O pizzy w Krakowie i na świecie!

Pizza w starożytności
Pizza swoje początki miała na Półwyspie Apenińskim, ale dzisiejszy obszar Włoch nie był jedynym terenem, gdzie dawniej zajadano się plackami przypominającym współczesną pizzę. Takie placki z mąki znane były w Egipcie, gdzie służyły jako środek płatniczy. W starożytnej Grecji cienkie ciasto ze składnikami różnego rodzaju nazywało się plangutos. Etruskowie jadali placki zwane focaccia. Dziś ta nazwa dalej jest w użyciu, ale funkcjonuje jako określenie samego placka, bez dodatków. W Turcji już od dawien dawna mieli chlebki zwane pita. Taki rodzaj placka z mąki, oliwy z oliwek, soli i dodatku wody z ziołami czy serem na wierzchu był zatem domeną narodów Morza Śródziemnego. Placki przypominające dzisiejszą pizzę były proste w wykonaniu, szeroko dostępne, tanie i smaczne. Dlatego głównie żywiły się nimi biedniejsze warstwy społeczeństwa. Czemu to zatem Włochom przypisuje się wynalezienie pizzy? Oni pierwsi użyli tej nazwy – wywodzącej się od słowa picea oznaczającego chleb z pieca. Oni też jako pierwsi połączyli placek z sosem pomidorowym.

Pizza w Neapolu
Pizza od starożytności do XIX wieku nie zrobiła wielkiej kariery. Była znana dalej głównie w krajach Śródziemnomorskich, a jej odmianą z dodatkami i sosem pomidorowym zajadano się tylko w biedniejszych dzielnicach niektórych włoskich miast, np. Neapolu. Jednak w 1889 roku, właśnie w Neapolu, przyszedł wreszcie wielki moment dla pizzy. Podczas wizyty królowej Małgorzaty, lokalny kucharz Rafael Esposito podał jej znane w mieście danie, ulubione przez mieszkańców – pizzę z sosem pomidorowym, bazylią i mozzarellą. Chciał w ten sposób pokazać królowej nie tylko odrobinę neapolitańskiej kuchni, ale też zaprezentować lokalny patriotyzm – kolory składników, czyli zieleń, czerwień i biel odpowiadały kolorom ówczesnej flagi Neapolu, która dzisiaj służy jako flaga Włoch. Danie okazało się doskonale i bardzo smakowało Małgorzacie. Na cześć królowej Małgorzaty – po włosku Margherita – nazwano ten rodzaj pizzy. Menu żadnej pizzerii nie może dziś obyć się bez margherity.

Pizza w Polsce
Kiedy i jak pizza trafiła do Polski? Pierwszym miastem, gdzie pojawiło się to danie był prawdopodobnie Kraków. Pizza trafiła bowiem na stoły królewskiego dworu Zygmunta Starego za sprawą jego żony Bony, która byłą Włoszką. Bona sprowadziła do Polski brokuły, sałatę, a także wpisała do królewskiego menu pizzę, wtedy jadaną z cebulką, kiełbasą i boczkiem, czyli w takiej polskiej wersji. Bardzo popularna w naszym kraju zrobiła się pizza po upadku komunizmu. Kulinarna moda mogła wtedy napływać z Zachodu pełną falą i zaczęto otwierać liczne lokale z pizza. Kraków już nie jest jedynym miastem, gdzie ludzie chętnie jedzą pizzę – jak Polska długa i szeroka można znaleźć pizzerie.

Pizza w Ameryce

Popularność pizzy w Polsce to jednak nic w porównaniu z tym, jaką karierę zrobił ten drożdżowy placek w Stanach Zjednoczonych. Pizza zawędrowała za Ocean w naprawdę zdumiewający sposób. W czasie II wojny światowej, konkretnie na wiosnę 1943 roku, alianci – w skład których wchodziło już wojsko amerykańskie – znajdowali się u wybrzeży Morza Śródziemnego. Udało im się odciągnąć siły niemieckie i włoskie od Afryki, potrzebowali przedostać się w głąb Europy, aby pomóc okupowanym krajom. Musieli przebyć całe Włochy, co okazało się bardzo trudne. Z racji wojny brakowało żywności. Wyzwoleni spod władzy nazistów i faszystów mieszkańcy chcieli czymś częstować wycieńczonych marszem żołnierzy w ramach podziękowania i pomocy. Jedyne, co mieli to placki pizzy. Amerykanie poznali wtedy smak pizzy, a po powrocie do kraju byli żołnierze zaczęli otwierać pizzerie. Ponadto liczna ludność włoskich imigrantów w USA zaczęła rozpowszechniać pizzę w Chicago i Nowym Jorku. W latach 50. po otwarciu sieci autostrad i połączeniu wielu stanów ze sobą, pizza rozpoczęła tryumfalną karierę na terenie całego USA.

Pizza w domu
Pizzę można przygotować samodzielnie w domu – nie jest to trudne, ale wymaga przestrzegania kilku zasad. Przede wszystkim trzeba umiejętnie ugnieść ciasto. Warto do niego dodać trochę oliwy z oliwek. Ciasto to podstawa pizzy, ale to składniki przesadzają w dużej mierze o jej smaku. Najlepiej wybrać sos pomidorowy ze świeżych pomidorów, świeże warzywa, wysokiej jakości mozzarellę i dodatek świeżych ziół. Podczas pieczenia istotne jest by dać wysoką temperaturę, aby pizza była chrupka, ale pilnować piekarnika, by jej nie przypalić. Sprawdź, co decyduje o wyjątkowym smaku pizzy.

Pizza w lokalu

Gdy nie ma czasu na przygotowanie pizzy w domu albo brak jest składników, zostają inne opcje – pizza w lokalu lub pizza dostawa*. Kraków* może się pochwalić kilkoma lokalami Domino ‘s Pizzy, gdzie można zjeść smaczną pizzę albo zamówić ją na wynos.Szukasz pysznej pizzy? Kraków, Nowa Huta czy okolice – sprawdź lokale Domino’s Pizza na: https://www.dominospizza.pl/.

Pizza w świecie finansów
Pizza zapisała się też w historii kryptowalut. Za pierwsze Bitcoiny zamówiono pizzę. W 2010 roku tą cyfrową walutą zapłacono za pizzę – cena wynosiła 10 000 Bitcoinów, co dzisiaj stanowiłoby ogromną sumę pieniędzy, bo 1 Bitcoin kosztuje aktualnie około 30 tysięcy złotych! Pizza mogłaby też służyć za niezłą inwestycję – to znaczy ta najdroższa na świecie. Placek wyrabiany przez włoskiego szefa kuchni Renato Vida kosztuje 8 300 euro! To przez składniki, wśród których jest kawior, krewetki, homar oraz australijska różowa sól.

Pizza w statystykach
Garść statystyk dotyczących pizzy:
W USA co sekundę zjada się 350 kawałków pizzy, czyli 21 000 kawałków na minutę;
Rok rocznie sprzedaje się 5,5 miliarda sztuk pizzy na całym świecie;
Z menu Domino's Pizza codziennie zamawianych jest około miliona sztuk pizzy na świecie;
Najbardziej popularna pora na zamawianie pizzy to sobota wieczór;
Najchętniej kupowana pizza jest na cienkim spodzie.

Pizza w rekordach

Rekord w zjedzeniu największej ilości pizzy należy to Cristiana Dumitru z Rumunii, który spałaszował na raz 90 kg pizzy! Najszybciej pizzę robi Denis Tran, pizzerman z Florydy, który w 2016 roku wygrał konkurs Domino ‘s Pizza przygotowując trzy duże pizze w 24,36 sekund. Największa zrobiona pizza miała 37 metrów średnicy i wykonano ją w Rzymie w 2012 roku. Nazywała się Ottavia i była bezglutenowa. Warto też wspomnieć, że neapolitańska pizza znajduje się od 2017 roku na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Pizza w popkulturze
Pizza nie jest królową jedynie w kuchni. Jej ogromna popularność sprawiła, że zainteresowali się nią także twórcy kultury. W wielu filmach, serialach i piosenkach można natrafić na pizzę. Gdzie odegrała ważną rolę niemal na równi z bohaterami filmów czy seriali? Jacy wykonawcy muzyki popularnej chętnie śpiewali o pizzy?

Seriale
Pierwsze, co przychodzi na myśl to uwielbiany w latach 90. serial dla dzieci i młodzieży: „Wojownicze Żółwie Ninja”. Pewnie wiele osób pamięta z dzieciństwa, jak żółwie zajadały się pizzą. Ich przysmakiem były naprawdę nietypowe placki – z anchois, piankami marshmallow czy truskawkami. Końcówka lat 90. To także era, w której w telewizji rządzili „Przyjaciele”. Jeden z szóstki głównych – Joey Tribbiani o włoskich korzeniach – uwielbiał pizzę, a konkretnie dwie pizze były jego ulubionym daniem. Pizza często pojawiała się jako przekąska po imprezie dla dziewczyn z „Seksu w wielkim mieście”.

Filmy
Znane sceny filmowe z pizzą to m.in. ta, w której Tony grany przez Johna Travoltę zajada się kanapką z dwóch kawałków w pizzy w „Gorączce sobotniej nocy” czy słynny epizod dostawcy pizzy z „Kevinie samym w domu”. W tym drugim filmie pizzy było zresztą więcej i odegrała w sumie kluczową rolę – to o nią kłoci się Kevin z bratem i w rezultacie zostaje sam w domu, gdy rodzina wyjeżdża na Boże Narodzenie. Kinomani zapewni kojarzą też scenę z pizzą w filmie „Jedz, módl się, kochaj”. Główna bohaterka grana prze z Julię Roberts deklaruje, że jest w związku z pizzą, po tym jak odkrywa jej uroki w samych Włoszech.

Muzyka
Kto śpiewa o pizzy? O dziwo wielu raperów – np. Jay-Z w duecie z Rihanną, Drake czy Mac Miller. Pizza pojawia się również w utworze Beastie Boys. Katy Perry przeniosła miłość do pizzy na wyższy poziom, bo w teledysku do piosenki „This Is How We Do It” wystąpiła w kostiumie kąpielowym z motywem pizzy oraz w kolczykach w kształcie kawałka pizzy.

Pizza w diecie
Pizza nie może stanowić podstawy diety, bo jest zaliczana do fast foodów. Jedzenie jej codziennie nie jest wskazane, ale okazjonalnie nikomu pizza nie zaszkodzi. Nie znaczy to, że pizza jest niezdrowa – wszystko zależy od składników.

Czy pizza jest niezdrowa?
Pizza w wersji starożytnej, czyli placek drożdżowy z dodatkiem oliwy z oliwek, sera i ziół nie jest niezdrowym posiłkiem, aczkolwiek może być trochę kaloryczna. Zależy, jak bardzo tłusty ser się wybierze. Pizze robione w domu czy serwowane w lokalu także nie musza być niezdrowe – wystarczy wybrać typ z dodatkiem świeżych warzyw i mało tłustym serem oraz z sosem pomidorowym zrobionym ze świeżych pomidorów. Z mięsa warto dodać grillowanego kurczaka, które jest niskokaloryczny i zdrowy.

Nietypowe rodzaje pizzy
W polskich pizzeriach dostaniemy raczej standardowe rodzaje pizzy, jednak na świecie trafiają się pizzę naprawdę dziwne. W Nowym Jorku jadają pizzę razem z bajglem. We Francji lubią połączenie pizzy i chleba, zresztą w Niemczech też – i do tego jeszcze cebula i boczek. W Finlandii pizzę serwuje się z wędzonym reniferem, w Szwecji zaś z bananami i curry. Brazylii można znaleźć pizzę z kukurydzą, groszkiem i sercem palmowym, w Rosji – z sushi, a z kolei w Szkocji dodają owcze serca, płuca, wątrobę z płatkami owsianymi i cebulą. W Australii zajadają się pizzą z kangurem, krokodylem lub strusiem emu.