Dieta sattwiczna przywracająca równowagę i zdrowie

Pokarm sattwiczny

Pokarm sattwiczny to taki, który zawiera dużo prany – uniwersalnej energii życiowej, bez której nie może istnieć żadna istota żywa. W starożytności kryteria pozwalające uznać pożywienie za sattwiczne były dość proste: produkty musiały być uprawiane na żyznej glebie, z dala od zanieczyszczonych miejsc. Należało je także zbierać o odpowiedniej porze roku. Obecnie trzeba dodać jeszcze kilka innych warunków do tej listy. Pokarm sattwiczny to pożywienie najwyższej jakości, świeże, lekkie, pełne prany, o naturalnym kolorze. To pokarm jak najmniej przetworzony, bez pestycydów, herbicydów, sztucznych nawozów, hormonów, enzymów.

Im prostszy posiłek, tym lepszy. Dieta sattwiczna to dieta laktowegetariańska, w której kładzie się nacisk na węglowodany złożone wysokiej jakości. Obejmuje ona takie grupy produktów, jak zboża, warzywa, owoce, orzechy, nasiona, nabiał (choć w bardzo ograniczonym zakresie), warzywa strączkowe i przyprawy. Wszystkie potrawy spożywa się natychmiast po ich przygotowaniu. Przyprawy dodaje się na ogół zgodnie z zaleceniami dla danej konstytucji. Taka dieta sprzyja odzyskaniu równowagi osobom o różnej konstytucji. Istotnym jest, aby dostosować listę spożywanych produktów do własnych potrzeb.

Dziesięć cech zdrowego pokarmu

Klasyczny traktat ajurwedyjski Ćaraka Samhita opisuje 10 kryteriów określających, czy dany pokarm jest zdrowy. Zważywszy na to, że wskazówki te zostały zapisane mniej więcej 2000 lat temu, zdumiewa fakt, iż są nadal tak aktualne. Należy zwracać uwagę na: naturę produktu, metody przetworzenia i przygotowania, sposób gotowania, z czym i jak łączymy produkty, właściwą ilość, klimat i miejsce zamieszkania, porę roku oraz porę dnia, konstytucję danej osoby, stan umysłu danej osoby, zasady właściwego przyjmowania pokarmów.

Dziesięć zasad właściwego spożywania pokarmów

Poniższe zasady cytujemy niemal słowo w słowo za traktatem Ćaraka Samhita:

• Pokarm należy jeść przede wszystkim wtedy, gdy jest ciepły. Odpowiednio przygotowany i spożywany na ciepło pokarm korzystnie wpływa na trawienie.
• Spożywany pokarm powinien być nieco wilgotny i oleisty. Kiedy pokarm jest wilgotny i oleisty, ma przepyszny smak i pobudza zdolność trawienia.
• Pokarm należy spożywać w odpowiedniej ilości. Pokarm przyjmowany w odpowiedniej ilości wydłuża życie; nadmiar pokarmu skraca życie.
• Posiłek można zacząć dopiero wtedy, kiedy poprzedni został całkowicie strawiony. Jeżeli jemy, zanim jeszcze poprzedni posiłek ulegnie całkowitemu strawieniu, to niestrawione w pełni resztki poprzedniego pokarmu mieszają się z nowym, a to powoduje silne zaostrzenie wszystkich trzech dosz.
• Podczas tego samego posiłku nie należy spożywać jednocześnie produktów silnie wychładzających i silnie rozgrzewających.
• Posiłki należy spożywać w cichym, wygodnym pomieszczeniu przeznaczonym wyłącznie do jedzenia. Tak jak śpimy w sypialni, podobnie powinniśmy jeść w miejscu tylko do tego przeznaczonym.
• Nie należy jeść za szybko. Jeżeli będziemy jedli pośpiesznie, pokarm nie zostanie właściwie strawiony w kolejnych częściach układu trawiennego; nieodpowiednie składniki przedostaną się do nieodpowiednich kanałów, a w rezultacie powstaną toksyny.
• Nie należy jeść zbyt wolno. Jeśli jemy za wolno, to nie poczujemy w umyśle zaspokojenia.
• Należy się skupić na spożywaniu posiłku; podczas jedzenia nie powinno się dużo rozmawiać, śmiać, czy doświadczać emocji. Umysł musi być w pełni skoncentrowany na przyjemności spożywania posiłku.
• Pokarm należy spożywać w zalecany sposób, dostosowany do indywidualnych potrzeb. Właściwy dobór pokarmów i dostosowanie do swojej doszy wpływają na długowieczność.

Uwagi dotyczące posiłków sattwicznych

Najwłaściwsze sposoby przyrządzania warzyw to szybkie podsmażanie na silnym ogniu, gotowanie na parze oraz pieczenie. Do szybkiego smażenia na silnym ogniu najlepiej stosować niewielkie ilości (około jednej łyżeczki) tłuszczów jednonienasyconych lub, w mniejszym stopniu, tłuszczów wielonienasyconych: oliwy, oleju sezamowego, krokoszowego, słonecznikowego i sojowego.

Podczas jednego posiłku należy napełnić żołądek w 50 proc. produktami stałymi i półstałymi, w 25 proc. wodą lub innymi płynami wypijanymi do posiłku, a 25 proc. powinna pozostać pusta, aby powietrze zapewniło właściwe mieszanie i spalanie pożywienia.

Raz na tydzień można stosować głodówkę, podczas której przez 18–24 godzin należy spożywać wyłącznie soki warzywne z marchwi, buraków czerwonych, selera, pietruszki, szpinaku, rzeżuchy, zielonej papryki, kapusty, żywokostu, karczocha, rzodkwi, ziemniaków.

Należy unikać przetworzonego cukru, jak również innych słodzików (sacharozy, syropu kukurydzianego, dekstrozy, syropu klonowego i miodu).

Warto zrezygnować z alkoholu, żółtek, słodzonych napojów, wody gazowanej, sztucznych dodatków smakowych, barwników, substancji konserwujących, pełnego mleka, produktów o wysokiej zawartości tłuszczu, potraw smażonych w głębokim oleju oraz nadmiaru soli.

W ajurwedzie podkreśla się znaczenie stanu umysłu gotującego: kucharz powinien być szczęśliwy, stabilny emocjonalnie, powinien lubić gotować i traktować życzliwie tych, których karmi.

Kalafior z duszonymi pomidorami

• 2 łyżeczki ghee
• kawałek świeżego imbiru, pokrojonego w cienkie plasterki
• 1 posiekana czerwona papryczka chilli
• ½ łyżeczki nasion czarnej gorczycy
• 1 łyżeczka nasion kminu
• 1,3 kg różyczek kalafiora
• 1 łyżka stołowa mielonych nasion kolendry
• ½ łyżeczki kurkumy
• szczypta soli
• 3 średnie pomidory obrane ze skórki i pokrojone na ósemki
• 1 łyżeczka garam masali
• 3 łyżki stołowe posiekanej natki kolendry

Przygotowanie: podgrzej ghee w dużym woku lub na patelni z powłoką nieprzywierającą na średnim ogniu. Gdy będzie gorące, dodaj imbir, chilli, gorczycę i kmin. Podgrzewaj do chwili, gdy nasiona gorczycy zaczną wydawać trzaskający odgłos. Dodaj kalafior, kolendrę, kurkumę i sól. Podsmażaj na silnym ogniu, aż różyczki się lekko zarumienią. Wtedy dodaj pomidory, przykryj i zmniejsz ogień. Duś 15–20 minut, od czasu do czasu potrząsając patelnią, do chwili gdy łodygi kalafiora będą miękkie. Wtedy zdejmij pokrywkę i ponownie zacznij smażyć na silnym ogniu, aż wyparuje cały płyn. Tuż przed podaniem dodaj garam masalę i świeżą kolendrę.

4 porcje, porcja: 134 kalorie
wartości odżywcze: węglowodany 25 g, białko 8,5 g, tłuszcz 3,5 g, cholesterol 6 mg, tłuszcze nasycone 1,5 g, tłuszcze jednonienasycone 1,4 g

Autor: Anetta Konstantowska
Na podstawie książki "Dieta i odchudzanie zgodnie z ajurwedą. Program sattwiczny", Scott Gerson, zielone-wydawnictwo.pl

Więcej ciekawostek znajdziecie w magazynie "Moja harmonia życia"

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl