10 warzyw i owoców, które chronią przed rakiem

Już w starożytności mówiono, że jedno jabłko dziennie pozwala cieszyć się dobrym zdrowiem. Polscy uczeni z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego dowiedli, że regularne spożywanie tych smacznych owoców obniża ryzyko rozwoju raka jelita grubego i odbytnicy. Jabłka zawdzięczają to obecnym w nim flawonoidom - naturalnym antyoksydantom, które przeszkadzają w powstawaniu i mnożeniu się nieprawidłowych komórek. Z kolei z magazynu "Journal of Agricultural and Food Chemistry" wiemy, że składniki skórki jabłka zabijają komórki nowotworowe lub przynajmniej hamują ich rozwój. Chodzi o raka wątroby, jelit i piersi. Zdaniem uczonych skórka może być częściowo odpowiedzialna za antynowotworowe działanie całych jabłek.

EPN/mmch/kuchnia.wp.pl

Włosi nazwali je "złotymi jabłkami" - do dziś pomidory stanowią ważny składnik diety śródziemnomorskiej. Warto je jeść, bo chronią nas przed nowotworami głównie za sprawą likopenu, który jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów (to on nadaje pomidorom czerwony kolor). Amerykańscy naukowcy z Uniwersytetu Illinois odkryli, że pomidory i produkty z nich przyrządzane mogą skutecznie chronić przed rakiem prostaty. Likopen jest najlepiej przyswajalny, kiedy pomidory są przetworzone albo ugotowane. O ich korzystnym wpływie na zdrowie przekonani są też brytyjscy badacze. Ich zdaniem wprowadzenie do diety pięciu łyżek pasty pomidorowej dziennie może nas ochronić przed rakiem skóry spowodowanym szkodliwym działaniem promieni słonecznych.

To jednej z najsilniejszych naturalnych antybiotyków. Ludzkość zna go od ponad 5 tys. lat. Odkaża i dezynfekuje, obniża poziom złego cholesterolu, ma również działanie przeciwrakowe. Chińscy naukowcy nie mają wątpliwości, że spożywanie surowego czosnku co najmniej dwa razy w tygodniu aż o 40 proc. może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu płuc. Według nich ochronne działanie zawdzięcza allicynie - silnemu przeciwutleniaczowi, który nadaje ostry zapach i smak. Mało tego - okazuje się, że jedzenie czosnku chroni przed nowotworem płuc także nałogowych palaczy. Uwaga - związki antynowotworowe aktywizują się, gdy go zmiażdżymy lub posiekamy. Czosnek chroni też przed rakiem okrężnicy.

Ma szerokie dobroczynne działanie prozdrowotne, również jeśli chodzi o ochronę organizmu przed rozwojem komórek nowotworowych. Włoscy naukowcy z Instytutu Mario Negri w Mediolanie odkryli, że jedzenie przynajmniej jednej cebuli dziennie zmniejsza ryzyko zapadnięcia aż na dziewięć (!) rodzajów raka od 25 do 80 proc. Chodzi m.in. o raka piersi, macicy, żołądka, odbytu, jelita grubego, jamy ustnej, gardła, prostaty. Co ważne, w czasie obróbki cebula nie traci swoich cennych właściwości oprócz jednej metody przygotowania: smażenia na smalcu. Eksperci tłumaczą, że antynowotworowe działanie cebuli może mieć związek z obecnymi w niej flawonoidami czy związkami siarki.

Morele to bogate źródło fitohormonów, które - jak potwierdziły badania - chronią przed rozwojem raka piersi i macicy. Uczeni zaobserwowali też, że mogą hamować rozwój raka piersi u kobiet, pod warunkiem, że będą to przynajmniej dwie porcje tygodniowo. W morelach (szczególnie naturalnie suszonych) i brzoskwiniach znajdują się cenne karotenoidy - naturalne przeciwutleniacze. Naukowcy twierdzą także, że działanie antynowotworowe mają też... pestki jądra moreli (kupimy je w sklepach ze zdrową żywność, również przez internet). Zawierają one letril, znany jako witamina B17 lub amigdalina. To naturalny czynnik antyrakowy. Maksymalna dzienna dawka to dwa jądra moreli.

Uczeni z brytyjskiego Medical Research Council są zdania, że kapusta może pełnić istotną rolę w niszczeniu komórek raka piersi. Dzieje się tak za sprawą indolu trójmetylowego (I3C), związku występującego w kapuście, który niszczy komórki rakowe, kiedy stosuje się go razem z chemioterapią. Indol trójmetylowy obecny jest także w brukselce. Inny składnik, któremu kapusta i brukselka zawdzięczają działanie ochronne, to sulforafan - organiczna substancja pochodzenia naturalnego. Warzywa te mogą chronić nas także przed rakiem okrężnicy i przewodu pokarmowego. Wiadomo również, że kapusta usprawnia przemianę estrogenu w organizmie kobiet, co z kolei może chronić przed rakiem piersi bądź jajnika.

Mają dużą zawartość kwasu elagowego, który potrafi neutralizować komórki rakotwórcze. Winogrona zawierają też najwięcej związków polifenolowych wśród wszystkich owoców! Polifenole to silne przeciwutleniacze, które chronią organizm przed atakiem wolnych wodników, a tym samym przed rakiem i przedwczesnym starzeniem, działają oczyszczająco i przeciwzapalnie. Pamiętajmy jednak, że pod względem działania antynowotworowego najlepsze są winogrona ciemne - czerwone i fioletowe. Udowodniono, że zarówno ciemne winogrona, jak i czerwone wino chronią przed rozwojem raka piersi. Warto wiedzieć, że zapobiegający nowotworom kwas elagowy obecny jest także w truskawkach.

Oba te warzywa zawierają ochronny sulforafan. Surowe kiełki brokułowe są najlepszym naturalnym źródłem tej substancji. Sulforafan uniemożliwia komórkom rakowym rozwój i chroni przed nowotworem. Amerykańscy naukowcy z uniwersytetu Arizona Cancer Center zaobserwowali, że związki obecne w brokułach zapobiegają rozwojowi raka skóry, a także chronią zdrowe tkanki przed toksycznym działaniem leków stosowanych w chemioterapii. Naukowcy zwracają jednak uwagę, by brokułów nie przegotowywać, inaczej stracą cenne właściwości. Badania potwierdziły również, że spożywanie kalafiora chroni przed rozwojem raka prostaty u mężczyzn, raka płuc - również u palaczy, jajnika i piersi u kobiet.

Zawiera wiele cennych dla zdrowia witamin oraz minerałów, a także beta-karoten i inne przeciwutleniacze, które biorą czynny udział w profilaktyce przeciwnowotworowej. Należy jeść pół szklanki szpinaku dziennie, by ochronić swój organizm przed atakiem komórek rakowych. Warzywo to zabezpiecza głównie przed rozwojem nowotworu żołądka, płuc, jelita grubego czy krtani. Dr Richard Shekelle z Uniwersytetu Teksańskiego uważa, że jedzenie produktów bogatych w karoten jest szczególnie wskazane w przypadku palaczy, ponieważ aż ośmiokrotnie redukuje ryzyko wystąpienia raka płuc. Działanie szpinaku hamujące działanie komórek nowotworowych potwierdziły testy laboratoryjne. Poza tym szpinak zawiera duże ilości chlorofilu - a on też jest jednym z potencjalnych czynników hamujących rozwój nowotworów.

Obecny jest w niej karoten oraz falkarinol, organiczny związek chemiczny, który redukuje ryzyko rozwoju nowotworów nawet o 33 proc. Co ciekawe, jeśli marchewka zostanie pokrojona dopiero po ugotowaniu, będzie zawierała aż o 25 proc. więcej falkarinolu niż takie samo warzywo rozdrobnione przed wrzuceniem do garnka - potwierdziły badania. Chodzi o to, że z pokrojonej marchewki podczas gotowania wypłukiwanych jest więcej cennych składników. Marchewka zawiera także duże ilości witaminy A mającej działanie antyrakowe. Naukowcy z Uniwersytetu w Yorku twierdzą, że częste spożywanie marchwi chroni przed rakiem prostaty. Jedzenie dużych ilości tego warzywa może pomóc również zredukować ryzyko rozwoju raka piersi, zwłaszcza odmiany agresywnej. Działanie antynowotworowe ma też obecny w marchewce beta-karoten.

EPN/mmch/kuchnia.wp.pl