Która sól jest najlepsza?

Walory tej przyprawy ludzkość odkryła już wiele wieków temu i wciąż nie potrafimy wyobrazić sobie posiłków bez dodatku białych kryształków. Jednak lekarze ostrzegają, że nadmiar soli, zwłaszcza tak zwanej warzonej, bardzo niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie. Czym ją zastąpić? Może innymi rodzajami?

Rafał Natorski/mmch/kuchnia.wp.pl

Najtańszy i dlatego wciąż najpopularniejszy rodzaj soli od kilku lat znajduje się na cenzurowanym. Specjaliści zwracają uwagę na, że produkt otrzymywany jest przez oczyszczenie soli kamiennej. Efekt? Składa się niemal w 100 procentach z chlorku sodu, a zostaje pozbawiony cennych mikroelementów.
Taka sól niewątpliwie poprawia smak potraw, ale spożywana zbyt często (powyżej jednej płaskiej łyżeczki dziennie) fatalnie wpływa na organizm. Chlorek sodu zatrzymuje wodę w organizmie, tętnice "zapychają się" i wzrasta ciśnienie. Obciąża również nerki i powoduje np. powstawanie uciążliwych kamieni. Sól zwiększa także wydalanie wapnia z moczem i przez to sprzyja rozwojowi osteoporozy.

To najstarszy rodzaj tej przyprawy. Wygląda mniej efektownie niż sól warzona, ponieważ składa się z większych kryształków o szarawym kolorze, a w dodatku miewa gorzkawy posmak. Jednak nie ulega wątpliwości, że jest bardziej zdrowa, ponieważ w procesie produkcyjnym nie zostaje pozbawiona wartościowych składników odżywczych, bardzo potrzebnych naszemu organizmowi, m.in. magnezu, potasu, wapnia, manganu, miedzi czy chromu.
Sól kamienna znakomicie sprawdzi się jako dodatek do zup, sosów, marynat lub przetworów.

Cieszy się coraz większą popularnością wśród Polaków i jest to pozytywny trend, ponieważ uchodzi za produkt znacznie bardziej wartościowy niż tradycyjna sól kamienna, zwłaszcza oczyszczona.
Ten rodzaj słonej przyprawy od wieków uzyskuje się w podobny sposób - odparowując wodę morską na słońcu w tzw. odstojnikach lub specjalnych odparownikach. Taki produkt zawiera zaledwie 30-35 proc. niezbyt zdrowego chlorku sodu. Jest za to bogaty w magnez, lit, selen, cynk czy jod. Nieprzypadkowo badania wykazały, że najwięksi konsumenci soli morskiej, czyli Japończycy, chorują na schorzenia układu krążenia znacznie rzadziej niż mieszkańcy krajów o wysokim spożyciu soli kamiennej.

To najbardziej szlachetna i wyrafinowana postać soli morskiej, nazywana przez koneserów "słonym kawiorem". Także powstaje poprzez naturalne odparowywanie wody morskiej, a kryształki przypominające kwiaty zbiera się za pomocą specjalnych sitek. Zawierają one jeszcze więcej cennych mikroelementów niż tradycyjna sól morska. Ponadto doskonale wydobywają i podkreślają walory potraw. Kwiat soli ma tak delikatny smak, że bywa chętnie wykorzystywany do przygotowywania deserów, np. z czekolady.

Jeden z największych przebojów kulinarnych ostatnich lat, choć wśród mieszkańców himalajskich wiosek znany od wieków. Kryształki poddawane ogromnemu ciśnieniu przez miliony lat, uznawane są za najzdrowszą i najczystszą solą dostępną na ziemi, zawierającą rekordową liczbę substancji mineralnych - naukowcy doliczyli się ich aż 84! Dzięki temu produkt reguluje poziom cukru we krwi oraz ciśnienia, korzystnie wpływa na układ nerwowy i oddechowy.
Sól himalajska świetnie sprawdza się jako dodatek do potraw, ale może być również wykorzystywana do zabiegów leczniczych, m.in. kąpieli.

Wbrew swojej nazwie częściej ma kolor ciemnoszary, który powstaje w wyniku prażenia w wysokiej temperaturze soli kamiennej lub kryształków pochodzących ze słonych jezior w Indiach i Pakistanie.
Produkt przypomina składem "naszą" sól kamienną, ale charakteryzuje się specyficznym posmakiem "jajecznym" - to zasługa dużej zawartości związków siarki. Kala Namak (tak bywa nazywana w Azji) jest szeroko stosowana w kuchni indyjskiej jako przyprawa lub dodatek do ostrych sosów czy pikantnych przekąsek.

Krystaliczny produkt występuje w różnych kolorach: różowym, zielonym, czerwonym, a nawet czarnym. Barwę zawdzięcza dodatkom mineralnym, m.in. węglowi (wykazuje właściwości antytoksyczne i wspomagające trawienie) czy tlenkom żelaza, a także roślinnym (liście bambusa). Baza soli powstaje w wyniku filtrowania i odparowywania wody z Oceanu Spokojnego, opływającego Hawaje.
Produkt jest bardzo słony, świetnie pasuje do dań z ryb i owoców morza oraz do potraw mięsnych.

Zwana także Maraska. Powstaje w wyniku odparowywania wody ze słonych podziemnych strumieni w Andach, na zboczach których już wieki temu Inkowie utworzyli specjalne zbiorniki, zwane salinas.
Różowa sól swój niezwykły kolor zawdzięcza cennym minerałom, wśród nich są m.in. magnez, żelazo, wapń, miedź i cynk, które sprawiają, że Maraska to bardzo wartościowy produkt, chętnie stosowany przez najlepszych kucharzy świata. Nadaje się do przyprawiania dań z ryb, owoców morza czy mięs, sosów, zup i sałatek. Jej dodatek wydobywa i intensyfikuje smak niektórych warzyw - np. pomidorów, ogórków i sałat.

Rafał Natorski/mmch/kuchnia.wp.pl