Borówka brusznica - leśny przysmak

Choć szczyt sezonu na te małe czerwone kulki przypada na sierpień, na przełomie września i października borówka owocuje po raz drugi. Plonów jest mniej niż latem, ale jeśli tylko znajdziemy dobre miejsce, uzbieranie małego wiaderka, które spokojnie wystarczy na domowe przetwory, nie powinno być problemem. A naprawdę warto wykorzystać zdrowotne właściwości borówki.

Borówka brusznica, zwana też czerwoną, rośnie powszechnie w polskich lasach. Najczęściej i najobficiej w luźnych borach sosnowych. Małe czerwone kuleczki zbiera się znacznie łatwiej niż jagody, gdyż owoce są twarde, nie pękają i nie brudzą rąk. Są też trwałe, nie musimy się więc spieszyć z robieniem przetworów. W suchym, przewiewnym miejscu borówki mogą spokojnie poczekać kilka, a nawet kilkanaście dni zanim przygotujemy z nich soki, dżemy czy najbardziej popularną w naszym kraju galaretkę do mięsa.

Robienie przetworów jest właściwie koniecznością, gdyż surowe borówki nie znajdują wielu amatorów. Są cierpkie i gorzkawe. Jeśli jednak dodamy do nich cukier i poświęcimy kilka dni na przygotowanie, ten niepozorny owoc odwdzięczy się nam zarówno smakiem, jak i całą gamą cennych składników odżywczych.

Zarówno owoce, jak i liście brusznicy to bogate źródło witamin, garbników, kwasów organicznych i flawonoidów. Z tego powodu są często wykorzystywane jako surowiec zielarski, z którego produkowane są suplementy i leki.

- Borówka brusznica bogata jest w wiele cennych składników. Warto wymienić choćby flawonoidy takie jak izokwercyna, arbutyna, hiperozyd czy hydrochinion. Izokwercyna to przeciwutleniacz, który łącznie z witaminą C, także obecną w brusznicy, uszczelnia naczynia krwionośne i działa przeciwzapalnie. Z kolei arbutyna jest głównym aktywnym czynnikiem znajdującym się w liściach. Flawonoid ten wykazuje sile działanie odkażające, dlatego borówka polecana jest w zakażeniach dróg moczowych - tłumaczy Dominika Dietrich-Stefankiewicz, dietetyk medyczny z Akademii Skutecznej Diety w Gdańsku.

Innym niezwykle cennym składnikiem są antocyjany, a dokładnie ideina - czerwony barwnik, który chroni organizm przed działaniem wolnych rodników.
- Antocyjany w organizmie człowieka wykazują działanie przeciwalergiczne, przeciwgrzybicze, dodatkowo pomagają w przyswajaniu witaminy C oraz przeciwdziałają jej utlenianiu. Zmniejszają też utlenianie frakcji cholesterolu LDL, tym samym przyczyniając się do zmniejszenia ryzyka powstawania miażdżycy - wyjaśnia dietetyczka. - Jeszcze jedną ważną rolą antocyjanów jest korzystne działanie na układ pokarmowy - przyspieszają przemianę materii i regulują gospodarkę tłuszczową.

Dzięki cennym składnikom odżywczym (także witaminom C, A i P) te małe owoce mają duży wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Wywary z liści można stosować w przypadku reumatyzmu.
- Borówka polecana jest także w przypadku zakażeń pęcherza moczowego i kamicy nerkowej. A ze względu na właściwości antyseptyczne i ściągające stosuje się ją również przy biegunkach - dodaje Dominika Dietrich-Stefankiewicz. - Jeśli jednak przyjmujemy borówkę nie w formie dodatku do żywności, a preparatów medycznych, ściśle przestrzegajmy zalecanych dawek. Przedawkowanie preparatów z borówki brusznicy może spowodować bóle żołądka, zaparcia, nudności i wymioty - ostrzega dietetyk medyczny.

Dlatego lepiej włączyć borówkę do codziennej diety i cieszyć się nie tylko z jej prozdrowotnych właściwości, ale także z niepowtarzalnego smaku. Czerwone twarde owoce mają wiele zastosowań. Najpopularniejsza jest jednak galaretka. Jak ją zrobić?

Na każdy kilogram owoców potrzebny jest kilogram cukru. Oczyszczone owoce gotujemy wraz z cukrem przez kilka dni. Najważniejsze, by masa gotowała się na małym ogniu, ok. 20-30 minut od zagotowania. Owoce mieszamy, najlepiej drewnianą łyżką. Następnie zostawiamy do ostudzenia i gotujemy ponownie (1-2 razy dziennie, przez 3-4 dni). Gdy borówki są już rozgotowane, a masa gęsta - baza jest gotowa. Kolejny krok to dodanie gruszek. Wybieramy twarde owoce, obieramy, kroimy w ćwiartki lub ósemki, wydrążamy gniazdo nasienne i dodajemy do borówek. Gotujemy 1-2 razy (tak samo jak wcześniej borówki z cukrem) po ok. 20 minut. Gruszki powinny zmięknąć, ale nie mogą się rozpadać. Jeszcze gorącą galaretkę wkładamy do czystych słoików i pasteryzujemy. Przechowujemy w chłodnym, suchym miejscu.

Ten słodko-cierpki borówkowy przysmak idealnie pasuje do mięs, szczególnie podkreśla smak dziczyzny lub kaczki. Galaretkę można też wykorzystać do deserów czy, podobnie jak dżem owocowy, do naleśników i kanapek.

AD/mmch/kuchnia.wp.pl