Wody owocowe – hit czy kit?

Picie to życie – głosi stare porzekadło i nie ma w nim przesady. Dorosły człowiek powinien przyjmować 2-2,5 l płynów dziennie, a wymagana dawka zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury otoczenia czy wzmożoną aktywnością fizyczną. Około 30 proc. zapotrzebowania zaspokaja dobrze zbilansowana dieta, bogata przede wszystkim w warzywa i owoce. Resztę uzupełniamy zwykle herbatą, kawą czy niekorzystnymi dla zdrowia słodkimi napojami gazowanymi.

Po wodę sięgamy znacznie rzadziej, choć to ona powinna stanowić przynajmniej 60 proc. wypijanych płynów. Nie każdy ją jednak lubi, dlatego już przez starożytnych Greków czy Rzymian była wzbogacana sokami, choćby wyciskanymi z kwaśnego cytronu, czyli przodka dzisiejszej cytryny.

Mimo upływu wieków woda owocowa nie straciła popularności, o czym można przekonać się podczas wizyty w jakimkolwiek sklepie spożywczym, na półkach którego z dużym prawdopodobieństwem znajdziemy bogatą ofertę tego typu napojów, o smaku cytrynowym, truskawkowym, malinowym, jabłkowym czy arbuzowym. Ich producenci nastawiają się zwykle ma młodych klientów, dlatego opakowania mają kolorowe i kuszące etykiety.

Mogłoby się wydawać, że woda z sokiem owocowym to znakomity pomysł na ciepły dzień. Jednak przed zakupem warto poznać skład takiego napoju. Co w nim znajdziemy?

Cukier i inne słodziki

Nie ulega wątpliwości, że w składzie wody owocowej powinna dominować… woda. I tak zwykle jest. Jednak dalej bywa już różnie.

Problemem wód smakowych okazuje się potężna dawka cukru – w szklance napoju często znajdziemy nawet 2 łyżeczki sacharozy, której Polacy pochłaniają zdecydowanie za dużo, co zakłóca gospodarkę hormonalną organizmu, sprzyja jego zakwaszeniu, rozwojowi próchnicy zębów i paradontozy czy namnażaniu grzybów i drożdżaków. Nadmiar cukru w diecie jest czynnikiem powodującym niewydolność układu odpornościowego i układu krążenia, przyspieszającym procesy starzenia, zaś u dzieci przyczyniającym się do agresji oraz ADHD.

W wodach owocowych znajdziemy często także inne dodatki słodzące. Na przykład pozyskiwany z kukurydzy syrop glukozowo-fruktozowy, którego produkcja jest tańsza niż cukru, zaś korzyści większe – cechuje się znakomitą rozpuszczalnością, nie ulega krystalizacji i zapewnia wyraźny, orzeźwiający smak. Jednocześnie – jak wykazały badania naukowe – ma duży związek z występowaniem otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń gospodarki lipidowej, dny moczanowej, kamicy nerkowej, niektórych nowotworów oraz zaburzeń neurologicznych.

Producenci wód owocowych chętnie sięgają również po inne słodziki, choćby sukralozę, 600 razy słodszą od zwykłego cukru, a w dodatku nie dostarczającą żadnych kalorii. Czy w związku z tym korzystniejszą dla zdrowia? Według niektórych badań długotrwałe spożywanie tej substancji może zaburzać równowagę flory jelitowej i funkcjonowania systemu trawiennego, a także zakłócać wchłaniania składników odżywczych, co w efekcie prowadzi do… przybierania na wadze. W przypadku bezkalorycznego słodzika jest to co najmniej niepokojące.

Kontrowersje budzą też inne dodatki słodzące w wodach owocowych, np. aspartam, który – zdaniem niektórych naukowców – może osłabiać układ odpornościowy, a także powodować bóle i zwroty głowy, bezsenność, napady padaczkowe, stany podniecenia, frustracji, depresji i ogólnego zaburzenia nastroju. Pojawiają się też opinie, że nadużywanie aspartamu wywołuje lub zaostrza przebieg choroby Parkinsona czy Alzheimera.

Wody owocowe bywają również dosładzane acesulfamem-K, pochodną kwasu octowego – związkiem 200-krotnie słodszym od cukru. Nie jest metabolizowany w organizmie człowieka i ulega wydaleniu z moczem. Jednak spożywany w nadmiernych ilościach może powodować uszkodzenia chromosomów, co w następstwie prowadzi do zmian genetycznych.

Aromat zamiast soku

W składzie wód owocowych rzadko znajdziemy prawdziwy sok. Zwykle za ich smak odpowiadają aromaty. W napojach regularnie pojawia się także najpopularniejszy przemysłowy regulator kwasowości, czyli kwas cytrynowy. Spożywany w zbyt dużych dawkach (pamiętajmy, że pojawia się także w wielu innych produktach) może negatywnie wpływać na przyswajanie cennych składników mineralnych (szczególnie wapnia), a także zwiększać ryzyko próchnicy czy nasilać dolegliwości związane np. z opryszczką.

To nie koniec składników wód smakowych. W tego typu produktach często pojawiają się także rozmaite konserwanty, choćby sorbinian potasu, który u niektórych osób wywołuje uczulenia. Wątpliwości budzi też benzoesan sodu, mogący zaostrzać reakcje uczuleniowe i dolegliwości związane z chorobą wrzodową, zaś w połączeniu z witaminą C tworzący rakotwórczy benzen.

Sięgając po wody owocowe wybierajmy produkty z jak najkrótszym składem, ale najlepszym rozwiązaniem jest samodzielne przygotowanie takiego napoju. Wodę (źródlaną, mineralną, gazowaną lub nie) wystarczy wzbogacić plasterkami lub cząstkami świeżych owoców, np. cytryny, limonki, truskawki, pomarańczy, ananasa, nektarynki czy brzoskwini. Wyrazistości doda napojowi kawałek kory cynamonu albo korzenia imbiru, ewentualnie gałązka rozmarynu. Aromat zapewni też kilka listków świeżej mięty lub melisy.

Należy pamiętać, że takie napoje nabierają pełni smaku dopiero po 1-2 godzinach. Jeśli dodajemy owoce ze skórką, powinniśmy ją najpierw dobrze wyszorować.