Dzień czosnku. Niezastąpiony dodatek w każdej kuchni

Z czosnkiem dookoła świata

W kuchniach wielu społeczności na świecie to warzywo jest jednym z podstawowych składników. Ba, wielu dań nie da się bez czosnku przyrządzić. Nic więc dziwnego, że czosnek doczekał się swojego święta, które obchodzone jest 19 kwietnia. Czosnek znany jest od tysięcy lat. Zanim podbił świat gastronomii, ze względu na swoje cenne właściwości prozdrowotne wykorzystywany był przede wszystkim w medycynie. Szybko jednak doceniono także jego specyficzny aromat, którego nie da się podrobić.

Jako pierwsi tę niepozorną, a ze względu na woń, może nawet odpychającą roślinę, docenili mieszkańcy Azji. Do dziś większość dań kuchni chińskiej zawiera czosnek. Od przysmażenia aromatycznych ząbków zaczyna się przygotowywanie niemal wszystkich dań smażonych w woku. Przyprawa ta aromatyzuje danie i dodaje mu charakterystycznego smaku. Potrawy warzywne czy mięsne smażone szybko w głębokiej patelni, poza czosnkiem, zazwyczaj zawierają też imbir i sos sojowy - czyli trójcę podstawowych chińskich dodatków do potraw.

Także w kuchni indyjskiej przyrządzanie dań typu curry, czyli warzyw, ryb, owoców morza czy mięs duszonych w wodzie, bulionie lub mleczku kokosowym, zaczyna się od podsmażenia na patelni pasty czosnkowo-imbirowej. Dopiero potem dodaje się inne przyprawy i składniki. Zdaniem Hindusów dania bez dużej ilości czosnku i imbiru mają zbyt mało wyrazisty smak i nie są dostatecznie ostre.

Nie tylko Azjaci cenią i kochają tę aromatyczną przyprawę. Znajdziemy ją także w wielu potrawach wywodzących się z kuchni basenu Morza Śródziemnego, w tym Bliskiego Wschodu. Z tego właśnie regionu czosnek trafił do wschodniej Europy, w tym do Polski. Początkowo był popularny jedynie wśród biedniejszych warstw społeczeństwa, a to z powodów ekonomicznych. Na luksus posiadania przypraw korzennych mogły sobie pozwolić tylko osoby majętne. Ubodzy, aby dodawać smaku swoim potrawom, korzystali z produktów dostępnych lokalnie, takich jak cebula i czosnek, które bez problemu można było uprawiać na naszych ziemiach. Polski żurek, bogato zaprawiany czosnkiem, czy biała kiełbasa to właśnie potrawy, które mają ten ludowy, staropolski rodowód.

Żydowska spuścizna w europejskiej kuchni

Nie ma co ukrywać, że głównymi "propagatorami" czosnku w Europie stali się w pewnym momencie Żydzi, dodający ząbki tej pysznej rośliny niemal do wszystkiego. Żydowska kuchnia jest bardzo aromatyczna, pełna takich przypraw, jak: kminek, cynamon czy goździki. Czosnek stał się więc jej naturalnym uzupełnieniem. Warto spróbować choćby tradycyjnych śledzi solonych z plasterkami czosnku, skropionych olejem i posypanych pieprzem czy gęstej zupy z utartych ząbków, która bardzo często gości na żydowskich stołach.

Mieszkańcy Europy szybko przekonali się, że opowieści o właściwościach zdrowotnych tej taniej przyprawy nie są przesadzone. Dlatego też czosnek znalazł się na stołach możnowładców w Niemczech, Francji czy Włoch. Popularne we Francji ślimaki, koniecznie trzeba upiec z zieloną pietruszką i masłem czosnkowym. Jedną z narodowych potraw jest kurczak nadziany 40 ząbkami tej aromatycznej rośliny i upieczony na ruszcie. Południowofrancuska potrawka z warzyw, czyli ratatouille musi zawierać nie tylko bakłażany, pomidory czy cukinię, ale również sporo czosnku. No i, oczywiście, pasty i masła czosnkowe. Tapenada, czyli pasta z czarnych oliwek i czosnku to danie pochodzące z Prowansji. Pasta ta jest jedyna w smaku – albo ją się kocha, albo nienawidzi.

Włosi z kolei nadziewają obficie czosnkiem pieczeń baranią, podawaną z okazji przeróżnych świąt. Sztandarową potrawą z tego kraju dla czosnkożerców jest spaghetii aglio et olio, czyli makaron z dodatkiem wyłącznie posiekanego czosnku, oliwy i papryczki chili. Wspaniałe włoskie pieczywo smakuje jeszcze lepiej, gdy przygotujemy z niego grzanki i posmarujemy ząbkiem czosnku.

W kuchni niemieckiej czosnek trafił do łask stosunkowo niedawno, bo jakieś 150 lat temu. Ale i tu znajdziemy kilka dań, które zdobywają popularność również poza granicami Niemiec. Jednym z nich są pieczarki nadziewane masłem czosnkowym i pieczone na ruszcie, innym sałatka ziemniaczana z dodatkiem śledzi, cebuli i właśnie czosnku.

Hiszpania pachnąca czosnkiem

Na koniec wróćmy do Hiszpanii. Kraj ten słynie z czosnkowych dań. Sztandarowym przykładem są krewetki z czosnkiem (gambas al ajillo), które znajdziemy w każdej hiszpańskiej restauracji. Kawałki kurczaka smażone na oliwie z kilkunastoma ząbkami czosnku to kolejne narodowe danie. Hiszpanie mają również inne zasługi w stosunku do kuzyna cebuli. Zawieźli go bowiem do Nowego Świata. Gdyby nie oni, nie mielibyśmy takich meksykańskich potraw jak przepyszna i ostra sopa de ajo (zupa czosnkowa z dodatkiem kolendry, kminu rzymskiego, kukurydzy i chili), czy ajo mojo, czyli bardzo wyrazistego sosu czosnkowego, jedynego w swoim rodzaju.

Czosnek nadal zdobywa świat. Coraz więcej krajów decyduje się na jego uprawę i eksport. Obok soli i pieprzu stanie się on już niebawem jedną z najpopularniejszych przypraw na świecie.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl