Karob - czym jest i do czego pasuje?

Oto drzewo uprawiane od ponad 3000 lat. Jego owoce są bardzo słodkie i pięknie pachną. Karob wykorzystywany jest jako zdrowa alternatywa dla cukru i kakao. To produkt naturalny, który nie uczula, działa antybakteryjnie i przeciwutleniająco, a przy tym korzystnie wpływa na funkcjonowanie organizmu. W kuchni można wykorzystać go na wiele sposobów.

Szarańczyn strąkowy, drzewo karobowe, ceratonia albo po prostu karob to dorastające do 15 metrów wysokości drzewo z rodziny bobowatych rosnące dziko oraz w uprawie w regionie śródziemnomorskim - największe plantacje karobu występują w Hiszpanii, Portugalii, na Sycylii oraz w krajach Azji Mniejszej. To jedna z najstarszych roślin uprawnych. Wzmiankę na jej temat można znaleźć w Biblii. Drzewo karobowe może owocować nawet przez 100 lat.

Strąki karobu nazywane są chlebem świętojańskim; mają miękki, brązowy miąższ. Są bardzo słodkie - zawierają 50-70 proc. cukrów. W smaku przypominają osłodzone kakao z domieszką karmelu. Zanim trzcina cukrowa i buraki cukrowe się upowszechniły, szarańczyn strąkowy był najważniejszym źródłem cukru dla mieszkańców regionu śródziemnomorskiego. Obecnie karob wraca do łask jako "zdrowy cukier". Chętnie sięgają po niego osoby zainteresowane zdrową żywnością, wegetarianie i weganie - proszek karobowy to produkt w 100 proc. naturalny, bez konserwantów czy barwników.

Atutami karobu są brak kofeiny i teobrominy (ten drugi to alkaloid purynowy szkodliwy dla niektórych zwierząt, m.in. psów i kotów). Karob nie wywołuje alergii. Cechuje go niska zawartość tłuszczu. Nie ma "złego" cholesterolu LDL. Zawiera wapń, nie ma natomiast w składzie kwasu szczawiowego blokującego wchłanianie tego pierwiastka. Ponadto w jego składzie znajduje się żelazo, potas, fosfor, sód oraz witaminy - głównie z grupy B, które dobrze wpływają na układ nerwowy, oraz witaminę E, która nazywana jest "eliksirem młodości". Karob jest źródłem białka i błonnika. Zawiera kwas izomasłowy. Cenny w karobie jest również kwas galusowy, który wykazuje działanie przeciwbólowe, antybakteryjne i antyalergiczne.

Spożywanie karobu korzystnie wpływa na zdrowie. Usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego i pracę jelit, zapewniając właściwe trawienie. Jedzenie karobu zalecane jest w przypadku biegunki i kłopotów żołądkowych oraz w refluksie. Działa jako przeciwutleniacz hamujący atak wolnych rodników, co chroni nas przed przedwczesnym starzeniem i rozwojem groźnych chorób, w tym nowotworów. Pomaga pozbyć się z organizmu toksyn. Poleca się go w leczeniu alergii i astmy. Ma też działanie wykrztuśne, z tego względu zaleca się go palaczom. Po karob śmiało mogą sięgać osoby chore na cukrzycę (zawiera tylko naturalne cukry).

Składniki owoców drzewa karobowego hamują rozwój bakterii w organizmie. W karobie znajdują się lignany, które wykazują działanie przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Zaleca się go, aby zbić wysoki cholesterol i ciśnienie krwi. Spożywanie tego produktu polecane jest w przypadku osteoporozy.

Chlebek świętojański stosowany jest jako jedna z najbardziej wartościowych pasz dla zwierząt. W przemyśle spożywczym wykorzystuje się go jako zamiennik czekolady.

Nasiona karobu są niejadalne, ciekawostką może być natomiast fakt, że po wysuszeniu mają stałą masę (0,2 g), dlatego w przeszłości aptekarze i jubilerzy wykorzystywali je jako odważniki. Zresztą określenie "karat" pochodzi od greckiego słowa _ keration _ oznaczającego owoc karobu. Do dzisiaj karat równy jest wadze nasionka drzewa karobowego.

Karob kupimy w sklepach ze zdrową żywnością (najłatwiej przez internet). Zwykle ma formę proszku. W dobrze zaopatrzonych sklepach ekologicznych można również dostać karobowe batoniki. Wypieki i polewy z dodatkiem karobu mają czarny kolor. Warto wiedzieć, że z owoców drzewa karobowego uzyskuje się sok o nazwie "kaftan", który używany jest jako syrop do konserw owocowych oraz jako dodatek do wyrobu napojów alkoholowych.

Sprawdzi się jako dodatek do babeczek, ciasteczek i chleba, możemy dodawać go do lodów oraz deserów. W połączeniu z masłem, wodą i cukrem otrzymamy bardzo słodką masę w smaku podobną do kremu czekoladowego. Użycie karobu nie wymaga obróbki cieplnej, to zatem produkt polecany w diecie raw, w której spożywa się surowe pokarmy. W sprzedaży dostępna jest też melasa z karobu. Można ją wykorzystywać tak jak sproszkowany produkt albo zjadać profilaktycznie (np. po łyżce dziennie).

Z nasion karobu uzyskuje się także gumę karobową (to tzw. mączka chleba świętojańskiego - w artykułach spożywczych oznaczona kodem E 410), która znalazła zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym jako zagęszczacz żywności oraz stabilizator. Jest zamiennikiem kakao dla alergików. Używana do słodzenia żywności i jako substytut czekolady.

EPN/mp/WP Kuchnia