Jadalny czy trujący? Te grzyby mają śmiertelnie groźnych sobowtórów
Każdego roku zdarzają się wypadki zatruć grzybami. Ulegają im nie tylko niedoświadczeni zbieracze. Mylą się nawet grzybiarze z wieloletnim doświadczeniem. Jednak najwięcej takich wypadków dotyczy początkujących amatorów pozyskiwania darów lasu.
Co więcej, ostatnio w mediach społecznościowych zapanowała niebezpieczna moda na… jedzenie muchomorów. W ten sposób influenserzy wprowadzają w błąd swoich obserwujących, narażając ich na przykre konsekwencje zdrowotne. A ponieważ sezon grzybowy w pełni, prezentujemy najpopularniejsze grzyby jadalne i ich niebezpiecznych sobowtórów.
Zdradzieckie grzyby blaszkowe
Jedna z rad jakie zawsze udzielane są początkującym grzybiarzom brzmi, na początku ogranicz się do gatunków rurkowych, czyli tych, które na spodzie kapelusza mają cieniutkie rurki, a nie blaszki. Wprawdzie i tu może się zdarzyć ryzyko pomyłki, ale jest ono znacznie mniejsze. Dlatego dziś prezentujemy popularne jadalne blaszkowce i ich trujące lub szkodliwe odpowiedniki.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jesienne grzyby. Znajdziesz je w polskim lesie
Kurka (pieprznik jadalny) kontra lisówka pomarańczowa
Jednym z najpopularniejszych i najchętniej zbieranych w Polsce grzybów jest pieprznik jadalny, znany bardziej jako kurka. Ten smaczny i bardzo uniwersalny w kuchni gatunek wydaje się bardzo charakterystyczny. Ma wyraźnie żółtą barwę i pofałdowany kapelusz. Niestety ma też sobowtóra, który potrafi do złudzenia przypominać kurkę. To niejadalna lisówka pomarańczowa, która zjedzona w większych ilościach może prowadzić do zatrucia. O tym, że oba gatunki łatwo pomylić mogliśmy się niedawno przekonać, gdy pewna użytkowniczka TikToka zaprezentowała jak przygotowuje i zjada jajecznicę z lisówkami.
Żeby nie popełnić podobnego błędu zwróćmy uwagę na różnice między tymi gatunkami:
- kolor - kurka jest bledsza, żółta, odcień lisówki jest bardziej pomarańczowy
- struktura - w przeciwieństwie do cienkiej dość wiotkiej lisówki, kurka ma zwarty, mięsisty i sztywny kapelusz
- blaszki - blaszki szkodliwej lisówki są znacznie cieńsze i delikatniejsze niż u kurki
- trzon - kapelusz kurki wyrasta z krótkiego, sztywnego, dość szerokiego trzonu, tymczasem trzon lisówki jest cienki i bardziej wiotki, do tego ma ciemniejszą, bardziej pomarańczową barwę
Kania i jej groźne sobowtóry
Królową lasów - czubajkę kanię, można pomylić nie z jednym, a kilkoma gatunkami. Wiele osób za kanię bierze występujące powszechnie czernidłaki, choć jeden grzyb jest od spodu biały, a drugi czarny. W tym przypadku nie ma jednak dużego ryzyka, gdyż czernidłak kołpakowaty, podobnie jak czubajka kania jest grzybem jadalnym. Niestety inne podszywające się pod kanię gatunki są bardzo niebezpieczne.
Najsilniej trujący jest muchomor zielonawy, bardziej znany jako sromotnikowy. Kolejne grzyby, które mylimy z kanią to muchomor plamisty, sinoblaszek trujący oraz mogąca wywołać dolegliwości żołądkowe ogrodowa odmiana czubajki czerwieniejącej.
Na co zwrócić szczególną uwagę, żeby nie popełnić błędu?
- pierścień - jedną z najbardziej charakterystyczną cech, która pozwoli odróżnić kanię od muchomorów (ale od czubajki czerwieniejącej już nie) jest pierścień znajdujący się na trzonie pod kapeluszem. U czubajek jest on ruchomy. Pierścień muchomorów jest przytwierdzony do trzonu
- trzon - podstawa trzonu u kani jest bulwiasta, jednak w przeciwieństwie do muchomorów nie ma
- jadalna kania ma kapelusz pokryty odstającymi łuseczkami, kapelusze muchomorów są gładsze
Znacznie trudniej jest odróżnić czubajkę kanię od czubajki czerwieniejącej. Na szczęście ten błąd nie będzie miał tak dramatycznych skutków, jak w przypadku muchomorów. Najbardziej charakterystyczną cechą czubajki czerwieniejącej, której nie posiada kania, jest czerwienienie blaszek po ich uszkodzeniu.
Gąska zielona (zielonka) - kto się pod nią podszywa?
Z pyszną zieloną gąską tak cenioną przez grzybiarzy i smakoszy najczęściej mylone są dwa gatunki grzybów, które absolutnie nie powinny trafić do naszych koszyków: muchomor sromotnikowy i gąska siarkowa.
O ile nie będziemy zbierać bardzo młodych osobników, u których trudno dostrzec ich cechy charakterystyczne, pomyłki z muchomorem możemy łatwo uniknąć.
Gąska, a sromotnik:
- trzon - w przeciwieństwie do muchomora, gąska nie ma ani bulwy, ani pochewki, z której wyrasta trzon sromotnika. Trzon zielonki pozbawiony jest też pierścienia.
- blaszki - intensywnie zielone, czasem aż żółtawe blaszki to cecha charakterystyczna gąski zielonej. Blaszki muchomora są białe lub kremowe
Znacznie trudniej jest rozróżnić gąskę zieloną od zwykle mniejszej od niej gąski siarkowej. Na szczęście gąska siarkowa jest stosunkowo rzadka, więc ryzyko spotkania tego okazu jest stosunkowo niewielkie. Najbardziej szczególną cechą, na którą powinniśmy zwrócić uwagę jest bardzo intensywny i charakterystyczny zapach siarki wydzielany przez te grzyby. Osoby, które przez pomyłkę zebrały je do koszyka, zwracają uwagę, że zapach utrzymuje się w nim jeszcze przez kilka dni po grzybobraniu.
Jeśli mamy więc jakiekolwiek wątpliwości powąchajmy grzyby, a wszystko się wyjaśni.
Wybierając się na grzyby, zawsze pamiętajmy o zasadzie - zbieramy tylko te grzyby, których jesteśmy na 100 procent pewni!
