Goździki – co to za przyprawa i jak z niej korzystać?
Gdy byłam mała i bolał mnie ząb, mama zawsze miała pod ręką goździki. Wkładała mi jednego na bolący ząb i kazała zagryzać. Wtedy nie rozumiałam, jak to możliwe, że taka niepozorna przyprawa ma taką dużą moc, bo oczywiście ból zęba mijał jak zaczarowany. Teraz już wiem, co kryje się za działaniem goździków. Jakie mają one właściwości i w jaki sposób można je wykorzystać?
Czym są goździki?
Goździki są niezwykle aromatyczną przyprawą, która nieodparcie kojarzy się nam ze świętami Bożego Narodzenia. Są to suszone pączki kwiatowe goździkowca. Drzewa te można spotkać przede wszystkim w Azji i w Afryce. Ich plantacje występują m.in. na Madagaskarze, Zanzibarze, Seszelach czy w Kenii. Najlepiej rozwija się na terenach położonych blisko morza. Goździkowiec rośnie ok. 150 lat i może osiągnąć ponad 15 m wysokości.
Aby otrzymać goździki, pączki kwiatowe są zbieranie ręcznie zanim rozkwitną. Dzięki temu nie tracą znacznej części swojego aromatu. Następnie suszy się je powoli na słońcu. Podczas tego procesu zyskują swój brązowy głęboki kolor.
Goździki można kupić w wersji mielonej lub pozostawione w całości. Te drugie są mniej intensywne, ale dłużej zachowują świeżość. Można je również zmielić np. w młynku do kawy. Mielone goździki po pewnym czasie tracą swój aromat. Można również znaleźć olejek goździkowy, który przed użyciem należy rozcieńczyć, gdyż jest bardzo mocny w działaniu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Pieczone jabłka z cynamonem i miodem. Pyszny i prosty deser na Boże Narodzenie
Właściwości goździków
Właściwości goździków znane były w Chinach już w III w p.n.e. Sprawdzają się nie tylko w kuchni, ale również w kosmetyce i medycynie naturalnej jako środek łagodzący wiele uciążliwych dolegliwości. Na jakie problemy zdrowotne pomagają?
- Wspierają prawidłowe działanie układu pokarmowego – pozytywnie wpływają na żołądek, zapobiegają niestrawności, zaparciom, łagodzą mdłości, zwiększają wydzielanie enzymów, pobudzają apetyt, działają przeciwbiegunkowo.
- Mają działanie przeciwnowotworowe – usuwają wolne rodniki.
- Wspomagają wątrobę oraz procesy detoksykacyjne, łagodzą objawy marskości.
- Zmniejszają ryzyko infekcji układu oddechowego – wspomagają układ odpornościowy, zmniejszają stany zapalne, łagodzą dolegliwości przeziębieniowe.
- Mają właściwości kojące – ułatwiają zasypianie i uspokajają, łagodząc stres.
- Obniżają poziom cukru i cholesterolu we krwi, a wspierają produkcję insuliny.
- Działają antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo, co ma znaczenie np. przy cerze trądzikowej.
- Odświeżają oddech i usuwają nieprzyjemne zapachy z ust.
- Niwelują bóle zębów, a nawet pomagają likwidować próchnicę i wzmacniają dziąsła.
- Mają pozytywny wpływ na krążenie i łagodzą bóle głowy – nawet te migrenowe.
- Można je stosować do walki z pasożytami i insektami: pchłami, kleszczami, pasożytami układu pokarmowego, molami, komarami.
- Ze względu na działanie znieczulające prawdopodobnie też opóźniają wytrysk, jeśli zastosowany zostanie krem z dodatkiem olejku goździkowego.
Goździki w kuchni - wykorzystanie
Goździki mają wyrazisty, nieco pikantny smak połączony z delikatną słodyczą i jednocześnie cierpkością. Z tego względu przyprawa ta sprawia, że każda potrawa nabiera charakteru. Goździki można stosować do dań wytrawnych i słodkich, a także do napojów.
Świetnie sprawdzają się jako dodatek do kompotów, herbaty, grzanego piwa lub wina. Można je dorzucić do sosów owocowych i mięsnych. Pasują do baraniny, wieprzowiny i dziczyzny. Ponadto poprawiają smak kiszonej kapusty. Można dodawać je do potraw grzybowych, a nawet do rosołu. W postaci sproszkowanej świetnie pasują do pasztecików, krokietów, ryb, spaghetti, pasztetu.
Oczywiście goździki to też idealny dodatek do ciast i ciasteczek bożonarodzeniowych.
Warto jednak wiedzieć, że nie każdy powinien włączać do swojej diety goździki. Kobiety w ciąży, osoby z nadciśnieniem, hipoglikemią i zaburzeniami krzepliwości lepiej, by unikały tej przyprawy. Należy również pamiętać, by nie przesadzać z ilością spożywanych goździków. Ich nadmiar i stosowanie olejku bez rozcieńczenia mogą okazać się groźne dla zdrowia, a nawet dla życia. Czysty olejek goździkowy jest łatwopalny i może podrażniać skórę oraz drogi oddechowe.
Przepis na grzane wino z goździkami i pomarańczą
Składniki:
- 500 ml czerwonego wina,
- 4 pałeczki cynamonu,
- 6-8 gwiazdek anyżu,
- 2 laski wanilii,
- 6 goździków,
- 2 plastry dokładnie umytych i sparzonych nieobranych pomarańczy,
- cukier trzcinowy do smaku.
Przygotowanie:
- W rondlu podgrzewamy wino z cukrem, cynamonem, pociętą wanilią, anyżem i goździkami.
- Mieszamy, aż cukier całkowicie się rozpuści. Plastry pomarańczy kroimy na połówki. Wkładamy je do szklanki lub kufla i zalewamy ciepłym winem.
- Na wierzchu posypujemy cukrem waniliowym i cynamonem. Grzane wino jest fantastycznym pomysłem na chłodne zimowe wieczory.
