Oregano - właściwości i zastosowanie przyprawy
Oregano to jedna z najstarszych roślin używanych do produkcji przypraw oraz środków leczniczych. O pozytywnym wpływie zioła na ludzki organizm wspominali w swoich pracach już Arystoteles oraz Hipokrates. Słynni greccy uczeni za pomocą oregano zwalczali między innymi bóle reumatyczne, biegunki oraz choroby skóry. Roślina była również dobrze znana w średniowieczu, gdzie używano jej chociażby do ochrony przed czarami. Nazywane czasem „dzikim majerankiem” oregano obecnie wykorzystywane jest jako aromatyczny dodatek do wielu dań, szczególnie o południowoeuropejskim rodowodzie. Cały czas jednak ziele znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej – za jego pomocą leczy się wiele uciążliwych dolegliwości.
Oregano – opis ogólny rośliny
Termin „oregano” to potoczna nazwa zioła lebiodki pospolitej (łac. Origanum vulgare). Ta wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych występuje naturalnie w zachodniej Azji, południowej Europie oraz północnej Aryce. Uprawy oregano spotkać można w wielu krajach całego świata, w tym także w Polsce. Dzika lebiodka pospolita najczęściej wyrasta na terenach nadrzecznych, w widnych lasach liściastych oraz na górskich zboczach. Ziele preferuje suchy i gorący klimat, jednak bez problemu dojrzewa ono także w innych środowiskach. Wysiew oregano następują wczesną wiosną – nasiona rośliny najlepiej umieścić w suchej glebie wystawionej na promienie słoneczne.
Lebiodka pospolita osiąga wysokość około 80 centymetrów. Posiada ona prostą i sztywną łodygę, którą porastają owalne listki ze słabo poszarpanymi krawędziami. Zarówno łodyga, jak i liście wydzielają intensywny i przyjemny aromat. Roślina kwitnie od lipca do września. Wypuszcza wówczas dość pokaźny kwiat o jasnoróżowej barwie. Co ciekawe, lebiodka pospolita jest jednym z wielu występujących na świecie gatunków oregano. Szacuje się, że ziele to posiada nawet 40 odmian!
Oregano jako przyprawa
Najbardziej cenioną przez kucharzy częścią oregano są oczywiście liście zioła. Wykorzystuje się je zarówno świeże po zerwaniu oraz drobno pokrojone i ususzone (te drugie cechują się intensywniejszym smakiem). Oregano stanowi jeden ze znaków rozpoznawczych kuchni włoskiej. Przyprawa ta nadaje unikatowego aromatu oraz smaku takim specjałom, jak pizza, spaghetti bolognese, spaghetti carbonara oraz lasagne. Ziele powszechnie jest stosowane także w kuchni greckiej – warto dodać je np. do tradycyjnej sałatki, mousaki czy faszerowanych papryk (gemista). Oregano bardzo często spotyka się również w daniach rodem z Hiszpanii, Portugalii, Turcji, Egiptu, Syrii i niektórych krajów Ameryki Południowej. Przyprawa dobrze komponuje się z niemal każdym typem dań. Doskonale nada się ona do podkreślenia smaku i aromatu zup (np. pomidorowej), potraw
wegetariańskich, drobiowych, wołowych i cielęcych. Suszone ziele bardzo dobrze smakuje w sosach gulaszowych. Często zdarza się, że oregano przyprawia się likiery i nalewki alkoholowe.
Do czego warto dodać oregano?
• Pizza
• Spaghetti carbonara
• Spaghetti bolognese
• Lasagne
• Leczo
• Fasolka po bretońsku
• Sałatka grecka
• Mousaka
• Gyros
• Zupa pomidorowa
• Potrawka z kurczaka
• Naleśniki z mięsem
• Tarta ze szpinakiem
• Schab pieczony w ziołach
Właściwości lecznicze oregano
Lebiodka pospolita wykazuje przede wszystkim korzystne działanie dla układu trawiennego człowieka. Ziele wspomaga produkcję soków żołądkowych, niweluje wzdęcia i nadmiar gazów w jelitach, przynosi ukojenie przy bólach żołądkowych, zwalcza zgagę oraz niestrawność. Wraz z innymi roślinami leczniczymi oregano wykorzystuje się do przygotowywania naparów, mających wspomóc leczenie wrzodów żołądka i niedoczynności wątroby. Ziele ma także dobry wpływ na kondycję skóry – przyspiesza gojenie ran i niweluje uczucie swędzenia. Oprócz tego oregano stosowane jest do leczenia infekcji górnych dróg oddechowych, układu moczowego, zbicia gorączki i pozbycia się wirusa opryszczki. Zdrowotne właściwości rośliny wynikają z zawartych w niej korzystnych dla naszego zdrowia substancji – m.in. witamin A, C, E, K, cynku, potasu, błonnika oraz olejku bogatego w kwas kawowy, kwas ursolowy, garbniki, tymol i karwakol.
Czy wiesz, że…?
Oregano wykorzystywane jest również do wytwarzania kosmetyków, płynów do płukania jamy ustnej oraz perfum.
Nazwa „origanum” prawdopodobnie oznaczało pierwotnie majeranek. Ten łaciński termin wziął się zapewne z języka greckiego, w którym funkcjonowało jako „ostre zioło”. Dawniej roślinę wykorzystywano do barwienia tkanin na czarno.
Wojciech Chentkiewicz