Przepyszny i bardzo zdrowy grzyb. Wielu go omija, bo jeszcze niedawno był pod ochroną

Sarniak świerkowy (Sarcodon imbricatus) przez lata widniał na liście gatunków objętych ochroną, więc zbieranie go mogło zakończyć się mandatem. Sytuacja zmieniła się jednak w 2014 roku, od tego czasu można zbierać go bez obaw. Wcześniejsze zakazy spowodowały jednak, że do dziś wielu grzybiarzy nie wkłada go do koszyka. Na dodatek krąży przekonanie, że jest grzybem niesmacznym i niewartym próbowania. Warto jednak dać mu szansę, bo potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych miłośników grzybów.

Sarniaka świerkowego nie sposób przeoczyć, bo osiąga naprawdę imponujące rozmiary. Najbardziej charakterystyczną cechą jest jego kapelusz, który często ma nieregularny kształt i jest pokryty dużymi, brązowymi, ciemnymi łuskami, przypominającymi rogi lub łaty. Zamiast tradycyjnych blaszek czy rurek, pod spodem kapelusza znajdziesz kolce (igły), które są miękkie i kruche. U młodych grzybów mają one białawy kolor, ale z czasem ciemnieją, przybierając odcień szarobrązowy. Kolce są ważną cechą rozpoznawczą, która pozwala odróżnić sarniaka od innych grzybów. Trzon jest gruby, twardy i zazwyczaj jaśniejszy od kapelusza.

Jak sama nazwa wskazuje, za sarniakiem świerkowym rozglądać się trzeba przede wszystkim w lasach iglastych, często pod sosnami i świerkami. Gdy trafisz na jeden okaz, rozejrzyj się dookoła. Sarniaki rosną często w skupiskach, więc możesz wrócić z więcej niż jedną sztuką. Sezon trwa od lipca do listopada, więc to idealny czas, żeby udać się na leśne łowy.

Sarniak świerkowy to nie tylko smaczny dodatek do potraw, ale również grzyb o cennych właściwościach prozdrowotnych. Podobnie jak wiele innych grzybów, jest niskokaloryczny i bogaty w błonnik, który wspiera trawienie. Jest także dobrym źródłem białka, co czyni go wartościowym składnikiem diety wegetariańskiej i wegańskiej. Co więcej, sarniak zawiera witaminy z grupy B, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, oraz minerały takie jak potas, żelazo i cynk. Badania naukowe wskazują na obecność w sarniaku związków o działaniu przeciwutleniającym. Pomagają one neutralizować wolne rodniki, które przyczyniają się do starzenia się komórek i rozwoju wielu chorób, takich jak cukrzyca czy miażdżyca.

Najważniejsza zasada – sarniaka nie jemy na surowo, musi być poddany obróbce cieplnej. Podczas grzybobrania najlepiej skupić się na młodych osobnikach, te starsze mogą być bardziej gorzkie. Młode grzyby mają łagodny smak i przyjemny, korzenny aromat. Po zebraniu starannie oczyść grzyby, usuwając ziemię i zanieczyszczenia, a następnie obgotuj je w osolonej wodzie i odlej wywar. Taki zabieg pomoże usunąć ewentualną goryczkę.

Sarniak świerkowy to grzyb, który można wykorzystać na wiele pysznych sposobów. Doskonale nadaje się do smażenia, marynowania i duszenia. Można go dodawać do zup, sosów, gulaszów czy omletów. Ze względu na swoją jędrną konsystencję, jest też świetnym zamiennikiem mięsa.

Ze względu na swój rozmiar, sarniaki potraktować można jak kanie i usmażyć ich kapelusze. Chrupiące grzybowe kotlety doskonale sprawdzą się na obiad.

Składniki:

• około 500 g młodych sarniaków,
• 1 jajko,
• 1 szklanka bułki tartej,
• szczypta mielonej papryki,
• pieprz i sól do smaku,
• olej rzepakowy lub masło klarowane do smażenia.

Sposób przygotowania:

1. Umyte i dokładnie osuszone sarniaki pokrój w plastry o grubości około 1 cm.
2. W garnku zagotuj wodę z dodatkiem soli. Włóż do niej pokrojone grzyby i gotuj przez około 15 minut, a następnie odcedź na sicie.
3. Przygotuj panierkę: na płaskim talerzu lub w misce wymieszaj bułkę tartą z papryką, solą i pieprzem. W drugiej, głębokiej misce roztrzep jajko.
4. Każdy plaster sarniaka najpierw zanurz w jajku, a następnie dokładnie obtocz w przygotowanej mieszance bułki tartej.
5. Na patelni rozgrzej sporą ilość oleju. Smaż grzyby z obu stron na złoty kolor, aż panierka stanie się chrupiąca.
6. Smażone sarniaki wyłóż na ręcznik papierowy, aby odsączyć nadmiar tłuszczu.

Podawaj od razu, najlepiej z dodatkiem świeżej natki pietruszki lub cytryny. Smacznego!

Pamiętaj o najważniejsze zasadach bezpiecznego grzybobrania. Zbieraj wyłącznie te grzyby, które dobrze znasz, a najlepiej skonsultuj swoje zbiory z grzyboznawcą. Nie wyrywaj, nie niszcz grzybni oraz leśnej ściółki. Unikaj zbierania bardzo małych lub młodych grzybów, które trudno zidentyfikować. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skontaktuj się z najbliższą stacją sanitarno-epidemiologiczną.

Pamiętaj, aby nie podawać grzybów małym dzieciom. Nie przyjmuj porad od przypadkowo spotkanych grzybiarzy i unikaj kupowania grzybów z nieznanego źródła. Co najważniejsze, nigdy nie próbuj identyfikować grzybów, smakując – to może być niebezpieczne dla zdrowia lub życia.