Ajerkoniak – ciekawy dodatek do deserów

W Polsce często bywa nazywany adwokatem, co jest bezpośrednim nawiązaniem do holenderskiego likieru advocaat, który w Niderlandach cieszył się popularnością już w XVIII wieku. Głównymi składnikami napoju były jajka, cukier i śmietana, a mocy nadawała mu brandy. W naszym rodzimym ajerkoniaku ten destylowany z wina alkohol został zastąpiony przez wódkę lub spirytus.

Początkowo gęsty i aromatyczny trunek ceniono przede wszystkim na Śląsku. Niemal każda tamtejsza gospodyni przechowywała w spiżarni butelkę ajerkoniaku "na wszelki wypadek". "Gorzoła to wszyscy ze spirytusu robili i mieszali ze sokam albo nalewką, kobity robiły kanałówki abo ajerkoniak i zabawa przi tyj była fest a fest" – pisze Anna Myszyńska w książce "Śląskie rozprawianie z okolic Białej, Głogówka i Krapkowic".

Domowe przepisy na ajerkoniak były pilnie strzeżone, przekazywano je ustnie z pokolenia na pokolenie. Różnice w recepturach polegały przede wszystkim na proporcjach składników, których mieszanie wymagało dużej wprawy, by likier się nie zważył. Przygotowywano go w różnych wersjach smakowych, najczęściej waniliowej lub czekoladowej.

Dziś po ajerkoniak chętnie sięgają także mieszkańcy innych regionów Polski. Napój jest bowiem produktem nie tylko smacznym, ale również uniwersalnym. Świetnie sprawdza się choćby jako dodatek do rozmaitych deserów.

O popularności ajerkoniaku świadczy bogata oferta tego typu trunków w naszych sklepach. Ich smak jest zwykle podobny, co najwyżej różnią się zawartością alkoholu, która waha się od 16 do 30 procent.

Jeśli lubimy podejmować wyzwania kulinarne, możemy spróbować samodzielnie przygotować ajerkoniak. Wbrew pozorom, zadanie wcale nie jest trudne.

Przede wszystkim warto postarać się o dobrej jakości składniki, zwłaszcza jajka, które muszą być bardzo świeże. Kupujmy je z pewnych źródeł i sprawdzajmy pieczątkę na skorupce. Na początku powinna znajdować się cyfra 0 lub 1, co oznacza, że produkt pochodzi z hodowli ekologicznej albo od kury przebywającej na wolnym wybiegu.

Potrzebujemy ośmiu żółtek, które ucieramy z drobnym cukrem (250 g) i cukrem waniliowym (opakowanie) na gładką, puszystą masę. Cukier waniliowy możemy zastąpić ziarenkami zeskrobanymi z laski wanilii, jednak wtedy dodajemy je na samym końcu, po zmieszaniu wszystkich składników.

Do utartych z cukrem żółtek dodajemy 18-procentową śmietanę lub pełnotłuste mleko (300 ml), cały czas miksując masę. Następnie, nie przerywając ubijania, dolewamy alkohol – 400 ml. Jeśli chcemy, by ajerkoniak był gęstszy i mocniejszy, używamy spirytusu. Trochę delikatniejszą wersję trunku uzyskamy dzięki wódce, możemy ją też zmieszać z brandy.

Likier rozlewamy do butelek i odstawiamy na 5 dni w chłodne miejsce, a najlepiej do lodówki. Przed użyciem wstrząsamy. Spożywamy w ciągu dwóch tygodni.

Ajerkoniak może być składnikiem pysznych koktajli, np. Fallen Angel (do szklanki z lodem wlewamy kolejno 20 ml ajerkoniaku i 20 ml wiśniówki, uzupełniamy lemoniadą), Hairless Duck (30 ml ajerkoniaku, 15 ml rumu i 30 ml wódki mieszamy w shakerze, przelewamy do szklanki z lodem i uzupełniamy sokiem pomarańczowym) czy Snowball (do szklanki z lodem wlewamy 15 ml soku z limonki, 60 ml lemoniady i 40 ml ajerkoniaku, po czym delikatnie mieszamy).

Jajeczny likier doskonale sprawdza się również w deserach, oczywiście dla dorosłych. Dobrze komponuje się choćby z bezami, które wystarczy pokruszyć, rozłożyć na dnie pucharków, zalać ajerkoniakiem, a na koniec udekorować bitą śmietaną (500 ml śmietany kremówki ubijamy z 2 łyżeczkami cukru waniliowego) oraz świeżymi malinami czy truskawkami. Ajerkoniak lubi też towarzystwo innych owoców – tworzy pyszne połączenie choćby ze świeżym ananasem.

Z jajecznego likieru przygotujemy smaczny krem, którym możemy przełożyć np. biszkopt. Zadanie jest proste – przez 2-3 minuty miksujemy serek mascarpone (500 g), po czym powoli dolewamy ajerkoniak (125 ml), cały czas miksując na niskich obrotach. Tak przygotowany krem wzbogacamy pokrojonymi owocami, pokruszonymi bezami albo ciasteczkami maślanymi i schładzamy w lodówce przez minimum dwie godziny.

Ajerkoniak z powodzeniem zastąpi amaretto w alternatywnej wersji słynnego deseru tiramisu. Warto polewać nim desery lodowe, zwłaszcza śmietankowe, waniliowe czy cytrynowe.