To najzdrowsze grzyby rosnące w Polsce. Wielu nawet nie wie, że mają tyle wartości

Grzyby kojarzą się raczej z produktem jedzonym dla przyjemności i walorów smakowych. Często bywają postrzegane jako ciężkostrawne, choć jest to mit obalany przez dietetyków. Tymczasem w wielu z nich znaleźć można nie tylko dużo błonnika i minerałów, takich jak selen czy miedź, ale także wyjątkowy związek nazywany ergotioneiną. Wiele osób nigdy o niej nie słyszało, ale najwyższa pora to zmienić.

Ergotioneina (EGT) to naturalnie występujący aminokwas zawierający siarkę. Jest to związek unikatowy, produkowany jedynie przez niektóre grzyby, bakterie i sinice. Nasz organizm nie jest w stanie wytworzyć go samodzielnie, co oznacza, że jedynym sposobem na to, by go dostarczyć, jest włączenie do diety produktów, które ją zawierają.

A włączać ją zdecydowanie warto. Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości antyoksydacyjne, ergotioneina została okrzyknięta "witaminą długowieczności". W ludzkim ciele istnieje specjalne białko transportujące (OCTN-1), które aktywnie pobiera ergotioneinę z pożywienia i dystrybuuje ją do komórek, zwłaszcza tych najbardziej narażonych na stres oksydacyjny, czyli do mózgu, wątroby czy szpiku kostnego.

Jest jednym z najsilniejszych naturalnych przeciwutleniaczy. Neutralizuje wolne rodniki, chroniąc komórki, białka oraz DNA przed uszkodzeniami. Dzięki temu staje się naturalnym sposobem na prewencję chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby układy krążenia, choroba Parkinsona czy Alzheimera. Udowodnione działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne opóźnia także proces starzenia się organizmu.

Szczególne znaczenie ergotioneiny dla układu nerwowego potwierdzają badania. Naukowcy z Penn State College of Medicine w Stanach Zjednoczonych wykazali, że włączenie grzybów do codziennej diety może wiązać się ze znacząco niższym ryzykiem depresji u osób dorosłych. Badanie obserwacyjne, opublikowane w czasopiśmie "Journal of Affective Disorders", przeanalizowało dane zebrane od ponad 24 000 Amerykanów w latach 2005-2016. Zespół odkrył, że osoby, które włączały grzyby do swojej diety, rzadziej zgłaszały objawy depresji. Zjawisko to jest najprawdopodobniej efektem właśnie działania ergotioneiny, która chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami.

Grzyby są zdecydowanie najbogatszym źródłem ergotioneiny. W Polsce znajdziemy ją w dużych ilościach w prawdziwkach, opieńkach miodowych, kurkach i maślakach. Jeśli jednak nie jesteś fanem spacerowania po lesie, możesz postawić na grzyby hodowlane. Cenny związek znajdziesz w boczniaku ostrygowatym, pieczarkach dwuzarodnikowych i shiitake.

Regularne włączanie grzybów do jadłospisu, niezależnie od tego, czy są zbierane w lesie, czy kupowane w sklepie, jest zatem prostym i naturalnym sposobem na uzupełnienie ergotioneiny, co może stanowić kluczowy element diety wspierającej długowieczność i ogólną kondycję organizmu.

Pamiętaj o najważniejsze zasadach bezpiecznego grzybobrania. Zbieraj wyłącznie te grzyby, które dobrze znasz, a najlepiej skonsultuj swoje zbiory z grzyboznawcą. Nie wyrywaj, nie niszcz grzybni oraz leśnej ściółki. Unikaj zbierania bardzo małych lub młodych grzybów, które trudno zidentyfikować. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skontaktuj się z najbliższą stacją sanitarno-epidemiologiczną.

Pamiętaj, aby nie podawać grzybów małym dzieciom. Nie przyjmuj porad od przypadkowo spotkanych grzybiarzy i unikaj kupowania grzybów z nieznanego źródła. Co najważniejsze, nigdy nie próbuj identyfikować grzybów, smakując – to może być niebezpieczne dla zdrowia lub życia.

Źródła:

• Ba, D. M., Gao, X., Al-Shaar, L., Muscat, J. E., Chinchilli, V. M., Beelman, R. B., & Richie, J. P. (2021). Mushroom intake and depression: A population-based study using data from the US National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES), 2005–2016. Journal of Affective Disorders
• Lemańczyk J.. Właściwości antyoksydacyjne wybranych ekstraktów otrzymywanych z grzybów z rodzaju Ganoderma. Praca magisterska, Uniwersytet Jagielloński, 2020.