Dlaczego warto wprowadzić do jadłospisu kapary

Kapar ciernisty to roślina, która radzi sobie nawet w bardzo ekstremalnych warunkach.

1. Często rośnie na skałach czy murach, a korzenie krzewu potrafią wnikać w głąb nieurodzajnej gleby nawet do 10 metrów.

2. Delikatne, białe lub różowe kwiaty kwitną tylko kilka godzin, dlatego ich pączki muszą być zbierane bardzo szybko, zazwyczaj wczesnym rankiem.

3. Następnie są marynowane w occie, oliwie, zalewie solnej lub samej soli, stając się jednym z ulubionych produktów w kuchni śródziemnomorskiej.

Jednak to nie Grecy czy Włosi odkryli walory kaparów. Ich ojczyzną jest prawdopodobnie Azja Środkowa i Bliski Wschód. Z odkrytych dokumentów wynika, że zajadali się nimi już mieszkańcy starożytnej Mezopotamii. Razem z arabskimi karawanami dotarły na Półwysep Apeniński i Iberyjski, a potem zawładnęły całym regionem basenu Morza Śródziemnego.

Co ciekawe, kapary dość wcześnie zawitały również do Polski. Prawdopodobnie już w XIII-XIV wieku przywieźli je nad Wisłę kupcy Genui, Florencji i Wenecji. Oczywiście na jedzenie marynowanych pąków egzotycznych kwiatów stać było tylko bogatych smakoszy z dworów szlacheckich, ale z archiwów wynika, że przynajmniej do XVIII w. kapary cieszyły się wśród naszych przodków sporą popularnością. W następnych stuleciach zniknęły jednak z polskich stołów i dopiero w ostatnich latach znów zaczęliśmy ponownie odkrywać walory tego przysmaku, co wiąże się z modą na kuchnię śródziemnomorską.

Kapary składają się w około 85 proc. z wody, jednak pozostałe 15 proc. stanowi mieszkanka cennych składników. Znajdziemy w nich m.in. sporo witamin, zwłaszcza A (dba o sprawność widzenia, zabezpiecza skórę przed starzeniem i pozytywnie wpływa na wygląd i kondycję paznokci czy włosów) i C (bardzo ważny uczestnik procesów, które chronią organizm przed atakami wirusów, a także utrudniają działanie wolnych rodników i innych toksyn, aktywizując system immunologiczny).

Najważniejszym składnikiem kaparów jest jednak rutyna - organiczny związek chemiczny z grupy flawonoidów, który uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne. Ponadto, ułatwia przyswajanie cennych substancji i spowalnia utlenianie witaminy C przedłużając tym samym jej oddziaływanie. Przede wszystkim jest silnym antyoksydantem, chroniącym przed szkodliwym działaniem wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu.

Marynowane pąki zawierają też sporo saponin (substancje o właściwościach moczopędnych i wykrztuśnych, wzmagające także wydzielanie śluzu i przyspieszające metabolizm tłuszczów) oraz soli mineralnych.

Nic dziwnego, że kapary od wieków uchodzą za produkt o właściwościach leczniczych. Wspomagają pracę układu pokarmowego i wątroby, mogą ograniczać wzdęcia, a także wykazują właściwości przeciwzapalne. Niegdyś były uznawane za silny afrodyzjak i skuteczny środek dla mężczyzn zmagających się z impotencją.

Kapary mają specyficzny, cierpko-kwaśno-gorzki smak, w którym niektórzy doszukują się aromatu pieprzu, inni - musztardy czy chrzanu. Dzięki temu są niezastąpionym dodatkiem do wielu potraw kuchni śródziemnomorskiej, dodając im wyrazistości.

1. Wzbogacają walory dań z drobiu, ryb, owoców morza, makaronów i pizzy.

2. Świetnie komponują się z pomidorami, a także słynnym francuskim sosem remoulade (jego głównymi składnikami są: musztarda, majonez, posiekane korniszony i kapary).

3. W Hiszpanii popularnym dodatkiem, szczególnie do potraw z ryb, jest pasta z roztartych kaparów, migdałów, czosnku oraz natki pietruszki.

4. Marynowane pąki lubią towarzystwo oliwek oraz innych przypraw, zwłaszcza oregano, bazylii, gorczycy, czosnku i estragonu.

5. Mogą być smakowitą przekąską urozmaicającą deskę serów, zwłaszcza pleśniowych. Warto je łączyć z gotowanymi warzywami, np. fasolką szparagową.

Choć uchodzą za dość egzotyczny produkt, pasują również do dań polskiej kuchni, zwłaszcza tatara. Poprawiają smak marynat, past twarogowych czy sałatek śledziowych. Możemy nimi dekorować galarety warzywne i mięsne.

Warto pamiętać, że kapary tracą niepowtarzalny aromat pod wpływem wysokiej temperatury, dlatego należy dodawać je pod koniec gotowania, a najlepiej sprawdzają się w zimnych daniach.

Zobacz też:
Gulasz z dzika z kaparami

Rafał Natorski/mp/WP Kuchnia