Ormiański podpłomyk. Co to jest lawasz i z czym go podawać?
Lawasz to ormiańskie pieczywo, które z powodzeniem można kupić w polskich sklepach, a przy odrobinie czasu i chęci – wykonać w domu. Czym jest lawasz, jak go przyrządzić i z czym podawać?
Lawasz – co to jest?
Lawasz to rodzaj pieczywa, przypominającego dawniej bardzo popularny pod strzechami podpłomyk, ale też meksykańską tortillę, turecki lahmacun, norweski Flatbrød czy angielski flatbread, hinduskie chapati czy naan. Co łączy wszystkie te rodzaje pieczywa?
To cienkie, niewyrośnięte placki składające się zazwyczaj z kilku składników – właściwie do niektórych wystarczy tylko mąka i woda. Lawasz ma postać prostokątnych, pokaźnych rozmiarów płacht, które są dodatkiem właściwie do każdego posiłku ormiańskiego. Zawija się w nie warzywa, ser i oczywiście mięso.
Lawasz pochodzi z Zakaukazia i Wyżyny Armeńskiej – bez problemu można go dziś spotkać w Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie, a nawet w Turcji czy w Iranie. Został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa Unesco i pełni istotną rolę nie tylko w kuchni, ale także w tradycji ormiańskiej. Lawasz szanuje się tam tak samo, jak w naszej kulturze chleb – cienkim plackiem symbolicznie okrywa się nawet ramiona panny młodej. Ten obrządek ma zapewnić pomyślność małżeństwa, płodność i dobrobyt w rodzinie.
Lawasz, puri i chaczapuri, czyli jak powstaje ormiańsko-gruzińskie pieczywo
Lawasz – jak przygotować?
Tradycyjnie wypieka się w go w tonirze – jest to piec wykonany z gliny o stożkowym kształcie. Charakterystyczna forma pieca sprawia, że rozgrzewa się do wysokich temperatur, dzięki czemu cienkie placki lawaszu – umieszczane na ściankach pieca – są gotowe niemal w kilka chwil.
Później lawasz przechowuje się pod płótnem – wysuszony lawasz nie straci swych wartości nawet przez 6 miesięcy. By pieczywo odzyskało świeżość, Ormianie niegdyś spryskiwali je wodą i odstawiali pod przykryciem na pół godziny.
Oczywiście świeżo przygotowany lawasz jest najsmaczniejszy, a co więcej nic nie stoi na przeszkodzie, by cienkie placki lawaszu usmażyć na patelni. W oryginale ormiański podpłomyk piecze się na zakwasie z mąki i wody, bo fermentacja to ważny proces, który nadaje pieczywu charakterystyczny kwaskowaty smak. W niektórych kręgach jednak lawasz piekło się tylko z mąki, wody i soli lub z dodatkiem drożdży.
Składniki:
- 2,5 szklanki mąki pszennej
- 1 szklanka ciepłej wody
- ½ łyżeczki soli
Przygotowanie:
- Ze składników zagnieść dość twarde, ale elastyczne ciasto. Pod koniec kilkukrotnie mocno je ubić dłonią lub rzucić o blat.
- Uformować kulę, włożyć do miski i przykryć lnianą ściereczką. Odstawić w ciepłe miejsce na pół godziny.
- Po upływie tego czasu z ciasta odrywać kawałki i formować je w kulki – wielkości orzecha włoskiego lub większe.
- Następnie każdą kulkę rozwałkowywać na bardzo cienki placek o prostokątnej lub owalnej formie.
- Placki smażyć na suchej patelni – po około 1 minucie z każdej strony, a następnie wkładać między warstwy lnianej ściereczki lub nakrywać folią spożywczą, by nie wysychały i były miękkie.
Usmażone placki można także przekładać pergaminem i w takiej postaci zamrozić.
Lawasz – z czym podawać?
Ormianie jedzą lawasz do wszystkiego, a powiedzieć, że robią z niego kanapki – to zdecydowanie zbyt mało. Lawasz to podstawa każdego niemal posiłku: służy nawet jako łyżka do nabierania mięsa czy idealny nośnik ostatnich kropli aromatycznego sosu.
Faktycznie idealnie nadaje się do wszelkich rodzajów farszu – mięsnych, warzywnych, serowych. Można jeść lawasz niczym kanapkę, można go faszerować, a następnie grillować, smażyć, zapiekać. Możliwości jest nieskończenie wiele.
Co włożyć w lawasz? Może to być podsmażone, dowolne mięso – w połączeniu z sosem czosnkowym, siekaną kapustą pekińską i piklami stworzy coś w rodzaju ormiańskiego kebaba. Nafaszerowany grillowanymi warzywami będzie zdrową przekąską, a łasuchów lubujących się w ciągnącym się, intensywnym w smaku serze z pewnością ucieszy wieść, że każdy ser wspaniale komponuje się z ormiańskim podpłomykiem.
Lawasze można rolować jak pity, składać w koperty i zawijać jak nasze polskie krokiety. Można je też panierować w jajku i bułce tartej albo smażyć na maśle.
Z czym można połączyć lawasz?
- 100 g fety i 2 garści świeżego szpinaku oraz drobno posiekany boczek układamy na placku i zwijamy w rulon. Wkładamy do tostera na kilka chwil.
- Można posmarować lawasz sosem pomidorowym, posypać tartą mozzarellą, bazylią i ułożyć plastry szynki. Złożyć w koperty i smażyć na patelni – w tym wydaniu będą smakowitą alternatywą dla włoskiej pizzy.
- A może z łososiem? Wystarczy 100 g łososia, 100 g kremowego serka, drobno posiekany koperek i kilka suszonych pomidorów. Rozkładamy wszystko równomiernie na placku, zwijamy wzdłuż dłuższego boku i kroimy na małe kawałki, tworząc dekoracyjne ślimaczki. Idealne na imprezę.
- Ci, którzy nie obawiają się nadprogramowych kalorii mogą placek posypać 100 g sera blue, 100 g tartego cheddara, 200 g camemberta w kawałkach i 200 g podsmażonych pieczarek. Lawasze składamy w trójkąty, a następnie obtaczamy w rozbełtanym jajku i bułce tartej. Smażymy, aż bułka się zrumieni, a serowy farsz rozpuści i połączy.
Zobacz także:
