Co to jest dal i jak go zrobić?

Dal (dahl, dhal, ale też daal) to ogólna nazwa nasion rośli strączkowych – ciecierzycy, soczewicy, fasoli, grochu, soi, bobu. Ale pod tą nazwą kryją się też potrawy z nich przyrządzane. W Indiach dal jest równie popularny co nasze pierogi czy schabowy. To propozycja godna polecenia szczególnie jesienią i zimą – dal jest daniem rozgrzewającym i sycącym. Przede wszystkim jednak to potrawa pełna smaków oraz aromatów, a możliwości jej przygotowania jest całe mnóstwo.

Witamin i minerałów w tej tradycyjnej potrawie kuchni indyjskiej nie brakuje, w jednym daniu łączy się w końcu strączki z ziołami i warzywami. Dal jest przede wszystkim bogaty w białko, dlatego tak chętnie sięgają po niego weganie i wegetarianie. Strączki są bardzo dobrym zamiennikiem mięsa. Poza tym to potrawa bogata w błonnik i zazwyczaj niskotłuszczowa. Witaminy i biopierwiastki zależą zwykle od użytych warzyw.

Przykładowo: w 100 g czerwonej soczewicy jest ok. 340 kcal, ponad 25 g białka, niespełna 50 g węglowodanów, 9 g błonnika, 3 g tłuszczu.

Do potraw typu dal Hindusi najczęściej używają soczewicy (czerwonej, żółtej, zielonej, czarnej), ciecierzycy, fasoli (czarnej, białej, mung), choć w Indiach występują również inne strączki u nas raczej nieznane (np. fasola radźma czy toor/tur dal, czyli nikla indyjska).

Nie ma jednego przepisu na dal. Można go przygotować z przeróżnych warzyw i ziół. W myśl idei zero waste najlepiej wykorzystać produkty zalegające w kuchni. Kalafior, marchew, pomidory (świeże bądź z puszki), cebula, czosnek, szpinak, papryka, cukinia, bakłażan, papryczki chili, kukurydza, słodkie ziemniaki, dynia – to najczęściej wykorzystywane warzywa. Ciekawym dodatkiem są owoce – świeże oraz suszone – np. morela czy śliwka. Można dodać też grzyby (świeże, suszone), dowolny chutney dla podkreślenia smaku czy ugotowane na twardo jajka, ale potrawa nie będzie już wtedy wegańska.

Dal powinien być gotowany długo na wolnym ogniu, żeby smaki mogły się ze sobą połączyć. Bardzo często najpierw rozgrzewa się masło klarowane i podsmaża przyprawy, a dopiero potem dodaje pokrojone warzywa. W następnej kolejności do garnka należy wrzucić odsączone na sicie strączki.

Całość dusi się najczęściej w mleczku kokosowym albo w bulionie (warzywnym, drobiowym) i doprawia świeżymi oraz suszonymi ziołami. Kuchnia indyjska jest bardzo aromatyczna – nie może obejść się bez przypraw; z wielu przygotowuje się mieszanki. Curry, garam masala, kmin rzymski, gałka muszkatołowa, szafran, imbir, kozieradka, anyż, goździki, cynamon, gorczyca, papryka, kurkuma to absolutna podstawa – ich użycie sprawi, że dal zyska głębszy smak i niepowtarzalny aromat. Ze świeżych ziół największą popularnością cieszy się kolendra, a także mniej popularne w Polsce liście curry. Może być też podany z natką pietruszki.

W czasie gotowania potrawę należy często mieszać, żeby nie przywarła do dna i się nie przypaliła. Gotowy dal powinien mieć konsystencję gęstej owsianki. Rzadziej dal serwowany jest w formie zupy albo jako przekąska (niewielką ilość wykłada się na chlebek i dekoruje ziołami).

Potrawę zazwyczaj podaje się z ryżem albo chlebkiem pita, roti, naan. Dla zrównoważenia smaków do dania warto dodać odrobinę gęstego jogurtu, cząstkę awokado, kawałek limonki. Dodatki można dobrać według uznania. Dzieci polubią dal z domowymi frytkami (ze zwykłych lub słodkich ziemniaków) albo z… makaronem. Całość można śmiało posypać drobno posiekanymi orzechami, pestkami słonecznika lub dyni.

Dal warto ugotować w większej ilości i część zamrozić. Potrawa mrozi się bardzo dobrze, dzięki czemu można ją zaserwować w dowolnym momencie, kiedy zabraknie czasu na gotowanie albo wpadną goście z niespodziewaną wizytą. Dal jest również jedną z tych potraw, które są równie smaczne na drugi dzień, po odgrzaniu.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl