Które rodzaje chleba są najzdrowsze?

Najważniejszym elementem, na który należy zwracać uwagę w trakcie zakupów jakichkolwiek produktów spożywczych, jest ich skład. Czytanie etykiet ze zrozumieniem powinno być więc naszą podstawową umiejętnością.

W przypadku chleba sprawa może być utrudniona, gdyż bochenki nie zawsze mają uwidocznione etykiety. Nie trzeba się jednak tym martwić, gdyż każdy sprzedawca powinien podać nam skład danego pieczywa, jeśli tylko o to poprosimy. W hipermarketach zaś najczęściej skład poszczególnych chlebów jest zamieszczony zbiorczo obok stoiska z pieczywem. Wystarczy się rozejrzeć.

Co ważne, najlepsze pieczywo powinno zawierać w swoim składzie zaledwie cztery pozycje: mąkę, wodę, sól oraz zakwas lub drożdże. Owszem, niektóre dodatki mogą być wartościowe (np. ziarna, nasiona, suszone owoce), jednak spulchniacze, barwniki, konserwanty i wszelkie trudne do rozszyfrowania składniki są nie tylko zupełnie zbędne, ale mogą też być niezdrowe.

Poza składem warto jeszcze sprawdzać kilka aspektów związanych z kupowanym przez nas chlebem.

1. Lepiej kupić bochenek niż pakowany krojony chleb. Chleb krojony zazwyczaj faszerowany jest wieloma dodatkowymi składnikami i pakowany w foliowe woreczki. Wszystko to może przyspieszyć rozwój pleśni.
2. Nie każde ciemne pieczywo jest zdrowe. Tutaj ponownie kłania się czytanie składu kupowanych produktów. Jeśli na etykiecie znajdziemy informację o dodatku karmelu lub słodu, możemy z czystym sumieniem odłożyć dany chleb na półkę sklepową. Producent dodał te składniki po to, by pieczywo było ciemniejsze i "podszywało się" pod zdrowsze.
3. Im cięższy chleb, tym lepiej. Okazuje się, że zbyt lekki chleb powinien zwrócić naszą uwagę, gdyż najczęściej ma dodatek spulchniaczy, których należy unikać. Prawdziwe razowe pieczywo powinno być cięższe.
4. Kupowany chleb nie może się kruszyć ani łamać w rękach, a jego skórka nie powinna odstawać. Jeśli tak się dzieje, może to oznaczać, że pieczywo było mrożone.
5. Lepiej zakwas niż drożdże. Chleb na zakwasie ma niższy indeks glikemiczny oraz wyższą wartość odżywczą niż chleb na drożdżach. Zawiera też bakterie kwasu mlekowego, dzięki którym korzystnie wpływa na układ pokarmowy. Pieczywo na drożdżach jest za to bardziej miękkie, nieco smaczniejsze i tańsze niż to na zakwasie.
6. Wieloziarnisty chleb a pełnoziarnisty to nie to samo. Pieczywo wieloziarniste oznacza takie, do którego dodane zostały ziarna, ale może być ono zarówno pszenne, jak i razowe. Podnoszą wartość odżywczą chleba, ale i zwiększają jego wartość kaloryczną.

O wartości chleba świadczy przede wszystkim rodzaj mąki, z której został on wykonany. Do najczęściej kupowanego pieczywa należy pszenne, żytnie lub mieszane. Najwięcej błonnika, witamin i składników mineralnych znajdziemy w mące żytniej. Pszenno-żytni chleb zachowa lekkość chleba pszennego, ale ma więcej wartości odżywczych dzięki zawartości mąki żytniej. Pszenne pieczywo z kolei jest lżejsze, lekkostrawne, jednak mniej wartościowe.

Jednocześnie warto wiedzieć, że pieczywo pszenne również może być cenne. Tutaj znaczenie ma przede wszystkim stopień przetworzenia mąki, który jest nawet ważniejszy od samego rodzaju użytego zboża.

Najzdrowsze jest pieczywo z mąki razowej, czyli takiej, która tylko raz została przemielona i nie została oczyszczona z naturalnych części ziaren, czyli zachowała bielmo, zarodek i otręby. Inna nazwa takiej mąki to mąka pełnoziarnista albo z pełnego przemiału. Zawiera ona najwięcej witamin (szczególnie tych z grupy B), składników mineralnych (selenu, żelaza i magnezu) oraz błonnika pokarmowego. Mąką pełnoziarnistą może być zarówno mąka żytnia, jak i pszenna.

Najmniej wartościowa jest mąka oczyszczona, czyli biała, która została pozbawiona zarodka i otrąb. Zostało w niej tylko bielmo, które jednak nie ma większych wartości odżywczych.

Powyższe rozważania prowadzą nas do wniosku, że najzdrowszym chlebem jest ten wyprodukowany na mące pełnoziarnistej i na zakwasie – najlepiej żytni, ale może być też pszenny. Warto jednak wiedzieć, że takie pieczywo będzie odpowiednie dla zdrowych osób, ale niekoniecznie dla takich, które mają pewne problemy zdrowotne.

Osoby z wrażliwym układem pokarmowym nie powinny zbyt często sięgać po chleb żytni, gdyż jest on trudniejszy w trawieniu. U nich sprawdzi się chleb pszenny. Z kolei osoby z celiakią, uczulone na gluten powinny spożywać chleb bezglutenowy, np. z mąki gryczanej, kukurydzianej czy ryżowej.

Bez względu jednak na to, jak zdrowy i wysokiej jakości chleb kupimy, dodatek wysokokalorycznych, tłustych lub słodkich produktów zniweczy całe nasze starania związane z wyborem najlepszego pieczywa. Uważajmy więc na tego rodzaju dodatki.