Królewska kuchnia małej Chorwacji

Chorwacja to jeden z ulubionych kierunków wakacyjnych Polaków. Jadą tam po słońce i po królewskie smaki. Wybór potraw jest tak duży, że nie sposób, by wyjechać z tego kraju bez prawdziwych kulinarnych doznań.

Królewska kuchnia małej Chorwacji
Źródło zdjęć: © archiwum | archiwum

Na początek małe rozczarowanie, choć może nie do końca.

- Muszę powiedzieć, że nie istnieje coś takiego jak „kuchnia chorwacka” – tłumaczy Bojan Baketa, dyrektor Narodowego Ośrodka Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji. - Można bardziej określić kuchnie regionalne z Chorwacji. Dlaczego? Oprócz tego, że Chorwacja jest małym obszarem ( 9 razy mniejsza niż Polska) gastronomię z Chorwacji można określić jako bardzo, bardzo różnorodną. Róże wpływy historyczne, cywilizacyjne, kulturowe pomieszały się na tym terenie. Na przykład wschód Chorwacji, region Slavonija (trójkąt Chorwacji, Serbii i Węgier) jest pod wpływem węgierskim, tureckim. Północ Chorwacji, region Zagorje, Zagrzeb i okolica jest pod wpływem austriackim, węgierskim. Wybrzeże chorwackie z wyspami jest pod wpływem włoskim, greckim, tureckim. Nie ma szansy i nie ma zwyczaju w jakiejś restauracji nad morzem zamawiać potrawy z innych regionów z kontynentu i odwrotnie. To dlatego nie można w ogóle określić, co jest typową chorwacką potrawą.

Co zamawiać?

Wskazówki naszego przewodnika mogą nam bardzo pomóc. Dzięki nim nie będziemy rozczarowani, gdy w restauracji nie znajdziemy potrawy, o której opowiadali nam znajomi przebywający wcześniej w Chorwacji, w zupełnie innym regionie.

Czego możemy się spodziewać? W Chorwacji Centralnej najlepiej smakuje indyk z makaronem (purica s mlincima). W rejonie Zagorje warto skosztować kaszy (hajdinska kaša), zapiekanki Vrbovečka pita oraz pieczywa Varaždinski Klipići.

Dalmacja to królestwo tutejszych ostryg i małż, uważanych za jedne z najsmaczniejszych i najlepszych muszli Adriatyku. Wyróżnia się też jagnięcina i cielęcina spod "peki". Oprócz tych specjałów, oddzielny rozdział oferty gastronomicznej tego regionu stanowi gulasz (brodet) z węgorza lub żab z doliny Neretwy. Region Dubrownika, częściej niż w jakimkolwiek innym miejscu na wybrzeżu, oferuje słodycze, wśród których najbardziej znane to: Rožata i Kotonjata oraz ciasta Mantalata i Arancina. W Splicie nie pomińmy sławnej dalmatyńskiej pašticady - potrawy mięsnej, którą przyrządza się aż dwa dni. Jeżeli chcemy spróbować czegoś prostszego w przyrządzaniu, zdecydujmy się na pachnące placki z mąki pszennej: Viška pogača, Forska i Komiška pogača. Biesiadę w regionie Szybenika rozpocznijmy kęsem sera dojrzewającego w skórze jagnięcej (sir iz mišine) lub szynki wieprzowej z okolic miasta Drniš (Drniški pršut). Co później? Sardynki lub plastry świeżego tuńczyka pieczone na ruszcie. Kto przejadł się rybami, może skosztować
kiełbas, tzw. skradinske kumbasice oraz słynnego strudla o nazwie Soparnjak, który przyrządza się z ciasta faszerowanego nadzieniem z oliwek, fig i oliwy z oliwek, następnie zwija i zapieka, a serwuje na zimno. W Zadarze przysmakiem jest ser paszki (paški sir) - najcenniejszy ser chorwacki uzyskiwany z mleka owiec pasących się na wyspie Pag, na pachnących śródziemnomorską roślinnością łąkach.

W karczmie istryjskiej nie pomińmy dania z dziczyzny (šuga od divljači) lub drobiu (žgvacet). A może ktoś woli świński kotlet (ombolo) lub kiełbasę? Krewetki kvarnerskie są największe i najsmaczniejsze w całym Adriatyku, a jagnięcina z serem owczym to najbardziej znany produkt gastronomiczny na Kvarnerze. Šurlice z wyspy Krk to kluski, które podaje się z gulaszem każdego rodzaju lub z owocami morza.

Oferta gastronomiczna Zagrzebia, która rozwinęła się na tradycji austro-węgierskiej, pielęgnuje tzw. kuchnię purgerską z potrawami typu Grenadir marša - makaron z cebulą i serem czy Kajzeršmarn - deser przypominający naleśniki. Tym niemniej, na drugie śniadanie w Zagrzebiu, które tutaj popularnie zwane jest gablec, należy skosztować świeżego sera ze śmietaną, indyka z makaronem (purica sa mlincima), strucle (štrukle)i łazanki z zielonymi warzywami (krpice sa zeljem).

Kuchnia smakosza

Sięgając po potrawy zawsze warto zerknąć co jedzą miejscowi.
- Chorwaci są na prawdę smakoszami. Delektują się dobrymi potrawami i dobrymi trunkami - opowiada Bojan Baketa, dyrektor Narodowego Ośrodka Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji. - Obiad, czy kolacja to prawdziwy rytuał. Podstawa, czyli regulamin dobrego jedzenia to świeżość składników. Osobiście, kiedy jestem nad morzem i zależnie od pory roku nawet w jakiejś części wybrzeża chcę coś zjeść, zamawiam potrawy, które właśnie posiadają te atrybuty. Świeże, lokalne i tradycyjnie przygotowane. W dobrych knajpach czy restauracjach dobrze jest zawsze skonsultować się z właścicielem restauracji i jeżeli można z kucharzem.

Co może zaproponować nam rodowity Chorwat?

- Na przykład we wrześniu, jeżeli jestem na Półwyspie Pelješac, u gospodarza, gdzie spędzam część wakacji, najbardziej mi smakuje „marynarska ośmiornica” – podpowiada Bojan Baketa. - Ta potrawa nie jest zbyt skomplikowana do przygotowania i zawsze było to jedzenie przeciętnych, a nawet biednych ludzi. Ciężko ją zamówić w restauracjach, zwłaszcza w trakcie sezonu. Przepis jest bardzo prosty: ośmiornicę o wadze 3 do 5 kg , oczywiście oczyszczoną, gotuje się w garnku 2,5 godziny. Dodaje się tylko sporo grubo posiekanej cebuli i sporo oliwy z oliwek. Prosty przepis, niedrogi i rewelacja dla podniebienia.

Obalamy mity

Jest też parę mitów na temat chorwackiej kuchni, które warto w tym miejscu obalić. Mówi się, że pizza w Chorwacji smakuje lepiej niż we Włoszech. Ile w tym prawdy?
- Generalnie nie lubię porównywać potraw i smaków. Każda osoba ma swój gust. Słyszałem od znajomych Polaków, że smakowała im pizza w Chorwacji. Chyba miało na to wpływ to, że byli na wakacjach, mąka była inna, smak był inny, składniki świeże… - opowiada Bojan Baketa. - Generalnie nie uważam pizzy za oryginalną potrawę regionalną, bardziej regionalną, śródziemnomorską przekąskę.

Marta Legieć

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Przed urlopem straszyli ją drożyzną w Chorwacji. Pokazała, ile zapłaciła za lody
Przed urlopem straszyli ją drożyzną w Chorwacji. Pokazała, ile zapłaciła za lody
Wystarczy garść dziennie. Chronią mózg, opóźniają starzenie i pomagają zasnąć
Wystarczy garść dziennie. Chronią mózg, opóźniają starzenie i pomagają zasnąć
Kiedy można jeść słodycze? Zdaniem dietetyków tylko jedna pora jest odpowiednia
Kiedy można jeść słodycze? Zdaniem dietetyków tylko jedna pora jest odpowiednia
Odpowiednia dieta, sprawi, że kleszcze będą cię omijać? Wyjaśnijmy to raz na zawsze
Odpowiednia dieta, sprawi, że kleszcze będą cię omijać? Wyjaśnijmy to raz na zawsze
Tak reagują twoje jelita, kiedy popijasz posiłek wodą. Mało kto ma pojęcie
Tak reagują twoje jelita, kiedy popijasz posiłek wodą. Mało kto ma pojęcie
Ścieram na tarce i dodaję do posiekanego mięsa. Nikt nawet nie pyta o zwykłe kotlety mielone
Ścieram na tarce i dodaję do posiekanego mięsa. Nikt nawet nie pyta o zwykłe kotlety mielone
Serek wiejski czy jogurt grecki? Dietetycy wskazali, po który lepiej sięgać
Serek wiejski czy jogurt grecki? Dietetycy wskazali, po który lepiej sięgać
Polacy chętnie piją wodę z cytryną. O tych negatywnych skutkach mało kto wie
Polacy chętnie piją wodę z cytryną. O tych negatywnych skutkach mało kto wie
Dorzucaj do sałatek i past kanapkowych. Wspomagają trawienie, wzmacniają serce
Dorzucaj do sałatek i past kanapkowych. Wspomagają trawienie, wzmacniają serce
Czy gotowane kolby kukurydzy są faktycznie zdrowe? Wyjaśnijmy to raz na zawsze
Czy gotowane kolby kukurydzy są faktycznie zdrowe? Wyjaśnijmy to raz na zawsze
Jest śmiertelnie trująca. Chętnych, by spróbować nie brakuje
Jest śmiertelnie trująca. Chętnych, by spróbować nie brakuje
Masz ochotę na słodkie? Twój organizm w ten sposób podnosi alarm
Masz ochotę na słodkie? Twój organizm w ten sposób podnosi alarm