Edta - E385
Edta, to dodatek do żywności o symbolu E385. Pełna nazwa tego związku brzmi sól wapniowo-disodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego. Jest to konserwant, który wpływa na termin przydatności do spożycia środków spożywczych, chroniąc je przed zepsuciem. Dzięki zastosowaniu edty możliwe jest na dłużej zachowanie właściwości produktu spożywczego. Jednak wokół tej substancji narosło w ostatnim czasie wiele kontrowersji. Czy rzeczywiście powinniśmy omijać żywność zawierającą E385 szerokim łukiem?
Niebezpieczne konserwanty?
O to, czy konserwanty rzeczywiście negatywnie wpływają na nasze zdrowie, spierają się naukowcy od lat. Jest ich ponad 1500, zatem trudno uniknąć współcześnie żywności, która nie była by wzbogacona o dodatki wpływające na termin przydatności do spożycia. Jest to o tyle uzasadnione z punktu widzenia technologii spożywczej, że zanim żywność trafi od producenta do sklepu, a potem do naszej lodówki, mija sporo czasu.
Chociaż Światowa Organizacja Zdrowia nim dopuści syntetyczny dodatek do żywności, dokładnie go sprawdza, to niektóre z konserwantów mogą - zwłaszcza w dużych ilościach – ze szkodą odbić się na naszym zdrowiu. Pamiętajmy jednak, że w takich dawkach i stężeniach nie są one stosowane w żywności. Jak to jest w przypadku konserwantu edta?
Jakie funkcje w przemyśle spożywczym pełni EDTA?
Edta, to skrót od angielskiej nazwy EthyleneDiamineTetraacetic kwasu etylenodiaminotetraoctowego (C10H16N2O8), inaczej nazywanego kwasem wersetowym. Jest to syntetyczna substancja używana w wielu gałęziach przemysłu. W technologii żywności nadano jej symbol E385 i jest to konserwant przeciwdziałający zmianom zapachu, konsystencji i wyglądu produktu. Ponadto edta działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.
Dzięki użyciu edty możliwe jest dłuższe przechowywanie produktu spożywczego, który nie traci podczas tego czasu swoich właściwości.
Zastsowanie edty w przemyśle spożywczym
Edta wykorzystywana jest w technologii żywności w wielu produktach spożywczych. To konserwant, o różnych zastosowaniach. Edta używana jest chociażby w napojach gazowanych (w fazie przetwarzania), w mleku (zachowuje smak pełnego mleka) oraz w piwie, gdzie zatrzymuje potencjalne problemy z jego warzeniem. Edta dodawana jest także do produktów w puszkach, w których po pierwsze utrzymuje barwę produktu np. warzyw czy ryb konserwowych, po drugie wpływa na usunięcie smaku metalu, który może pochodzić z puszki, bądź wydobywa się w trakcie przetwarzania żywności.
Najczęściej jednak E385 możemy spotkać w produktach do smarowania (w tym margaryna)
, z wyjątkiem tłuszczów mlecznych, o zawartości tłuszczu 41 % lub mniejszej, gdzie również wpływa na zachowanie ich smaku i kontroluje niepożądane zapachy, które mogłyby się wydzielać z czasem, a także przeciwdziała ich jełczeniu. W jakich produktach spożywczych odnajdziemy jeszcze edtę?
• herbaty granulowane,
• dressingi i gotowe sosy,
• nasiona roślin strączkowych,
• strączki,
• skorupiaki i mięczaki w puszkach i słoikach oraz mrożone i głęboko mrożone
• ryby w puszkach i słoikach.
Czy edta jest bezpiecznym konserwantem?
Maksymalne dopuszczalne dzienne spożycie E385 wynosi 2,5mg na 1kg masy ciała. Ponieważ substancja ta wiąże jony metali, jej nadużywanie może prowadzić do zakłócenia równowagi mineralnej i w konsekwencji niedoborów żelaza w organizmie. Ponadto wykazuje się niekorzystnej oddziaływanie tego związku na układ rozrodczy.
Częste spożycie produktów wzbogaconych o E385 może również prowadzić do dolegliwości jelitowych i uszkodzenia nerek (obserwowany krwiomocz). Dzieci poniżej 2 roku życia nie powinny w ogóle spożywać produktów wzbogaconych o edtę. Użycie tej substancji jest całkowicie zabronione w niektórych państwach, np. w Kanadzie.
Zastosowanie edty poza przemysłem spożywczym
Edta wykorzystywana jest także jako substancja odtruwająca przy zatruciach metalami ciężkimi np. ołowiem, aluminium czy kadmem. Ponadto zapobiega ona pozaustrojowemu krzepnięciu krwi. Jest to odczynnik kompleksujący w chemii analitycznej. Edtę wykorzystuje się jako składnik roztworów buforowych, nawozów mikroelementowych, uzdatniaczy wody w akwarystyce oraz niektórych mydeł.
Najpowszechniej używa się edty w kosmetykach. Związek ten wpływa na lepkość produktu i zapewnia mu odpowiednią konsystencję. Odnajdziemy go w mydłach, żelach pod prysznic, błyszczykach, szamponach, chusteczkach nawilżających, kosmetykach pielęgnacyjnych i do opalania.
Niestety w dużych stężeniach, edta może działać drażniąco na błony śluzowe i skórę. Sole kwasu edta są najgroźniejsze, kiedy są rozpylone w powietrzu, wówczas mogą wywoływać duszności, kaszel i nieżyt spojówek. Co istotne kiedy przyjmujemy antybiotyki lub leki zawierające żelazo, cynk, glin czy miedź, powinniśmy zrezygnować z kosmetyków zawierających edtę.
Kornelia Ramusiewicz