Jak usunąć pestycydy z warzyw i owoców?

Od połowy XX wieku pestycydy, czyli rozmaite substancje chemiczne służące unicestwianiu niepożądanych owadów, grzybów, pleśni oraz chwastów, rolnicy stosują na skalę masową. Człowiek jest narażany na kontakt z nimi na wiele sposobów, przede wszystkim poprzez spożywany pokarm, w tym warzywa i owoce, w produkcji których często wykorzystuje się środki ochrony roślin.

Choć w Unii Europejskiej obowiązują rygorystyczne normy dotyczące dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności, nawet ich minimalne ilości mogą negatywnie oddziaływać na nasz organizm, szczególnie, że wiele tego typu związków spożywamy regularnie przez lata.

Wciąż brakuje kompleksowych badań dotyczących wpływu substancji stosowanych do ochrony roślin na zdrowie człowieka, ale wielu naukowców bije na alarm. Długotrwałe spożywanie produktów zanieczyszczonych pestycydami może bowiem sprzyjać rozwojowi nowotworów (w tym raka prostaty i płuc), cukrzycy, zaburzeniom pracy układu nerwowego (czego konsekwencją bywa m.in. choroba Parkinsona i liczne dysfunkcje neurologiczne) oraz systemu hormonalnego (schorzenia tarczycy).

Szczególnie zagrożone są kobiety w ciąży oraz małe dzieci. Rozwijający się system nerwowy może być bowiem bardzo podatny na skutki działania pestycydów neurotoksycznych. Efekt? Na przykład wady wrodzone i upośledzenia rozwoju intelektualnego. Amerykańskie badania sugerują wpływ szkodliwych związków chemicznych na rozwój tzw. zespołu nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi, czyli ADHD.

Oczywiście nie należy wpadać w panikę i rezygnować z jedzenia warzyw czy owoców, które są przecież znakomitym źródłem witamin, związków mineralnych, błonnika oraz wielu innych składników potrzebnych naszemu organizmowi. Jednak na pewno przed spożyciem warto spróbować pozbyć się ewentualnych pozostałości pestycydów.

Gdzie jest najwięcej pestycydów?

Które warzywa i owoce kumulują najwięcej szczególnie dużo szkodliwych substancji? Amerykańska pozarządowa agencja Environmental Working Group co roku przedstawia tzw. parszywą dwunastkę, czyli listę produktów o największym stężeniu pestycydów. Na czele tego niechlubnego rankingu od dawna królują truskawki. Niektóre z przebadanych owoców zawierały nawet 20 niebezpiecznych substancji. Na liście znalazły się również: szpinak, nektarynki, jabłka, brzoskwinie, gruszki, wiśnie, winogrona, seler naciowy, pomidory, papryka słodka oraz ziemianki.

Wiele z tych produktów znajdziemy również w zestawieniu Pesticide Action Network Europe (PAN Europe), czyli sieci ekologicznych organizacji pozarządowych promujących zrównoważone rolnictwo. Według ekspertów tej organizacji najbardziej skażone pestycydami są: sałata, pomidory, ogórki, jabłka, pory, nektarynki, truskawki, gruszki, winogrona zielone oraz żółta papryka.

W Polsce pozostałości środków ochrony roślin często stwierdza się w rzodkiewkach, gruszkach, marchewce, jabłkach i ziemniakach. Choć należy podkreślić, że w zdecydowanej większości przypadków stężenie pestycydów nie przekracza dopuszczalnych norm.

A jakie produkty kumulują najmniej szkodliwych związków? Według Environmental Working Group są to m.in. kukurydza, awokado, ananas, kapusta, cebula, groszek, papaja, szparagi, mango, bakłażan, melon, kiwi, kalafior i grejpfrut.

Jak pozbyć się pozostałości pestycydów?

Owoce i warzywa należy przed spożyciem wstępnie przygotować. W przypadku produktów liściastych, np. kapusty czy sałaty warto pamiętać o usunięciu wierzchnich liści, gdzie gromadzi się najwięcej szkodliwych substancji.

Zabiegiem redukującym poziom niebezpiecznych chemikaliów jest obieranie. Badania wykazały, że np. usunięcie skórki z pomidorów prowadzi do obniżenia stężenia dimetoatu i pirymifosu metylu o ponad 80 proc. W przypadku ziemniaków resztki pestycydów są neutralizowane podczas gotowania, pieczenia i smażenia.

Obowiązkowo trzeba pamiętać o dokładnym myciu warzyw i owoców. Naukowcy wykazali, że podczas mycia ogórka pod bieżącą wodą przez 15 sekund znacząco zmniejsza się poziom szkodliwego diazynonu.

Często jednak sama woda nie wystarcza. Niebezpieczne substancje, przy okazji także bakterie, pomoże usunąć wymoczenie produktów przez 2-3 minuty w roztworze wody i octu, np. jabłkowego (125 ml octu na litr wody). Ocet możemy zastąpić kwaskiem cytrynowym (3 łyżeczki). Po takiej "kąpieli" warzywa i owoce warto wymoczyć jeszcze przez kilka minut w roztworze zasadowym. Przygotujemy go po wymieszaniu łyżki sody oczyszczonej w litrze wody.

Na rynku pojawiły się ostatnio także ekologiczne preparaty, które pomagają usunąć zanieczyszczenia z warzyw. W ich składzie znajdziemy tylko naturalne składniki – kwasy owocowe , ekstrakty z kokosa, kukurydzy czy aloesu i olej palmowy. Dzięki tym substancjom, udaje się likwidować pozostałości pestycydów, a także bakterie E.coli, Listerii i Salmonelli. Preparaty są praktycznie bezzapachowe i bezbarwne. Umyte nimi produkty zachowają swój smak i zapach, sam płyn nie ma żadnego wpływu na nasze zdrowie, więc czyszczone nim warzywa i owoce możemy podawać także małym dzieciom.