Kumys – jakie ma właściwości i zastosowanie?

Historia kumysu

Nie do końca wiadomo, kiedy zaczęto wytwarzać kumys, ale w XIII wieku jego produkcja była już rozpowszechniona. Napój ten wytwarzały koczownicze ludy Azji Centralnej: Mongołowie, Kirgizi, Tatarzy, Baszkirowie, Kazachowie. Był to świetny sposób na przedłużenie trwałości mleka.

W XIX wieku nastała swoista moda na picie kumysu. Naukowcy donosili, że ma on prozdrowotne działanie, więc zaczął on być wykorzystywany nawet w tzw. zakładach kumysowych, czyli dzisiejszych sanatoriach. Takie ośrodki były otwierane na terenie Ukrainy, Rosji, Polski. Przebywali w nich m.in. Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka czy też Ignacy Paderewski. Tego rodzaju kuracja obejmowała 6-12 tygodni. Zaczynała się od 2-3 szklanek kumysu dziennie, a kończyła na 6-8 butelkach w ciągu dnia.

Pomimo że kumys uznawany jest za napój alkoholowy, mogą go spożywać muzułmanie, kobiety w ciąży, karmiące, a nawet dzieci. Oczywiście w mniejszych ilościach.

Jakie właściwości ma kumys?

Kumys zawiera wszelkie składniki charakterystyczne dla mleka, a dodatkowo te, które powstają w procesie fermentacji. Znajdziemy w nim: witaminę A, witaminy z grupy B, witaminę C, D oraz E, a także żelazo, jod, miedź i tytan.

W początkach XX wieku kumys służył jako środek wspomagający leczenie gruźlicy i ułatwiający zasypianie. Liczne badania dowiodły, że napój ten łagodzi kaszel i katar, ale też wspiera pracę układu pokarmowego. Jest skuteczny w przypadku biegunki, wymiotów i innych problemów żołądkowych.

Dodatkowo kumys jest doskonałym źródłem żelaza, więc poleca się go anemikom oraz osobom po krwotokach czy też kobietom po porodach. Sprawdza się w profilaktyce chorób serca oraz cukrzycy.

Kumys jest lekkostrawny i niskokaloryczny, a także korzystnie wpływa na metabolizm. Bez obaw mogą go spożywać osoby na diecie odchudzającej. Ponadto napój ten poprawia kondycję skóry i włosów, co sprawia, że używa się go w produkcji kosmetyków pielęgnacyjnych.

Kumys można również stosować jako lek na kaca. Uzupełnia witaminy i składniki mineralne, dlatego też niejednokrotnie dawniej stanowił jedyny pokarm ludów koczowniczych nawet przez dłuższy okres.

Jak zrobić kumys?

Kumys ma kolor mlecznobiały, a czasami wręcz nieco błękitny. Jego konsystencja jest rzadka, a smak kwaskowaty, trochę drożdżowy, a jednocześnie słodkawy. Fermentacja sprawia, że napój jest gazowany.

Proces jego produkcji trwa od 1 do 3 dni. Im dłużej pozostaje w ciepłym miejscu i fermentuje, tym bardziej staje się gorzki i musujący. Jeśli napój będzie potem przedestylowany, powstanie z niego wódka zwana archi.

Dawniej kumys wytwarzano w workach wykonanych ze skóry koni. Dzisiaj produkuje się go raczej w drewnianych beczkach, a w warunkach domowych wystarczą szklane butelki.

Przepis na kumys domowej roboty

Składniki:

• 1 l dowolnego mleka,
• 4 łyżki cukru,
• 100 ml ciepłej wody,
• 1 łyżeczka drożdży,
• szczypta soli.

Przygotowanie:

1. Mleko należy podgrzać do 30 stopni. Wodę, drożdże i cukier najpierw łączymy ze sobą, a potem do mieszanki dodajemy mleko i dokładnie mieszamy do połączenia wszystkich składników.
2. Następnie solimy i rozlewamy do butelek tak, by zostało ok. 1/5 wolnej przestrzeni. Potem trzeba energicznie potrząsnąć każdą dobrze zakręconą butelką.
3. Tak przygotowany napój odstawiamy na 10 godzin w ciepłe miejsce – najlepiej ok. 21 stopni, przekręcając butelki do góry dnem. W tym czasie należy kilkakrotnie potrząsać butelkami, aby śmietana mieszała się z mlekiem.
4. Po 24 godzinach butelki można ostrożnie otwierać.
5. Kumys jest gotowy do picia. Należy go przechowywać w lodówce.

W produkcji kumysu drożdże można zastąpić połową szklanki maślanki. Zmieni ona smak napoju.