Jak dobrać ryż do potraw?
Ryż w naszej diecie obecny jest tak często, że wydaje nam się, że nie ma przed nami tajemnic. Jednak nic bardziej mylnego. Tak naprawdę wciąż niewiele o nim wiemy. Jego tajemnice odkrywa przed nami Krzysztof Rugała, szef kuchni restauracji Oranżeria w Hotelu SPA Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie.
- Czym tak naprawdę jest ryż?
- Ryż jest rodzajem kaszy.
- Na polskich półkach sklepowych stoi zazwyczaj kilka, może kilkanaście rodzajów. To dużo?
- Na świecie znanych jest ok. 800 gatunków ryżu, z których w Polsce dostępnych jest stosunkowo niewiele. Co prawda w sklepach pojawiają się różne jego "mutacje", jednak większość konsumentów wybiera najpopularniejsze ziarna, nie zdając sobie zupełnie sprawy z różnic między poszczególnymi gatunkami.
- Jaki jest podstawowy podział?
- W zależności od kształtu ryż dzielimy na: długoziarnisty, średnioziarnisty i okrągłoziarnisty. Ryż długoziarnisty po ugotowaniu jest suchy, a ziarno zachowuje swój kształt. Ryż średnio- i okrągłoziarnisty jest bardziej miękki. W Azji, gdzie jada się pałeczkami preferuje się ryż okrągłoziarnisty - ze względu na to, iż ziarna lepiej się wiążą i sprawiają mniej kłopotu przy nabieraniu ich pałeczkami do ust. Choć w wielu miejscach w Azji ryż je się też palcami.
- Warto sięgać po ryż?
- Oczywiście, że warto. Jest źródłem witamin (zwłaszcza z grupy B), soli mineralnych (fosfor, wapń, magnez, cynk, kobalt, mangan oraz fluor). W jego skład wchodzi także spora ilość łatwo przyswajalnego białka (zwiększa wchłanianie aminokwasów uczestniczących w budowie mięśni), którego jednak nie jest na tyle dużo, by zaspokoić dzienne zapotrzebowanie naszego organizmu na ten składnik.
- Z czym smakuje najlepiej?
- Czy może pan wskazać, który ryż jest najbardziej odpowiedni do konkretnych potraw?
- Ryż biały, ten który w naszej kuchni pojawia się zdecydowanie najczęściej, uzyskiwany jest w procesie przypominającym polerowanie ziarna. Naturalnie ryż występuje bowiem w postaci twardych ziaren, ukrytych w niejadalnej łupince. W wyniku pozbawienia ziarna tej łupiny, uzyskuje się ryż brązowy, który zawiera bogatą mieszankę składników odżywczych. Z uwagi na to, że ryż biały posiada dużo skrobi łatwo go rozgotować. Najczęściej jest wykorzystywany do dań słodkich - puddingów, zup mlecznych, z musem jabłkowym czy innych deserów.
Ryżowi basmati przypisywane są niezwykłe właściwości ze względu na jego pochodzenie. Gatunek ten wyodrębnił się na obszarach z charakterystycznym mikroklimatem i żyznymi glebami. Jak uważają znawcy, w miejscach jego uprawy dbano również o dostęp do krystalicznie czystej wody, która wzmaga niezwykły smak tego ryżu. Basmati występuje zarówno w odmianach białej, jak i brązowej. Posiada długie ziarna i jest wykorzystywany w kuchni indyjskiej. U nas stosuje się jako dodatek do mięs, sałatek, dań egzotycznych i deserów.
Ryż jaśminowy, który także na stałe zagościł na sklepowych półkach jest znacznie bardziej ekskluzywny od zwykłego białego. Pochodzi z Tajlandii i ceniony jest za delikatny aromat. Ziarna po ugotowaniu nie są zupełnie sypkie, zaś ich charakterystyczną cechą jest delikatny kwiatowy zapach. Doskonale komponuje się z daniami kuchni tajskiej, jest świetnym dodatkiem do wołowiny, kurczaka oraz owoców morza.
Ryż dziki - w rzeczywistości nie należałoby nazywać go ryżem, gdyż nie jest zbożem, tylko trawą. Stanowił podstawę wyżywienia Indian Ameryki Północnej. Sprzedawany jest sam lub zmieszany z białym ryżem. Z prostego pożywienia stał się składnikiem kuchni smakosza. Ryż dziki jest źródłem błonnika pokarmowego i białka. Posiada niską zawartość tłuszczu i cukrów. Jest produktem bezglutenowym. Nadaje się jako dodatek do potrawek z mięsem.
- Jak widać, wybór jest duży, ale być może nie trzeba korzystać ze wszystkich gatunków ryżu? Może wystarczy jeden?
- Nie ma czegoś takiego jak uniwersalny ryż! Każdy z nich ma swoje przeznaczenie i wykorzystywany jest w zależności od rodzaju potraw, które gotujemy.
Marta Legieć