Mleko bez laktozy - hit czy kit?

Nietolerancja laktozy to termin często podnoszony przez dietetyków i lekarzy. Nieprzypadkowo – szacuje się, że problem dotyczy ok. 60 proc. naszej populacji! Skala zjawiska zależy od regionu świata. W Azji nietolerancję laktozy ma aż w 95 proc. osób, z kolei w krajach Europy Północnej (np. w Szwecji) problem dotyczy jedynie 4 proc. społeczeństwa. Istnieje podejrzenie, że te różnice wynikają z nawyków żywieniowych przodków – np. w tych rejonach, gdzie mleko było niegdyś ważnym źródłem pożywienia ze względu na brak innych pokarmów, nietolerancja laktozy występuje rzadko.

W Polsce zaburzenia pokarmowe po spożyciu mleka obserwuje się średnio co u trzeciej osoby.

O co dokładnie chodzi?

– Laktoza jest dwucukrem zbudowanym z glukozy i galaktozy, występującym w mleku i jego przetworach. W przewodzie pokarmowym, dzięki działaniu enzymu laktazy, jest rozkładana do cukrów prostych. W wieku niemowlęcym laktaza występuje w nabłonku jelita cienkiego, natomiast wraz z wiekiem jej aktywność zmniejsza się. Zjawisko to jest uwarunkowane genetycznie i może prowadzić do nietolerancji cukru mlecznego w wieku dorosłym – tłumaczy Żaneta Spóz, dietetyczka Naturhouse Warszawa Złote Tarasy.

Objawami nietolerancji laktozy są bóle brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty i biegunki po spożyciu produktu mlecznego. Symptomy zwykle pojawiają się po 30-120 minutach. – Nietolerancja laktozy jest mocna rozpowszechniona, dlatego na rynku produktów spożywczych dostępne są takie artykuły, które jej nie zawierają – mówi Żaneta Spóz. Osoby z nietolerancją laktozy powinny zwrócić uwagę na swój jadłospis – to ważne, ponieważ mleko jest źródłem wielu składników odżywczych.

Mleko bez laktozy – tak?

Dietetyczka przyznaje, że produkty takie jak mleko, jogurty czy sery bez laktozy są bardzo dobrym uzupełnieniem diety osób cierpiących na nietolerancję cukru mlecznego. Dostępne na rynku mleko bez laktozy uzyskuje się poprzez dodanie do niego enzymu laktazy wyprodukowanej dzięki metodom inżynierii genetycznej. Laktoza rozkładana jest do monocukrów, przez co mleko staje się słodsze, pomimo takiej samej kaloryczności.

Specjalistka zwraca jednak uwagę, że w ostatnim czasie pojawił się trend unikania cukru mlecznego, pomimo braku jakichkolwiek przeciwwskazań co do jego spożywania. – Pojawiają się podejrzenia, że laktoza ma działanie chorobotwórcze, a także jest przyczyną nadwagi i otyłości. Powoduje to rozpowszechnianie produktów bezlaktozowych oznaczanych jako produkty dietetyczne – słyszymy od Żanety Spóz.

Czy to dobra tendencja? Niekoniecznie. Specjalistka zaznacza, że stosowanie takiej diety, jedynie na skutek własnych podejrzeń czy panującej mody na produkty lactose free, może przynieść bardzo negatywne skutki. – Może to powodować zmniejszanie wydzielania laktazy, a w konsekwencji prowadzić do nietolerancji cukru mlecznego – przestrzega dietetyczka.

Należy również pamiętać, że nawet osoby z nietolerancją laktozy mogą ją przyjmować w ograniczonych ilościach. Większość osób dobrze "reaguje" na jedną szklankę mleka dziennie. Natomiast takie produkty jak jogurty czy dojrzałe sery zawierają jedynie śladowe ilości laktozy, dzięki czemu mogą być spożywane pomimo występowania nietolerancji.

Nie tylko mleko

Dlatego dietetyczka uważa, że nie ma sensu rezygnować z mleka i jego przetworów, a tym samym tracić cennych składników odżywczych. Mleko zawiera bowiem wiele witamin, zwłaszcza A, D, z grupy B i E, a także ważne biopierwiastki: magnez, fosfor, cynk, potas i dobrze przyswajalny wapń (jego przyswajanie wspomaga witamina D).

– Pamiętajmy również, że produkty bez laktozy są droższe, trudniej dostępne i mniej różnorodne od tradycyjnych - mówi Żaneta Spóz – Zostawmy je dla osób, które na skutek problemów jelitowych faktycznie ich potrzebują.

Osoby z nietolerancją tego dwucukru zamiast mleka krowiego mogą ewentualnie wybrać napoje roślinne – np. sojowe, migdałowe, kokosowe, orkiszowe, ryżowe itp. Laktoza znajduje się również w mleku kozim, choć w mniejszych ilościach.

Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/kuchnia.wp.pl