Kawa zbożowa kontra naturalna

Wiele osób nie wyobraża sobie dnia bez potężnej dawki kofeiny w postaci małej czarnej. Kawosze chwalą ją sobie za smak i działanie. Przeciwnicy wolą pić kawę zbożową i chociaż może wydawać się, że to napój dla dzieci, doskonale nadaje się dla dorosłych. Przede wszystkim nie zawiera kofeiny, a jego korzystne działanie na zdrowie to zasługa zbóż usprawniających funkcjonowanie wielu narządów i chroniących nas przed niektórymi chorobami.

Na początek przyjrzyjmy się kofeinie. Ten obecny w roślinach związek chemiczny został odkryty w XIX w. Jest środkiem psychoaktywnym z grupy stymulantów - te zwiększają aktywność układu współczulnego lub ośrodkowego układu nerwowego. Najważniejszym źródłem kofeiny są ziarna kawowe, z których przygotowuje się kawę. Do jej plusów zalicza się fakt, że usuwa zmęczenie, poprawia koncentrację, działa pobudzająco. Umiarkowane ilości tego napoju korzystnie wpływają na nerki, wątrobę oraz metabolizm.

Dostarczanie kofeiny organizmowi ma jednak skutki uboczne. Kawa wypłukuje magnez, sód i wapń z organizmu. Napój działa też odwadniająco. Przeprowadzone w krajach skandynawskich badania dowodzą, że regularne picie małej czarnej podnosi poziom cholesterolu. Podwyższa też ciśnienie i utrudnia zasypianie. Uczeni z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Zurychu odkryli, że podawanie kofeiny młodym osobnikom (doświadczenie przeprowadzono na szczurach) zaburza proces dojrzewania ich mózgów.

Dla osób, które nie chcą albo nie mogą pić małej czarnej, rozwiązaniem jest bezkofeinowa kawa zbożowa. Najczęściej robi się ją z prażonego żyta, cykorii, jęczmienia, pszenicy, buraka cukrowego. W składzie najpopularniejszej polskiej zbożowej Inki znajdziemy: zboża 72 proc. (jęczmień, żyto), cykorię, buraka cukrowego prażonego. W jednej porcji jest zaledwie 14 kcal. W składzie niektórych tego typu produktów znajduje się też słód (skiełkowane i wysuszone ziarna zbóż; do wyrobu słodu używa się zazwyczaj ziarna jęczmienia).

Warto sięgnąć również po kawę żołędziówkę, którą wytwarza się z mielonych prażonych żołędzi i dodaje do niej przyprawy. Ten napój działa wzmacniająco na żołądek, śledzionę oraz wątrobę. Zalecany jest w przypadku osób osłabionych i po chorobach. Możemy zrobić ją sami. Na 2 litry wody potrzebujemy kilogram zdrowych i jędrnych żołędzi. Należy zalać je zimną wodą i odstawić na dobę. Na drugi dzień odcedzić, zalać ponownie (2 litrami wody), zagotować. Następnie żołędzie ostudzić, odcedzić i osuszyć na ciepłej blaszce. Obrać z łupin i prażyć w piekarniku lub na rozgrzanej patelni. Osuszone żołędzie trzeba zmielić. Łyżeczkę uzyskanego proszku wsypujemy do kubka, zalewamy wrzącą wodą i parzymy pod przykryciem przez 5-10 minut.

Ciekawą odmianą jest też kawa ziołowo-zbożowa (do kupienia w sklepach ekologicznych). W jej składzie znajdziemy m.in. prażone ziarna żyta, pszenicy i jęczmienia, prażone owoce głogu i tarniny, prażone korzenie cykorii podróżnik i wiesiołka dwuletniego. Taki skład sprawia, że jest to produkt bardzo zdrowy, usprawniający funkcjonowanie mięśnia sercowego oraz całego przewodu pokarmowego. Dużą popularnością wśród osób zainteresowanych zdrowym żywieniem cieszy się też kawa orkiszowa.

Kawa zbożowa dobrze wpływa na zdrowie. Przede wszystkim to dobre źródło błonnika, który pobudza przemianę materii i trawienie, reguluje rytm wypróżnień i zapobiega zaparciom. Pomaga on również obniżyć wysoki poziom cholesterolu, co korzystnie wpływa na serce. W ziarnach zbóż znajdują się witaminy (głownie z grupy B) i sole mineralne (magnez, potas, selen, fosfor). Cenne są także polifenole (przeciwutleniacze), które chronią nas przed przedwczesnym starzeniem i rozwojem wielu chorób, w tym nowotworów. W napoju tym jest też inulina - naturalny prebiotyk.

Kawa zbożowa równoważy poziom cukru we krwi, korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, wspomaga wydalanie kwasów żółciowych z organizmu, łagodnie działa na jelita, potęguje odporność. Mogą pić ją dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby z wysokim ciśnieniem. Nie uzależnia. Zapewnia uczucie sytości, dlatego polecana jest wszystkim, którzy dbają o linię. Kawa zbożowa ponadto nie pobudza wydzielania kwasów żołądkowych.

Za kawą zbożową opowiada się dietetyczka Gillian McKeith, autorka programu "Jesteś tym, co jesz". Uważa ona, że picie zwykłej kawy pobudza na krótko; w dłuższej perspektywie natomiast okrada nas z energii. - Moja alternatywa to kawa zbożowa z cykorii i jęczmienia. Powoduje, że wchodzisz na wysokie obroty o dowolnej porze dnia. Smakuje wspaniale i jest zdrowa dla twojego organizm - uważa szkocka dietetyczka.

Za napojem tym przepada też podróżniczka Beata Pawlikowska, która w jednej ze swoich książek pisze tak: - Ma delikatny smak i jest gorąca. I pewnie dlatego zazwyczaj rano przed śniadaniem wypijam kubek gorącej zbożowej kawy. Najbardziej lubię kawę zbożową z dodatkiem fig.

Kawę zbożową można zalać wodą lub mlekiem - w tym drugim przypadku dostarczymy organizmowi cennego wapnia. Osoby, które nie tolerują mleka krowiego, mogą wypić ją z roślinnym odpowiednikiem, np. mlekiem ryżowym, owsianym lub sojowym. Do słodzenia nie używajmy niezdrowego cukru białego, lepszym rozwiązaniem będzie cukier brzozowy, Muscovado, stewia, melasa albo brązowy cukier nierafinowany. Eksperymentujmy, np. dodając miód, syrop klonowy, cynamon, kardamon, karob czy wanilię.

W sklepach znajdziemy też kawy zbożowe smakowe, np. z czekoladą, wanilią, pomarańczą, mleczną, karmelową oraz z dodatkiem magnezu albo większą ilością błonnika. Najłatwiej kupić rozpuszczalną, jednak możemy ją też zaparzyć w kawiarce. Na rynku dostępne są również kawy zbożowe w torebkach. Jeśli chcemy mieć pewność, co do użytych składników, najlepiej wybrać produkt w sklepie ekologicznym - do jego przygotowania wykorzystano zboża z upraw organicznych.