Węglan sodu - E500

Czym jest węglan sodu?

Węglan sodu to biały, krystaliczny i higroskopijny proszek, który nie ma zapachu, za to ma alkaliczny smak i dobrze rozpuszcza się w wodzie. Powstaje w reakcji chemicznej amoniaku i dwutlenku chlorku sodu, ale występuje także w środowisku naturalnym, chociażby w sodowych jeziorach w Afryce i w Ameryce oraz w wielu minerałach i popiele z roślin morskich.

Zastosowanie E500

Na zasadach określonych w Rozporządzeniu WE 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności, węglan sodu E500 wykorzystywany jest w środkach spożywczych, enzymach spożywczych i składnikach odżywczych, jako substancja spulchniająca (po przez uwalnianie gazu zwiększa się objętość np. ciasta)
, dodatek przeciwzbrylający, nośnik (w enzymach i składnikach spożywczych) lub regulator kwasowości, czyli substancji kontrolującej/zmieniającej kwasowość bądź zasadowość środka spożywczego. Węglan sodu odnajdziemy w takich substancjach, jak:

• mleko w proszku;

• mleko zagęszczone;

• masło;

• sery żółte dojrzewające;

• śmietana;

• produkty mączne;

• wyroby cukiernicze;

• lody;

• zupy;

• proszek do pieczenia;

• wyroby czekoladowe i kakaowe;

• budynie;

• dżemy;

• słodziki stołowe w tabletkach;

• sól;

• woda butelkowana;

• środki spożywcze uzupełniające obejmujące przetworzone produkty zbożowe dla dzieci;

• dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego dla niemowląt.

Powszechne używanie węglanu sodu w żywności dla dzieci jest dowodem na to, że jest to substancja nieszkodliwa dla zdrowia.

Soda kalcynowana, a soda oczyszczona

Wiele osób błędnie utożsamia sodę kalcynową z sodą oczyszczoną. Tymczasem ta druga odmiana sody, to kwaśny węglan sodu, inaczej nazywany wodorowęglanem sodowym –to wodorosól kwasu węglowego i sodu. Substancja ta jest również popularnie stosowana w naszej kuchni. To nieorganiczny związek, wrażliwy na podwyższoną temperaturę, w której ulega rozkładowi i wydziela wówczas dwutlenek węgla. Sodę oczyszczoną uzyskuje się jako produkt pośredni przy otrzymywaniu węglanu sodu metodą Solvaya.

Oprócz oczywistego zastosowania sody oczyszczonej do wypieku, dzięki czemu ciasto rośnie, kwaśny węglan sodu możemy używać do: smażenia ryb – namoczenie ryb w roztworze sody, zneutralizuje jej zapach i sprawi, że tłuszcz podczas smażenia nie będzie pryskał; gotowania kalafiora – dodanie łyżeczki sody podczas gotowania tego warzywa pozwoli na zachowanie jego koloru oraz zmniejszy intensywność jego zapachu; dzięki sodzie przyrządzimy puszysty omlet; sodą ugasimy także palący się na patelni tłuszcz. Ponadto kwaśny węglan sodu nadaje się także do mycia owoców i warzyw.

Czy wiesz, że..?

Węglan sodu uznawany jest za substancję bezpieczną w przetwórstwie żywności. W organizmie człowieka działa alkalizująco i rozkłada się do wodorowęglanu i sodu. Jego dzienne, dozwolone spożycie nie zostało określone, jednak badania naukowe udowodniły, że nadmierne stężenie tej substancji w organizmie może spowodować uszkodzenie nerek bądź nadprodukcję soku żołądkowego. Kontakt z tą substancją może wywołać także podrażnienie oczu i skóry, ostre wyczerpanie oddechowe, wymioty i biegunki.

Wykorzystanie węglanu sodu poza przemyslem spożywczym

Sodę wykorzystuje się również do produkcji szkła i papieru oraz w przemyśle chemicznym do produktów zmiękczających, proszków do prania, płynów do higieny jamy ustnej, mydła, soli do kąpieli i szamponów. Sodą kalcynową możemy także ekologicznie wyczyścić mieszkanie, ponieważ doskonale nadaje się do czyszczenia niemal wszystkiego – zdezynfekujemy nią łazienkę, umyjemy podłogi, kafelki oraz szklane powierzchnie, wyszorujemy nią zabrudzone garnki oraz zrobimy z nią pranie.

Węglan sodu wykorzystuje się także jako środek pomocniczy w kwasicy metabolicznej, podczas hiperkalemii oraz przy zatruciu antydepresantami.

Kornelia Ramusiewicz