Nie tylko hummus. Najlepsze izraelskie przysmaki
Pachnąca kuminem, kurkumą i kolendrą kuchnia Izraela to wyjątkowa mieszanka, którą stworzyli przybysze z ponad osiemdziesięciu krajów wybierając Izrael na swoją nową ojczyznę. Najbardziej znanym smakołykiem jest oczywiście hummus, ale Izrael ma do zaoferowania o wiele więcej.
Falafel - izraelski street food
Popularnością hummusowi, paście z ciecierzycy doprawionej sezamem i kuminem, dorównać może jedynie falafel. Te niewielkie kotleciki smażone w głębokim tłuszczu przyrządza się wykorzystując ziarno ciecierzycy. Popularna jest również są wersje z niewielkich ziaren bobu. Doprawia się je ziołami i przyprawami, na przykład aromatyczną kolendrą, czosnkiem i kuminem. Zazwyczaj podaje się je po zawinięciu w pitę i z sałatkami i piklami.
Arabskie słowo falafel ma swoje korzenie w języku perskim, gdzie oznaczało coś małego i okrągłego. Samo pochodzenie falafela nie jest znane. Najpopularniejsza wersja głosi, że ta przekąska pochodzi z Egiptu i ma za sobą co najmniej tysiąc lat historii. Po raz pierwszy miano falafel podać w Aleksandrii i to z tamtejszego portu niewielkie chrupiące i niezwykle pożywne kotleciki miały ruszyć do innych miejsc w basenie Morza Śródziemnego. Dziś na całym Bliskim Wschodzie, nie tylko w Izraelu są bardzo popularnym street foodem, a za narodowe danie falafel uchodzi właśnie w Izraelu, ale również Egipcie, Palestynie i w Libanie.
Burek- przekąska prosto z Bałkanów
Jak śniadanie, to tylko shakshuka
Shakshuka to dziś jedno z najpopularniejszych śniadań w Izraelu. Te duszone w pomidorach jajka mają za sobą bardzo długa historię, choć na początku to co dziś podaje się jako shakshukę wyglądało zupełnie inaczej. Najstarsze wersje tego dania to mięso lub podroby duszone z warzywami. Z czasem i pojawieniem się w basenie Morza śródziemnego pomidorów zmienił się skład potrawy oraz pora dnia, w której się shakshukę podaje. W Izraelu jajka duszone w pomidorach z dodatkiem kuminu, gałki muszkatołowej i ostrej papryki pojawiły się razem z tunezyjskimi Żydami. Czasem to pyszne śniadanie podaje się również z sosem zhug powstającym na bazie natki kolendry i zielonego chili z dodatkiem kardamonu.
Manakish - izraelska odpowiedź na włoską pizzę
Podczas wizyty w Izraelu warto również rozejrzeć się za plackiem zwanym manakish. Ten niewielki kuzyn pizzy podobnie jak falafel popularnością zdecydowanie przekroczył granice jednego państwa. Krótko pieczone kawałki drożdżowego ciasta naciska się palcami, by powstały zagłębienia, które przed pieczeniem wypełni oliwa i zathar, mieszanka aromatycznych ziół, oregano, majeranku i tymianku oraz kwaśnego sumaku.
Samo słowo ma pochodzenie arabskie i oznacza rzeźbienie, które odnosi się do formowania manakisha. W różnych rejonach Bliskiego Wschodu manakish bywa podawany z różnymi dodatkami. do najbardziej popularnych wersji należy oczywiście ta z zatharem, ale również z serem lub z mieloną jagnięciną.
Bartek Kieżun Skąd się wziął burek?
Nie można pominąć również bardzo popularnego burka, w Izraelu znanego pod nazwą bourekas. Ten nadziewany serem i ziołami, jagnięciną lub ziemniakami placek z ciasta phyllo pochodzi z Turcji i to stąd rozpoczął swój triumfalny marsz po bałkańskiej i bliskowschodniej kuchni. Jest kulinarną pamiątką po czasach kiedy tereny dzisiejszego Izraela były częścią wielkiego imperium osmańskiego. Jego nazwa pochodzi od tureckiego czasownika bur, który oznacza zwijać, zawijać. Historycy kulinariów wiele więcej jednak nie wiedzą, bo mówi się, że burek może mieć korzenie gdzieś w głębokiej Anatolii albo… w starożytnym Rzymie i być może przybył do dzisiejszego Stambułu razem z Konstantynem.
Baba ganoush to jeden z dipów, który podobnie jak hummus i inne meze, czyli przekąski, pojawi się na stole podczas wieczornego spotkania w przyjaciółmi. Powstaje z opiekanego nad żywym ogniem bakłażana z dodatkiem tahiny, pasty z sezamu, cytryny i czosnku. Znane są również baba ganoush z dodatkiem kolendry i kuminu. W Izraelu popularna jest również nieco inna wersja znana jako salat ḥatzilim. W przeciwieństwie do klasycznego baba ghanoush, składają się na nią smażone lub grillowane bakłażany zmieszane z majonezem, solą, sokiem z cytryny i posiekaną smażoną cebulą.
Co na deser?
W porze podwieczorku lub na deser warto zamówić czekoladową babkę, zwaną również czekoladowym kranzem. To drożdżowe ciasto z dodatkiem gałki muszkatołowej i skórki cytrynowej jest nadziewane czekoladowym kremem. Wywodzi się w kuchni Żydów aszkenazyjskich, a dziś jest bardzo popularne w Jerozolimie i Tel-Awiwie oraz w Nowym Jorku. Można tez spotkać nieco mniej tradycyjne babki nadziewane serem lub nutellą czy masłem orzechowym.
Kuchnia Izraela, gdzie skrzyżowały się przeróżne zwyczaje kulinarne z bardzo odległych zakątków świata imponuje różnorodnością i pomysłowością i pewnym jest, że każdy odwiedzający ten kraj turysta znajdzie coś dla siebie.