Botwinka, szpinak i szczaw. Wiosenne liście – po co jeść i jak gotować?

Właściwości botwinki, szpinaku i szczawiu

Wiosenne liście, takie jak botwinka, szpinak i szczaw, mają nie tylko charakterystyczny smak, ale są też skarbnicą witamin i składników mineralnych, które mają bardzo korzystne działanie. Znajdziemy w nich ogromne pokłady witamin A, K, D, E, C, witamin z grupy B oraz pierwiastków, takich jak: żelazo, cynk, wapń, mangan, selen, siarka, miedź, potas, krzem, magnez, sód, fosfor.

Szczaw, szpinak i botwinka to produkty lekkostrawne i niskokaloryczne. Zawierają liczne antyoksydanty, które spowalniają procesy starzenia się organizmu, obniżają cholesterol oraz przeciwdziałają nowotworom. Dodatkowo zmniejszają ciśnienie krwi i korzystnie wpływają na działanie układu pokarmowego, wspierając trawienie. Wiosenne liście mają też właściwości moczopędne i uspokajające.

Botwinka korzystnie wpływa na skórę i podnosi libido. Działa też odkwaszająco i odtruwająco. Szpinak z kolei zawiera składniki, które uczestniczą w spalaniu tłuszczów i węglowodanów oraz przyśpieszają metabolizm. Szczaw może również łagodzić kaszel i katar, a do tego pomagać w oparzeniach, obrzękach albo stłuczeniach.

Botwinka – jak gotować?

Botwinkę najczęściej gotujemy w postaci zupy lub chłodnika, choć świetnie sprawdza się również w sałatkach, na tartej, a nawet w gołąbkach, gdzie z powodzeniem zastąpi liście kapusty.

Botwinka - przepis:

Składniki:

• 2 pęczki botwinki, 
• 1,5 litra bulionu warzywnego,
• włoszczyzna (marchew, seler, pietruszka),
• 3 nieduże buraki,  
• 1 łyżka masła, 
• ½ szklanki śmietany ,
• koperek ,
• sól i pieprz,
•  kilka jajek ugotowanych na twardo.

Przygotowanie:

1. Wszystkie warzywa dokładnie myjemy, obieramy i kroimy w kostkę lub talarki.
2. Buraki i włoszczyznę zalewamy gorącym bulionem i doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy około pół godziny.
3. Botwinkę dusimy na małym ogniu na maśle i niewielkiej ilości bulionu. Potem zalewamy przygotowanym wywarem z buraków i warzyw.
4. Dodajemy przyprawy oraz śmietanę. Na talerzu posypujemy koperkiem.

Szpinak – jak gotować?

Aby szpinak zachował wszystkie swoje składniki odżywcze, najlepiej jeść go na surowo. Niestety, nie ma on wtedy zbyt zachęcającego smaku, więc warto podawać go w bardziej wyrazistym towarzystwie. Wystarczy nawet sos na bazie soku z cytryny, oliwy i miodu. Szpinak doskonale sprawdza się jako dodatek do koktajli zarówno owocowych, jak i warzywnych. Świetnie pasuje też do sałatek. Może z powodzeniem zastępować sałatę czy kapustę.

Szpinak poddany obróbce termicznej nabiera zupełnie nowego wyrazu i znakomicie komponuje się z różnymi mięsami (drób, wieprzowina, wołowina), czosnkiem, serami oraz sosami, szczególnie na bazie jogurtu lub śmietany. Sprawdzi się również w farszach do naleśników czy pierogów.

Najlepiej przygotowywać szpinak na parze. Wtedy traci najmniej składników odżywczych. Można też go podsmażać lub dusić. Należy jednak uważać, by jak najkrócej poddawać go obróbce termicznej. Szpinak w wysokiej temperaturze bardzo traci na objętości.

Szczaw – jak gotować?

W Polsce najpopularniejszym daniem ze szczawiu jest zupa, czyli tzw. szczawianka. We Francji z kolei na bazie szczawiu przygotowuje się sos, który podaje się najczęściej do ryb. Szczaw można też dodawać do różnych potraw jako przyprawa. Dzięki niemu będą bardziej wyraziste i lekko kwaskowate.

Do przygotowania podstawowej szczawianki nie potrzeba wielu składników. Właściwie wystarczy woda, szczaw i śmietana. Podaje się ją z ugotowanymi ziemniakami i pokrojonymi jajkami na twardo. Zupę ze szczawiu można jednak wzbogacić.

Przepis na szczawiankę:

Składniki:

• kilka garści liści szczawiu,
• ½ marchewki,
• ¼ pietruszki, 
• ½ cebuli,
• 3 ziemniaki,
• po łyżeczce masła i oleju,
• bulion warzywny, 
• liść laurowy i ziele angielskie,
• sól, pieprz,
• oregano,
• ¼ szklanki śmietany 30 proc.,
• 1-2 jaja ugotowane na twardo,
• 1 łyżka posiekanej natki pietruszki.

Przygotowanie:

1. W garnku rozgrzewamy masło i olej. Wrzucamy pokrojoną w talarki marchewkę i pietruszkę. Dusimy pod przykryciem przez ok. 5 minut.
2. Dodajemy pokrojoną w kostkę cebulę i dusimy kolejne 10 minut. Ziemniaka kroimy również w kostkę i wrzucamy do garnka.
3. Zalewamy bulionem tak, by sięgał ok. 10 cm ponad poziom warzyw. Dodajemy liść laurowy, ziele angielskie, sól, pieprz i oregano.
4. Gotujemy do miękkości warzyw. Pod koniec gotowania dodajemy liście szczawiu i śmietanę.
5. Podajemy z jajkiem na twardo i natką pietruszki. Ziemniaków możemy też nie gotować z zupą, a osobno.

Kto powinien uważać na młode wiosenne liście?

Wiosenne liście są bogate w witaminy i składniki mineralne bardzo ważne dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Niestety, nie każdy może bezpiecznie korzystać z dobroczynnych właściwości botwinki, szczawiu lub szpinaku.

Wszystkie te rośliny zawierają szczawiany, które mogą być szkodliwe. Mają też wysoki indeks glikemiczny. W związku z tym nie powinny ich jeść osoby chore na kamicę nerkową, insulinooporność i cukrzycę.

Szczawiany utrudniają też wchłanianie wapnia, więc osoby z niedoborem tego pierwiastka muszą uważać, by w ich diecie nie gościło zbyt dużo wiosennych liści. Chodzi szczególnie o chorych na osteoporozę, reumatyzm, osoby z chorobami pęcherzyka żółciowego.

Jeśli chcemy cieszyć się smakiem wiosennych liści, powinniśmy podawać je w towarzystwie jajek lub nabiału, które zniwelują ich niekorzystne działanie.