Trwa ładowanie...

Proziaki, fuczki, hreczanyki, czyli największe przysmaki kuchni podkarpackiej

Na Śląsku to rolada z kluskami i modrą kapustą, w Wielkopolsce kaczka z jabłkami i szare kluchy, a na Podlasiu kartacze czy babka ziemniaczana. Choć za dania iście polskie przyjęliśmy uważać rosół i kotlety schabowe, to bogactwo regionalnych przysmaków zachwyca, a w przypadku niektórych regionów także zaskakuje i onieśmiela. Dokładnie takie emocje towarzyszą poznawaniu tego, co na tradycyjnie przygotowanych talerzach ląduje na Podkarpaciu. Bieda tutejszej kuchni jest bowiem jedynie pozorna.

Tradycyjne przysmaki kuchni podkarpackiej w restauracji Karczma na StokuTradycyjne przysmaki kuchni podkarpackiej w restauracji Karczma na StokuŹródło: Archiwum prywatne
d2v9izy
d2v9izy

Na wstępie zaznaczyć warto, że choć takie słowa jak fuczki, hreczanyki czy gomółki niewiele mówią nawet niektórym foodies, Podkarpacie otwiera Listę produktów tradycyjnych sporządzaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a liczba wpisanych na nią potraw stale rośnie. O renesansie tej tradycyjnej kuchni świadczy też fakt, że współpracę z Kołami Gospodyń Wiejskich podejmują także nowoczesne i luksusowe obiekty, jak np. Hotel Arłamów, który w jednej ze swoich restauracji - Karczmie na Stoku serwuje pod nadzorem szefa Piotra Porady wybrane dania przyrządzane właśnie wedle dawnych receptur.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wyjątkowy region Polski. "Ceny niskie jak przed pandemią"

Czego zatem należy spróbować, by w pełni docenić podkarpackie smaki? Symbolem regionu stały się niewątpliwie proziaki - urocze, puszyste i doskonale zastępujące tradycyjne pieczywo placuszki na sodzie. Najczęściej serwowane z masłem ziołowym/czosnkowym lub na słodko - z domową konfiturą. Ja jadłam je natomiast jako dodatek do - także regionalnego - żuru z suszonymi grzybami.

Proziaki wybornie smakują z masłem czosnkowym Adobe Stock
Proziaki wybornie smakują z masłem czosnkowym Źródło: Adobe Stock, fot: Darius Dzinnik

Krok za proziakami podążąją fuczki, czyli podkarpacka wariacja na temat placków ziemniaczanych. Danie to zazwyczaj określa się mianem bieszczadzkiego - nic dziwnego - na szlaku smakują bowiem najlepiej. W przeszłości serwowano je przede wszystkim w łemkowskich domach. Ziemniaki zastępuje się całkowicie kapustą kiszoną lub łączy z nią, a następnie miesza z ciastem naleśnikowym, doprawia i smaży na patelni. Z kleksem dobrej śmietany smakują jak jesienna obiadokolacja u babci.

W fuczkach pierwsze skrzypce gra kapusta kiszona Adobe Stock
W fuczkach pierwsze skrzypce gra kapusta kiszonaŹródło: Adobe Stock, fot: Darius Dzinnik

Ziemniak, który w fuczkach musiał ustąpić miejsca kapuście kiszonej, główną rolę gra za to w stolnikach. To on wypełnia bowiem liście kapusty i nie potrzebuje towarzystwa mięsa czy kaszy. Świetnie czuje się za to w połączeniu z twarogiem, jajkami, cebulką i pieprzem ziołowym. Bez ziemniaka nie byłoby również szwabów przypominających nieco kształtem kartacze, nazywanych jednak w regionie pierogami, ewentualnie kluskami. To kojarzone z Wielkopolską warzywo jest głównym składnikiem ich ciasta, ale także wypełniającego szwaby farszu. Gwarant smaku to natomiast okrasa - skwarki przygotowane ze słoniny, boczku lub podgardla.

d2v9izy

Innym daniem, w którym na tłuszcz należy spojrzeć bez lęku, z należytą przychylnością są pierogi huculskie - a jakże - smażone i właśnie przez to tak pyszne. Wewnątrz rumianych półksiężyców znajdziemy nie tylko ziemniaki, ale również bryndzę, która nadaje wyrazistego charakteru. Podobnie jak użyta do ciasta mąka - tym razem nie pszenna, a razowa.

Pierogi huculskie to jeden z klasyków podkarpackiej kuchni Adobe Stock
Pierogi huculskie to jeden z klasyków podkarpackiej kuchniŹródło: Adobe Stock

Jakby smażonych potraw było nam mało, domówić możemy talerz tradycyjnych hreczanyków, czyli kotletów z mięsa mielonego zmieszanego z kaszą gryczaną. Ten prosty wyrób blasku nabiera podany z sosem z suszonych grzybów, których w tym roku bieszczadzkie lasy były pełne. W wersji dla smakoszy bez grzybiarskiego zacięcia można okrasić je kiszoną lub gotowaną kapustą.

Wędzony na ciepło pstrąg to także przysmak kuchni podkarpackiej East News
Wędzony na ciepło pstrąg to także przysmak kuchni podkarpackiejŹródło: East News, fot: Liane Matrisch

Nieco fantazji podkarpackiej kuchni dodają takie dania jak podawany na ciepło wędzony pstrąg (spróbujcie go z kapustą kiszoną i proziakami), kaczka pieczona czy maczka z gęsi. Podniebienia koneserów podbiją także tutejsze sery (dziś to właśnie na Podkarpaciu wypasane jest największe w Polsce stado owiec). Nie tylko gomółki, czyli placuszki z suszonego tłustego sera twarogowego, ale także te z mleka koziego i owczego, które wytwarzane były jeszcze przez pasterskie ludy wołoskie.

d2v9izy

Podróże do Włoch czy Hiszpanii przyzwyczaiły nas, że skoro mowa o jedzeniu sera, przydałoby się sięgnąć po kieliszek lokalnego wina. Na Podkarpaciu to wyjątkowo łatwe zadanie - idealnego duetu szukać możemy aż wśród ponad 150 winnic, z czego mało kto zdaje sobie sprawę. Protoplastą tego imponującego ruchu był Roman Myśliwiec z Jasła, którzy w 1984 roku jaki pierwszy w Polsce założył współczesną winnicę - Golesz. W jego ślad poszli kolejni śmiałkowie, a dziś owoce ich pracy w formie płynnej degustować możemy w ramach Karpackiego Szlaku Wina.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
d2v9izy
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d2v9izy
Więcej tematów

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj