2 i C oraz związki polifenolowe, a ciemne winogrona zawierają antocyjany przez co posiadają właściwości antynowotworowe, gdyż antocyjany to naturalne przeciwutleniacze. Z uwagi na dużą zawartość flawonoidów, które unieszkodliwiają wolne rodniki i dzięki temu chronią przed rakiem oraz chorobami serca, najbardziej wartościowe są winogrona ciemnofioletowe. Mają też więcej żelaza niż jasne owoce. Usuwają z organizmu wolne rodniki, które mogą uszkadzać tkanki i przyspieszać proces starzenia organizmu. Występujący w dużych ilościach w winogronach i winach gronowych wykazuje wysoką aktywność antyoksydacyjną, działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne.
Śliwki
Te pyszne fioletowe owoce, wpływają na poprawę apetytu i wspomagają trawienie. Pod względem wartości odżywczych oraz zawartości witamin i błonnika wygrywają śliwki suszone. Codzienne spożycie porcji suszonych śliwek może pomagać w zachowaniu zdrowia kości u kobiet w wieku pomenopauzalnym. Śliwki zawierają też ważne dla prawidłowego funkcjonowania składniki mineralne jak: potas, żelazo, magnez, wapń i fosfor. Obfitują też w witaminy z grupy B, dlatego wpływają kojąco na układ nerwowy i poprawiających samopoczucie. Działanie antyoksydacyjne śliwek zawdzięczamy obecnym w nich polifenolach, w tym katechinom i kwasowi chlorogenowemu. Dzięki tym związkom, śliwki mają działanie antynowotworowe oraz przeciwmiażdżycowe.
AD/mp/WP Kuchnia
