Zapomniane owoce. Wykorzystaj na domowe przetwory

Rozłożyste krzewy, które zdobią pomarańczowe jagody, często możemy spotkać na nadbałtyckich wydmach, choć rokitnik pojawia się również w ogrodach, zwykle jako roślina ozdobna. Tymczasem jego owoce to prawdziwi rekordziści pod względem zawartości witamin, przede wszystkim A, C, E i K. Z ich zbiorem warto poczekać do pierwszych przymrozków, kiedy tracą cierpkość i goryczkę. Należy też pamiętać, by od razu je przetwarzać, gdyż szybko wysychają. Dzięki dużej zawartości pektyn świetnie nadają się na dżemy, konfitury przy przeciery.

Pochodząca z Chin roślina kojarzy się przede wszystkim z jedwabiem – liście tego niewielkiego drzewka są pożywieniem dla gąsienic jedwabnika morwowego, wytwarzających niezwykle cenne włókno wykorzystywane do produkcji tkaniny. Jednak także owoce morwy zasługują na uwagę, gdyż kryją w sobie bogactwo cennych składników odżywczych, które docenią osoby zmagające się z cukrzycą czy walczące z otyłością. Mają słodki, lekko mdły smak, dlatego w przetworach, np. dżemach czy konfiturach warto łączyć je z kwaśnymi dodatkami, chociażby sokiem z cytryny.

Polska jest jednym z największych producentów tych owoców na świecie – każdego roku wyjeżdża z naszego kraju tysiące ton tych drobnych, ciemnych jagód o cierpkim smaku. Także dlatego, że sami niespecjalnie cenimy aronię, choć naukowcy podkreślają, że stanowi ona jedno z najbogatszych owocowych źródeł przeciwutleniaczy, zwłaszcza fenoli, chroniących przed miażdżycą, zawałem serca i udarem mózgu oraz spowalniających procesy starzenia organizmu. Aronia niespecjalnie nadaje się do jedzenia na surowo, natomiast znakomicie sprawdza się jako baza dżemów, konfitur, galaretek lub powideł.

Niewielkie, żółte owoce, aromatyczne i lekko kwaskowate, zalegają późnym latem na wielu skwerach i chodnikach. Mirabelkę traktujemy lekceważąco, tymczasem jest znakomitym źródłem witamin z grupy B, kwasu foliowego, pektyn i soli mineralnych. Można ją jeść na surowo lub wykorzystać do przygotowania dżemów, powideł, kompotów i nalewek.

Popularny w Polsce krzew, rosnący dziko lub w ogrodach, jesienią pokrywają urocze, jajowate w kształcie czerwone jagody. Są bardzo bogate w cenne dla zdrowia witaminy i minerały. Zawarta w nich rutyna poprawa samopoczucie. Berberysowe "korale", lekko kwaskowate w smaku, sprawdzą się w syropach, sokach, dżemach, winach, nalewkach oraz likierach.

Kiście pomarańczowo-czerwonych jagód są ozdobą wielu skwerów, parków i lasów. Owoce jarzębiny nie tylko pięknie się prezentują, ale również stanowią bogate źródło witamin A i C, kwasów organicznych, garbników oraz antocyjanów, dzięki czemu stanowią remedium na problemy z nerkami czy pęcherzem moczowym, a także nadciśnieniem. Najlepiej zrywać je po pierwszych przymrozkach, ewentualnie po zbiorze włożyć na 1-2 dni do zamrażalnika, co pozwoli zneutralizować goryczkę. Mogą być stosowane do wyrobu marmolad, dżemów, nalewek i popularnej wódki, czyli jarzębiaka.

Soczyście czerwone owoce krzewu, który rośnie zazwyczaj na skraju lasu i w przydrożnych zaroślach, to skarbnica wzmacniającej odporność witaminy C oraz flawonoidów – związków charakteryzujące się silnym działaniem antyoksydacyjnym i przeciwnowotworowym. Duża zawartość olejków eterycznych czyni z nich również skuteczny środek uspakajający i ułatwiający zasypianie. Owoce głogu najlepiej zbierać jesienią, gdy są dojrzałe, ale jeszcze twarde. Możemy przygotować z nich konfitury, syropy, nalewki, a także wino.

Czarno-fioletowe owoce, niewielkie i zebrane w kiście, zdobią jesienią przydrożne zarośla, bo tam zwykle rośnie czarny bez. Przed wiekami medycyna ludowa bardzo ceniła ich prozdrowotne właściwości, wynikające z dużego stężenia witamin (szczególnie A, C, B1, B2), minerałów (potasu, magnezu, wapnia), przeciwutleniaczy, pektyn czy kwasów organicznych. Owoce zawierają jednak także trującą substancję – glikozyd sambunigryna, dlatego nie należy spożywać ich na surowo. Bez obaw można natomiast przyrządzić z nich pyszne soki, konfitury, wina czy nalewki.

Rozłożysty krzew, niekiedy przybierający formę małego drzewka, jest w Polsce uprawiany przede wszystkim jako roślina ozdobna. Warto jednak zainteresować się także jego niewielkimi, podłużnymi owocami o wiśniowej barwie, które wykazują właściwości przeciwgorączkowe, są także remedium na niedokrwistość, problemy z przemianą materii czy zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Można z nich przygotowywać galaretki, soki, dżemy, syropy, konfitury czy nalewki (słynną dereniówkę).

Owoce krzewu rosnącego na obrzeżach lasów czy poboczach dróg to prawdziwa bomba witaminowa – już 2-3 mogą pokryć dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę C. Zaleca się je rekonwalescentom oraz osobom w stanach ogólnego osłabienia, zmęczenia i stresu. Po owoce dzikiej róży warto sięgać podczas przeziębień i infekcji układu oddechowego. Najlepiej zbierać je jesienią, gdy są w pełni dojrzałe. Świetnie nadają się wówczas na dżemy czy konfitury.