Kasztany - zdrowa przekąska na długie, jesienne wieczory

Jesienią rozpoczyna się sezon na delikatne, lekko mączne i słodkie kasztany. Kiedyś należały do podstawowych produktów spożywczych, tak jak dziś ziemniaki. Dodawano je do zup, mięs, wypiekano z ich mąki chleb, karmiono nimi zwierzęta.

Największym światowym producentem jadalnych kasztanów od lat są Chiny, gdzie zbiera się nawet około 1,7 mln ton tego produktu. Natomiast w całej Europie rocznie wytwarza się ich około 104 tys. ton. W niektórych regionach mają nawet swoje święto. Tak jest w Południowym Tyrolu. Zresztą włoskie kasztany sa na liście produktów chronionych Unii Europejskiej. Jesienią obchodzi się tu Torggelen, czyli święto młodego wina i kasztanów. Tradycja tego święta sięga odległych czasów, kiedy to w okresie jesiennym kupcy odwiedzali właścicieli winnic, by skosztować młodego wina. Do niego zazwyczaj były serwowane pieczone kasztany, które w Południowym Tyrolu mają specjalną pozycję, gdyż na przestrzeni wieków nieraz ratowały mieszkańcom życie w okresach głodu.

- Uwielbiam kasztany w każdej postaci i okres Torggelen! W tym czasie minimum raz w tygodniu wychodzimy ze znajomymi lub rodziną do jednej z gospód lub restauracji i zajadamy się pieczonymi kasztanami. Dla nas jest to praktycznie piąta pora roku i czekamy na nią równie niecierpliwie, jak na początek sezonu zimowego - śmieje się Deborah Carlin z agencji promocji w Południowym Tyrolu. - Kiedy byłam mała, w październiku często chodziliśmy na spacery i zbieraliśmy kasztany, które mama potem przyrządzała. Pamiętam jak rodzice uczyli mnie jak rozpoznawać, które kasztany są jadalne - te€“ mają kształt zbliżony do serca, a nie typowego okręgu, jak te „zwykłe” posiadające też bardzo ostre kolce. Sama raczej nie przygotowuję kasztanów w domu, zwykle kupuję gotowe potrawy, ale bez problemu potrafię zrobić podstawowe puree kasztanowe -€“ wystarczy ugotować kasztany, wyjąć je z łupinek, zgnieść jak ziemniaki i ewentualnie doprawić cukrem. Jednym z moich ulubionych deserów jest Kastanienherz, czyli serce z kasztanów (masa
kasztanowa) w czekoladzie z bitą śmietaną.

Zgodnie z pradawną tradycją, Torggelen jest czasem wzmożonego ruchu w tawernach – od końca września do końca listopada południowotyrolskie gospody otwierają przytulne „Stuben” (tj. wiejskie izby) i serwują tradycyjne specjały. Główną atrakcją jest degustacja młodego wina („Nuien”), pochodzącego z lokalnych winnic oraz pieczone kasztany. Jada się je na różne sposoby. W kartach dań niektórych restauracji znajdziemy kasztanową zupę, makarony z mąki z orzechów kasztanowca, a na deser kasztanowy tort. W Tesimo (Tisens) i Foiana (Völlan), położonych pomiędzy Merano a Bolzano, odbywa się nawet Festiwal Keschtnriggl, który swoją nazwę wziął od wiklinowego zbiornika, w którym otrząsa się pieczone kasztany ze skorupek. Podczas imprezy poznać można stare przepisy na przygotowanie kasztanów i nauczyć się je gotować. Są też wędrówki z przewodnikiem po sławnym... szlaku kasztanowym.

Świeże kasztany jadane są na surowo, suszone oraz konserwowane jak kompot. Najczęściej jada się je tuż po przygotowaniu. Najlepsze do potraw są ciężkie, pełne, o ładnym połysku. Do jedzenia nadają się po 20 minutach gotowania we wrzątku lub prażenia na patelni nad ogniem. Można je też piec w temp. 200 stopni. Gdy skorupka pęknie, trzeba je wyciągnąć. Jada się je po wyciągnięciu ze skorupki i przechowuje w suchych i szczelnych opakowaniach.

Świetnie smakują bez dodatków, w towarzystwie mięs lub na słodko, oprószone cukrem pudrem. Podobnie jak migdały, można je zamarynować w miodzie lub kandyzować. Przetarta masa kasztanowa przeznaczona jest do bezpośredniego spożycia lub używana jako dodatek do wyrobów cukierniczych (wypieków, deserów). Z suchych kasztanów wytwarza się mąkę, która służy do wypieków chleba i tzw. polenty, również do produkcji ciast. W wielu miejscach chętnie jada się zupę kasztanową, na przykład z białych, suszonych kasztanów na bazie mleka koziego z drobnym makaronem.

Gorące kasztany są bardzo dobrze przyswajalne przez organizm. Choć może się to wydawać zaskakujące, 100 g kasztanów zawiera tyle samo witaminy C co 100 g cytryny. Ponadto są lekkostrawne, mogą je więc jeść osoby praktycznie w każdym wieku. Zawierają dużo skrobi, cukru, białka i tłuszczu. Mają też sporo potasu, dlatego polecane są osobom uprawiającym sporty. Zawierają także kwas jabłkowy, lecytynę (świetna na pamięć!), magnez, żelazo, potas i witaminy B1, B2 oraz E, witaminę młodości.

Kasztany jadalne są całkowicie pozbawione glutenu i mogą być spożywane przez osoby dotknięte celiakią. Poza tym mają dobroczynny wpływ na nasz układ immunologiczny - wzmacniają organizm i przeciwdziałają infekcjom. To wspaniała przekąska na długie, jesienne wieczory.

Marta Legieć/mmch/kuchnia.wp.pl