Podpiwek – jak przygotować "polską colę"?

Ciemny, słodko-cierpki napój gazowany, przechowywany w chłodnych piwnicach, był niegdyś ulubionym napitkiem żniwiarzy – skutecznie gasił pragnienie i pozwalał zregenerować siły. Z czasem rodzimy podpiwek przegrał konkurencję z produktami dużych koncernów, które zapełniają sklepowe półki. Dlaczego warto znów sobie o nim przypomnieć?

PodpiwekMożemy przygotować podpiwek samodzielnie
Źródło zdjęć: © Adobe Stock

Według niektórych źródeł historia popularnego jeszcze w czasach PRL-u podpiwka sięga średniowiecza, jednak prawdopodobnie jest znacznie krótsza i zaczyna się w XIX-wiecznym Włocławku, gdzie w 1816 roku pochodzący z Bydgoszczy Ferdynand i Wilhelm Bohm uruchomili pierwszą na polskich ziemiach fabrykę produkującą kawę zbożową. Bogate w urodzajne gleby Kujawy były wówczas nazywane "spichlerzem Polski", dlatego właśnie tutaj powstawało wiele zakładów wykorzystujących obficie dostępne surowce, w tym zboże.

Kawa szybko stała się ważnym elementem kuchni Kujawian, którzy pili ją codziennie, zwykle z dodatkiem mleka i cukru. Wykorzystywano ją także do przygotowywania ciemnego napoju gazowanego, który nazwano podpiwkiem, ponieważ oprócz prażonych ziaren jęczmienia i zmielonego korzenia cykorii, czyli głównych składników kawy zbożowej, do jego wyrobu wykorzystywano tzw. chmiel aromatyczny, bogaty w olejki eteryczne.

W wyniku fermentacji uzyskiwano napój o niepowtarzanym, słodko-gorzkim smaku, z minimalną zawartością alkoholu (do 1-2 proc.) lub całkowicie jego pozbawiony. Podpiwek wytwarzano masowo. Na wsiach przechowywano go w chłodnych piwnicach i ziemiankach. Skutecznie gasił pragnienie i dodawał sił, dlatego stanowił ulubiony napój żniwiarzy.

Jeszcze w czasach PRL-u butelkowany podpiwek był dostępny w wielu sklepach. Sprzedawano także suszony ekstrakt zbożowy do przygotowania pysznego napoju w domu. Po 1989 r. został wyparty przez gazowane produkty dużych koncernów, które zalały polski rynek.

Dziś podpiwek może być smaczną, a przede wszystkim zdrowszą alternatywą dla rozmaitych napojów w stylu "cola", bogatych w cukier, sztuczne barwniki i polepszacze smaku.

Podpiwek – wartości odżywcze

Dzięki procesowi fermentacji podpiwek staje silnym probiotykiem, kryjącym dobroczynne szczepy bakterii, które wspierają pracę układu pokarmowego i poprawiają perystaltykę jelit, wzmacniają odporność organizmu i oczyszczają go z toksycznych odpadów, obniżają poziom "złego" cholesterolu LDL, zmniejszają ryzyko rozwoju niektórych nowotworów (szczególnie raka jelita grubego), a także skutecznie powstrzymują procesy starzenia organizmu, m.in. skóry.

Obecność w składzie podpiwka korzenia cykorii sprawia, że produkt dostarcza dużo inuliny – prebiotyku będącego pożywką dla bakterii jelitowych, które poprawiają przyswajalność składników mineralnych (pozytywnie wpływają na absorpcję wapnia, magnezu, żelaza, miedzi czy cynku) oraz odgrywają istotną rolę w zapobieganiu różnym schorzeniom.

Podpiwek wyróżnia też wysoka zawartość polifenoli, dzięki czemu napój wykazuje silne działanie przeciwutleniające – skutecznie neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu i sprzyjających rozwojowi chorób układu krążenia, nowotworów, alergii, astmy, zaćmy, łuszczycy czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

W napoju nie brakuje też witamin z grupy B (w tym cennego kwasu foliowego) oraz pełni przyswajalnych składników mineralnych: chromu, selenu czy cynku.

Przepis na podpiwek

Najprostszym sposobem na przygotowanie podpiwku jest zdobycie gotowej mieszanki do domowego wyrobu pysznego napoju. Bez większego problemu kupimy ją w sklepach internetowych ze zdrową żywnością. Warto jednak sprawdzić, czy w takiej mieszance znajdują się tylko naturalne składniki – prażony jęczmień i cykoria, suszony burak cukrowy, chmiel, ewentualnie cukier.

Podpiwek
© Adobe Stock

Zawartość opakowania wystarczy zagotować z wodą, a następnie wymieszać z drożdżami i cukrem, rozlać do butelek (do maksymalnie 2/3 ich objętości), szczelnie zakorkować i odstawić na kilka dni, początkowo w ciepłe, a później chłodne miejsce. Butelki otwieramy ostrożnie, ponieważ w przeciwnym razie zgromadzony gaz spowoduje niekontrolowany "wystrzał" napoju.

Jeśli nie chcemy korzystać z gotowych mieszanek, możemy przygotować podpiwek w pełni samodzielnie. Potrzebujemy około 80 g kawy zbożowej (nie rozpuszczanej czy ekspresowej, musi bowiem zawierać słód jęczmienny), którą dodajemy do gotującej się wody (5 l), razem z suszonymi szyszkami chmielowymi (3-4 łyżki). Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez kwadrans. Studzimy do temperatury pokojowej, po czym przecedzamy przez kilkukrotnie złożoną gazę. Odlewamy szklankę płynu i rozpuszczamy w nim drożdże piekarnicze (2 g). Rozczyn wlewamy ponownie do garnka, dosypujemy cukier trzcinowy (200-300 g) i dodajemy sok wyciśnięty z połówki niewielkiej cytryny lub pół łyżeczki kwasku cytrynowego. Dokładnie mieszamy.

Powstały napój przelewamy do dużych butelek plastikowych (do 2/3 ich objętości). Lekko je ściskamy, zakręcamy i odstawiamy na dobę, w ciemne miejsce o temperaturze pokojowej. Po 24 godzinach lekko upuszczamy nadmiar gazu, ponownie zakręcamy i odstawiamy podpiwek na 3-4 dni w chłodne miejsce. Przed spożyciem napój schładzamy w lodówce i wypijamy w ciągu tygodnia.

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Nie tylko kiszenie. Taką sałatkę robię na zimę z kapustą, idealna do kotletów
Nie tylko kiszenie. Taką sałatkę robię na zimę z kapustą, idealna do kotletów
Latem robię knedle bez ziemniaków. Są pyszne i wysokobiałkowe
Latem robię knedle bez ziemniaków. Są pyszne i wysokobiałkowe
Rozdrobnione warzywo wrzucam do wody. Po odcedzeniu mam najlepszy oprysk na chore ogórki
Rozdrobnione warzywo wrzucam do wody. Po odcedzeniu mam najlepszy oprysk na chore ogórki
To jedno z najzdrowszych mięs. Polacy wciąż mają opory, aby je jeść
To jedno z najzdrowszych mięs. Polacy wciąż mają opory, aby je jeść
Najzdrowsze grzyby. Zwłaszcza seniorzy powinni zajadać
Najzdrowsze grzyby. Zwłaszcza seniorzy powinni zajadać
Wymiata toksyny z organizmu jak miotełka. Latem jest najzdrowsza i najsmaczniejsza
Wymiata toksyny z organizmu jak miotełka. Latem jest najzdrowsza i najsmaczniejsza
W upały pijemy ją litrami. Nie mamy świadomości, że działa jak trucizna
W upały pijemy ją litrami. Nie mamy świadomości, że działa jak trucizna
Większość myśli, że są zdrowe. Dietetyk załamuje ręce, kiedy Polacy sięgają po te produkty
Większość myśli, że są zdrowe. Dietetyk załamuje ręce, kiedy Polacy sięgają po te produkty
Gdy zobaczę w sklepie, od razu ją kupuję. Reguluje ciśnienie i pomaga stracić zbędne kilogramy
Gdy zobaczę w sklepie, od razu ją kupuję. Reguluje ciśnienie i pomaga stracić zbędne kilogramy
Dodaj do wody i pij rano. Od razu poczujesz się lepiej i nawodnisz organizm
Dodaj do wody i pij rano. Od razu poczujesz się lepiej i nawodnisz organizm
Te osoby powinny unikać bobu. Może być dla nich toksyczny
Te osoby powinny unikać bobu. Może być dla nich toksyczny
Jeśli widzisz to na opakowaniu z mięsem, lepiej nie kupuj. Możesz poważnie się zatruć
Jeśli widzisz to na opakowaniu z mięsem, lepiej nie kupuj. Możesz poważnie się zatruć