Jedzenie w symbolach. Dlaczego pewne produkty tradycyjnie jadamy w święta i Nowy Rok?
Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok to przede wszystkim czas pełen tradycji. Co roku na stołach znajdziemy te same potrawy i jest tak od wieków. Dlaczego na wigilijnym stole musi znaleźć się 12 potraw? Co na okrągły talerz do pomyślności w nadchodzącym roku. Zaglądamy do świata symboli, wróżb i wierzeń, które często nieświadomie sami kultywujemy, nieświadomi jakie znaczenie przypisywali im nasi przodkowie.
Dlaczego 12 potraw?
Zacznijmy od znaczenia samej liczby. Dlaczego w przeddzień Bożego Narodzenia podajemy właśnie 12 dań i czy zawsze tak było?
Dziś wydaje się to oczywiste, jednak dawniej na polskim wigilijnym stole musiała znaleźć się nieparzysta liczba potraw. Przed wiekami na chłopskim stole zwykle stawiano pięć lub siedem dań. Szlachcice przygotowywali dziewięć potraw, natomiast arystokraci - jedenaście. Dlaczego właśnie tyle? Siedem to symbol dni tygodnia, dziewięć oznacza liczbę chórów anielskich.
Dzisiejsza dwunastka jest więc wyjątkiem od tej reguły, ale także ma wymiar symboliczny. Według różnych przekonań nawiązuje albo do 12 miesięcy w roku - każde danie ma zwiastować szczęście w jednym z nich, albo do 12 apostołów towarzyszących Jezusowi.
Nie wyrzucaj skórek mandarynki
Symbolika świątecznych dań
Przed kolacją wigilijną dzielimy się opłatkiem, który jest symbolem chleba. Trzeba to zrobić, by chleba nie zabrakło w kolejnym roku. Dawniej dawano opłatek również zwierzętom, co miało uchronić je od chorób.
Na wigilijnym stole musi się znaleźć ryba, która jest symbolem Jezusa Chrystusa. A że świętujemy dzień jego narodzin, smażony karpi, nadziewany szczupak czy śledzi pod różnymi postaciami są stałym elementem świątecznej kolacji.
Podobnie jest z makiem. Na wigilijnym stole pojawia się on dziś jako symbol płodności, mający przynieść dostatek na cały rok. Jednak jego obecność na kolacji wigilijnej sięga korzeniami znacznie głębiej i jest pokłosiem dawniejszych wierzeń, kultu przodków i przyrody.
Barszcz, czyli najbardziej popularna wigilijna zupa, również ma wymiar symboliczny. Zupa to przygotowywana jest bowiem z buraków, warzyw utożsamianych z długowiecznością, zdrowiem i urodą.
Noworoczne menu
Noworoczne menu nie jest tak ściśle sprecyzowane. Są jednak potrawy, po które często sięgamy tej nocy bo wróżą szczęście i dostatek. W wielu regionach Polski panuje pogląd, że szczęście przynosi kiszona kapusta. Dlatego też powinno się w Nowy Rok jeść potrawy właśnie z kiszonej kapusty – paszteciki z kapuścianym nadzieniem czy bigos. Kapusta w dodatku ma zapewniać pieniądze, warto o tym pamiętać!
Jedną z najważniejszych noworocznych potraw jest, podobnie jak podczas Wigilii, ryba. Jeśli nie chcemy by nadchodzący rok był pełen niepowodzeń, powinniśmy w sylwestrową noc i następnego dnia rano zjeść jakieś rybne danie, ponoć najlepsze rezultaty przynosi ryba morska.
Aby zapewnić sobie dostatek i szczęście w nadchodzących miesiącach, warto tej nocy suto zastawić stół, ale też zadbać o okrągłe naczynia czy dania - np. ciasto. Kształt ten symbolizuje zamknięty cykl i jest najlepszą noworoczną wróżbą.
