Miętowy chutney – jak przygotować orzeźwiający sos?

Chutney, czyli gęsty sos przygotowywany z rozmaitych owoców, warzyw, ziół i przypraw kojarzymy często z Wielką Brytanią, gdzie od dawna cieszy się on wielką popularnością. Sami Brytyjczycy często uważają go za swój narodowy specjał, jednak w rzeczywistości pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i od wieków stanowi ważny element tamtejszej kuchni, służąc wzbogaceniu smaku potraw mięsnych czy warzywnych. Jego nazwa pochodzi prawdopodobnie od sanskryckiego słowa "chaatni" oznaczającego "lizać", co dobrze oddaje istotę produktu, którego nie należy używać w nadmiarze, wystarczy bowiem "maźnięcie" nim po talerzu.

W Indiach, Pakistanie czy Bangladeszu istnieje setki wersji tego sosu. Jedną z najbardziej cenionych jest pudine ki chatni, czyli chutney miętowy, którego prawdziwa kulinarna "kariera" rozpoczęła się ponoć na dworze Szahdżahana – panującego w XVII wieku cesarza imperium Mogołów. Gdy władca zachorował zalecono mu jedzenie potraw pikantnych i aromatycznych, ale jednocześnie łatwych do strawienia. Nadworny kucharz zaserwował mu wówczas danie z soczewicy wykończone sosem przyrządzonym ze zmielonych liści mięty i kolendry. Szahdżachan szybko wyzdrowiał i od tego czasu stał się miłośnikiem miętowego chutneya, który błyskawicznie upowszechnił się także wśród poddanych cesarza.

Ten orzeźwiający i aromatyczny sos potrafi skuteczne ożywić każdy posiłek. Sprawdzi się jako dodatek do mięs (np. pieczonego kurczaka albo kebaba), dań z warzyw czy ryżu, a także zwykłych kanapek, np. z żółtym serem.

Miętowy chutney to specjał nie tylko smaczny, ale również bardzo korzystny dla zdrowia, co zawdzięcza m.in. dużej ilości świeżej mięty. Chyba żadna inna roślina nie wykazuje tak wspaniałych właściwości chłodzących i orzeźwiających. Nieprzypadkowo tak chętnie wykorzystują ją producenci lodów oraz innych słodyczy.

Swoje walory mięta zawdzięcza przede wszystkim silnemu stężeniu olejków eterycznych. Dzięki temu reguluje procesy trawienne, skutecznie łagodzi wzdęcia, zaparcia i dolegliwości żołądkowe, przynosi też ulgę osobom zmagającym się z zespołem jelita drażliwego. Reguluje przemianę materii i wspomaga odchudzanie.

Aromatyczna roślina poprawia drożność dróg oddechowych, działa wykrztuśnie, sprawdza się w przypadku problemów z wątrobą, pęcherzem i drogami moczowymi. Jest naturalnym środkiem przeciwbólowym, pomaga uporać się m.in. z bólami menstruacyjnymi.

Równie dużo zalet posiada inny obowiązkowy składnik chutneya, czyli świeże liście kolendry, cenionej już w starożytnych Indiach i na Bliskim Wschodzie. Oprócz niepowtarzalnego, pikantno-cytrusowego smaku, dostarczają potężnej dawki witamin (zwłaszcza A i C) oraz składników mineralnych (żelaza, magnezu, cynku, potasu).

Roślina wspomaga apetyt i działa detoksykacyjnie, wspierając prawidłową pracę żołądka, jelit i wątroby. Wykazuje właściwości grzybo- i bakteriobójcze (m.in. chroni zęby przed próchnicą), działa przeciwbólowo i rozkurczowo. Pomaga obniżyć poziom "złego" cholesterolu LDL, dzięki czemu korzystnie wpływa na układ krążenia, zapobiegając rozwojowi miażdżycy oraz innych poważnych schorzeń.

Do przygotowania tradycyjnego indyjskiego chutneya miętowego potrzebujemy szklanki świeżych liści mięty (bez łodyżek) oraz pęczka kolendry (też należy odkroić łodyżki). Smaku sosowi nadadzą również: zielona papryczka chili, ząbek czosnku albo połówka średniej cebuli (warto ją wcześniej pokroić na mniejsze kawałki), sok z tamaryndowca lub cebuli (łyżka), pokrojony w plasterki imbir (łyżeczka) oraz sól i cukier (po pół łyżeczki). Ten ostatni składnik możemy zastąpić miodem.

Wszystkie składniki miksujemy w blenderze lub robocie kuchennym, aż do uzyskania dość gładkiej masy. Jeśli sos jest za gęsty warto w czasie mieszania dolać trochę wody. Możemy ją zastąpić jogurtem naturalnym, dzięki któremu chutney nabierze "kremowości".

Po przygotowaniu sos wstawiamy na godzinę do lodówki. W warunkach chłodniczych przechowujemy go maksymalnie cztery doby, choć zdaniem znawców najlepiej smakuje w dniu przyrządzenia.