Kurkuma - właściwości

Zastosowanie kurkumy było już znane w najdawniejszych czasach. Szacuje się, że przyprawy tej używano na terenach dzisiejszych Indii około 2000 lat przed narodzinami Chrystusa. Kurkuma nie tylko polepszała smak potraw, ale również miała ważne znaczenie religijne. Do dziś wykorzystuje się ją w różnych hinduskich rytuałach do barwienia świętych szat. Oczywiście nadal znajduje ona zastosowanie w kuchni, a także wykorzystuje się ją w różnych celach leczniczych. Badania wykazały bowiem, że zawarta w kurkumie kurkumina działa niezwykle korzystnie dla naszego zdrowia.

Kurkumę uzyskuje się z kłącza ostryżu długiego (łac. Curcuma longa) – byliny z rodziny imbirowatych, występującej w stanie dzikim na terenie Indii oraz hodowanej w wielu tropikalnych krajach. Roślina osiąga około metra wysokości, charakteryzuje się dużymi liśćmi, żółtymi lub białymi kwiatami o różowych szczytach oraz brązowym kłączem długim na około 10 cm, które po przetarciu przybiera barwę intensywnej żółci. Proszek uzyskany z korzenia ostryżu nazywany jest kurkumą i wykorzystywany jest m.in. w celach kulinarnych jako przyprawa. Jej smak określa się jako aromatyczny i nieco gorzki. W zapachu kurkuma natomiast wydaje się dość intensywna i lekko ostra.

Kurkuma jest jedną z podstawowych przypraw używanych w kuchni indyjskiej. Stanowi ona między innymi ważny komponent mieszanki curry, której nadaje charakterystycznej żółtej barwy. Przyprawa dodawana jest także do innej kompozycji – sambar masali. Kurkumę warto dodać do różnego rodzaju dań o orientalnym rodowodzie oraz potraw, które cechują się ostrym smakiem. Przyprawa nada wyjątkowego charakteru np. specjałom kuchni meksykańskiej (chociażby aromatycznej zupie z nachosami)
, chińskiej, a także śródziemnomorskiej. Kurkuma idealnie nadaje się do dań warzywnych, cielęciny, jagnięciny, a także do ryb.

• Kurczak w sosie curry
• Pikantna zupa meksykańska
• Pieczone ziemniaki
• Risotto z warzywami
• Ryba w sosie curry
• Omlet
• Zupa fasolowa
• Krem z dyni
• Jajko ze szpinakiem

Od wieków znane są również właściwości lecznicze kurkumy. Proszek uzyskany ze startego kłącza ostryżu potrafi zwalczyć wiele dolegliwości, a także ma działanie profilaktyczne. Wszystko za sprawą zawartego w przyprawie barwnika – kurkuminy. Przede wszystkim związek ten zdradza działanie przeciwzapalne i skutecznie eliminuje różne bakterie i wirusy. Co ważne, w przeciwieństwie do leków, nie powoduje ona pojawienie się rozmaitych skutków ubocznych. Oprócz tego kurkuma działa przeciwutleniaczowo, poprawia funkcjonowanie oraz pracę naszego mózgu (m.in. chroni przed chorobą Alzheimera), obniża poziom cholesterolu, zapobiega powstawaniu nowotworów, a także przyspiesza gojenie się ran. Kurkuma ma również dobry wpływ na układ trawienny człowieka – przyprawa wspomaga produkcję żółci oraz soków żołądkowych, reguluje pracę jelit, a także niweluje uczucie pełności. Według niektórych badań zawarta w kłączu ostryżu kurkumina posiada właściwości zapobiegające wystąpieniu depresji oraz skutecznie odmładza skórę. Istnieją
również przesłanki świadczące o tym, że kurkuma może uchronić nas przed zawałem serca i różnymi dolegliwościami reumatycznymi. W lecznictwie ludowym kurkumina bywa wykorzystywana także w przypadku chorób nerek.

Kurkuma znajduje również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Uzyskany z kłącza ostryży proszek bywa dodawany np. do szminek lub podkładów makijażu. Barwiące właściwości kurkumy wykorzystywane są również do nadawania kolorytu różnym tkaninom. Kurkuma znajduje się w gronie roślin biblijnych – wzmianki o niej znaleźć można chociażby w „Pieśni nad pieśniami”.

Wojciech Chentkiewicz