Potrawy kuchni skandynawskiej na polskim stole

Szwedzką zapiekankę świąteczną podaje się na Boże Narodzenie, ale także na Wielkanoc czy Midsommar (Noc Kupały). To prosta zapiekanka z dodatkiem korzennych anchois.

Do jej przygotowania potrzebne nam będą także ziemniaki, cebula, masło, sól i pieprz, śmietana i bułka tarta. Ziemniaki i cebulę obieramy: ziemniaki kroimy w cienkie paski, cebulę w piórka. Na maśle rumienimy cebulę. Do garnka wrzucamy ziemniaki, zrumienioną cebulę i śmietanę. Wszystko mieszamy i podgrzewamy. Dodajemy pokrojone na kawałki anchois korzenne, doprawiając solą i pieprzem. Tak przygotowaną masę przekładamy do naczynia żaroodpornego wysmarowanego uprzednio masłem. Posypujemy ją bułką tartą i wiórkami masła. Pieczemy w piekarniku w temperaturze 180 stopni Celsjusza przez półtorej godziny.

W Skandynawii podczas wigilii nie królują potrawy bezmięsne jak u nas. Prawdziwą królową wieczerzy, głównie w Szwecji, jest świąteczna szynka Julskinka. Podobnie jak w przypadku naszego barszczu czerwonego czy pierogów, w szwedzkich domach przygotowywane są różne wersje tego dania. Wyjątkowo smacznie wygląda szynka w skorupce miodowo-musztardowej.

Potrzebujemy 1,5-kilogramowej szynki wieprzowej, a do marynaty selera, marchewkę, cebulę i oliwę. Na przygotowanie skorupki – cztery jajka, miód, musztardę i tartą bułkę.

Warzywa myjemy, obieramy i ścieramy na drobnej tarce. Mieszamy z taką ilością oliwy, aby powstała gęsta masa. Smarujemy nimi szynkę z każdej strony, wkładamy do sporego naczynia, przykrywamy i marynujemy w lodówce 48 godzin.

Po wyjęciu z lodówki usuwamy warzywa i nacieramy solą, jeśli mięso nie było wcześniej peklowane. Związujemy nitką, aby zachowało ładny kształt. Wstawiamy w brytfance do piekarnika nagrzanego do 140 stopni Celsjusza i pieczemy 1,5 godziny.

Aby przygotować skorupkę, musimy wymieszać składniki z taką ilością bułki tartej, żeby powstała masa o konsystencji miękkiego masła. Wyjmujemy mięso na 15 minut przed końcem pieczenia, zdejmujemy nić, którą było związane i rozsmarowujemy na nim przygotowaną masę na skorupkę. Nożem rysujemy na skorupce kratkę i dekorujemy goździkami. Zwiększamy temperaturę do 190 stopni Celsjusza i zapiekamy szynkę. Po wyjęciu odstawiamy mięso na 10 minut. Podajemy pokrojone w plastry.

Wieprzowina w chrupiącej skórce gości też na duńskim świątecznym stole. To schab z chrupiącą skórką na wierzchu. Zwykle podawany jest z duszoną czerwoną kapustą i ziemniakami w karmelu. Oprócz schabu ze skórką potrzebna jest do tej potrawy sól, woda, marchewka, cebula, ziele angielskie, liść laurowy, pieprz, a na sos: masło, mąka, wywar z mięsa i śmietanka.

Piekarnik rozgrzewamy do 160 stopni Celsjusza, mięso myjemy i nacinamy. Na dno żaroodpornej formy wykładamy warzywa oraz ziarenka ziela i pieprzu. Wlewamy wodę i kładziemy schab skórką do dołu. Naczynie z mięsem wstawiamy do rozgrzanego piekarnika i pieczemy przez 30 minut. Następnie wyjmujemy mięso, aby natrzeć je solą i włożyć w nacięcia listki laurowe. Podkręcamy temperaturę do 200 stopni, a nasolony schab wraca do piekarnika, gdzie pieczemy go do zrumienienia skórki. Do tego dania podaje się brązowy sos, który jest odparowanym bulionem z zasmażką na mące i maśle.

W Norwegii głównym daniem podczas Wigilii są pieczone wieprzowe żeberka (ribbe) z chrupiącą złocistą skórką. W okresie świąt Norwegowie zjadają ok. 3 tysięcy ton żeberek. Ribbe zazwyczaj podaje się z kiszoną kapustą, gotowanymi ziemniakami, świątecznymi kiełbaskami, klopsikami i sosem.

Na potrawę potrzebujemy ok. 1,5-2 kg żeberek, które najlepiej upiec w formie z rusztu. Układamy je skórką do góry i nacinamy w poprzeczną kratkę. Żeberka solimy i posypujemy świeżo zmielonym pieprzem na skórce oraz pod spodem. Na blachę nalewamy wody, tak aby zakryła dno. Całość szczelnie zawijamy folią i wkładamy do piekarnika nagrzanego do 250 stopni Celsjusza na 40 minut. Po tym czasie zdejmujemy folię, temperaturę zmniejszamy do 200 stopni i pieczemy około 1,5 do 2 godzin, w zależności od wielkości żeberek. Na koniec włączamy grill, aby zarumienić skórkę.

Vörtbröd to aromatyczny, nieco słodki chleb na Boże Narodzenie. Do przygotowania rozczynu potrzebujemy: 100 g pszennego zakwasu, 200 g wody i 200 g mąki pszennej chlebowej. Dzień przed pieczeniem chleba przygotowujemy rozczyn, przykrywamy go folią i stawiamy w ciepłym miejscu.

Do ciasta chlebowego potrzebujemy z kolei mąki pszennej chlebowej, żytniej, a także rodzynek, karmelowego piwa, masła, melasy, cukru muscovado, świeżo startej skórki z pomarańczy, mielonego kardamonu i imbiru oraz goździków. Z podanych składników (oprócz soli i masła) oraz całego rozczynu zagniatamy ciasto. Gdy wszystkie składniki się połączą, dodajemy sól i miękkie masło. Ciasto będzie dosyć klejące. Przykrywamy folią i pozostawiamy do wyrośnięcia w ciepłym miejscu na 90 minut. Po tym czasie składamy ciasto kilka razy, wkładamy do miski, przykrywamy folią i pozostawiamy do wyrośnięcia na 60 minut. Następnie dzielimy ciasto na dwie równe części i formujemy dwa bochenki. Układamy chleb na blasze wyłożonej pergaminem lub w koszykach do ostatecznego wyrośnięcia. Pieczemy chleb najpierw w temperaturze 250 stopni Celsjusza przez 15 minut, po czym zmniejszamy temperaturę do 200 stopni i pieczemy przez dodatkowe 30 minut. Wyjmujemy chleb z piekarnika i studzimy.

Zobacz także:

Jak wybierać mrożone ryby?

Jak kupować bakalie? Poradnik nie tylko na święta

Gołąbki bez zawijania. Prosty przepis dla leniwych