Owoce cytrusowe górą!
Owoce cytrusowe są smaczne i aromatyczne, a ponadto dostarczają znacznych ilości cennej witaminy C, składników mineralnych oraz pektyn. Ich niska kaloryczność sprawia, że doskonale sprawdzają się również jako składnik diety osób dbających o linię.
Dla zdrowia
Cytrusy są jednym z najlepszych źródeł witaminy C. W naszym organizmie jest ona wykorzystywana do syntezy kolagenu, aktywizuje układ immunologiczny oraz chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Jedna średniej wielkości pomarańcza pozwala pokryć dzienne zapotrzebowanie na wit. C dla dorosłego mężczyzny!
Owoce cytrusowe zawierają również znaczne ilości potasu, pierwiastka, który odpowiada za prawidłowe przewodnictwo nerwowe oraz pracę mięśni i serca. Ponadto obniża ciśnienie krwi oraz pobudza wydzielanie insuliny.
Warto wiedzieć, że cennym składnikiem jest również skórka cytrusów. To właśnie z niej pozyskiwane są aromatyczne olejki zawierające limonen oraz flawonoidy. Olejki mają szerokie zastosowanie lecznicze. Przykładowo pomarańczowy działa wykrztuśnie, żółciopędnie i rozkurczowo. Jest również wykorzystywany jako środek łagodzący napięcie nerwowe oraz ułatwiający zasypianie. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach wykazano przeciwnowotworowe działanie limonenu pochodzącego z olejku pomarańczowego. Flawonoidy zawarte w cytrusach mają z kolei działanie przeciwutleniające, dzięki temu mogą okazać się pomocne w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych.
Podczas obierania owoców cytrusowych nie warto dokładnie doczyszczać ich miąższu z białej części skórki tzw. albedo. To właśnie w niej znajduje się znaczna ilość witaminy C oraz pektyn, które wspomagają oczyszczanie organizmu oraz zmniejszają szybkość wchłaniania glukozy.
W lecznictwie zastosowanie znajduje również wyciąg z pestek grejpfruta, odznaczający się działaniem antybakteryjnym i antywirusowym. Wysoka zawartość witamin, soli mineralnych i przeciwutleniaczy sprawia, że jest często wykorzystywany w kuracjach regeneracyjnych. Bywa również stosowany wspomagająco, jako suplement zmniejszający łaknienie i poprawiający metabolizm podczas diet odchudzających.
Do sałatki i deseru
Owoce cytrusowe są doskonałym dodatkiem do wielu potraw. Można wykorzystywać je jako składnik sałatek owocowych i warzywnych lub połączyć z rybami, owocami morza, bądź mięsem drobiowym. Sok z cytrusów dobrze zastępuje również ocet dodawany do dressingów. Warto przygotować z niego domową lemoniadę - orzeźwiającą, aromatyczną, a co najważniejsze bez sztucznych dodatków! Skórę z cytrusów można z kolei utrzeć i wykorzystać jako dodatek wzmacniający smak wypieków, zup lub sosów.
Cytrusowe ABC
Pomarańcza to najpopularniejsza przedstawicielka cytrusów. Wyróżniamy pomarańcze słodkie, gorzkie, olbrzymie i bergamoty. Pierwsze z nich są cenione jako owoce deserowe oraz surowiec do produkcji soków. Mają delikatny miąższ o barwie żółtej, pomarańczowej lub fioletowoczerwonej. Gorzkie pomarańcze charakteryzują się grubą, chropowatą, ciemnopomarańczową skórką. Doskonale nadają się do przetwórstwa, jako składnik galaretek, dżemów i marmolad. Owoce pomarańczy olbrzymiej, nazywanej również pomelo (pompela), mogą osiągać wagę do 2 kg! Odznaczają się wyjątkowo grubą skórką, pod którą ukryty jest słodki, galeretowaty, jasny miąższ. Pomarańcza bergamota wyróżnia się z kolei podłużnymi, żółtymi lub żółtozielonymi owocami o gorzkim smaku.
Mandarynka pod kątem popularności znajduje się na drugim miejscu za pomarańczą. Jej aromatyczne owoce są mniejsze i w zależności od odmiany osiągają średnicę 4-10 cm. Mandarynki są najczęściej zjadane na surowo, nieco rzadziej wykorzystuje się je do produkcji konserw i soków.
Kumkwat to z kolei najmniej znany przedstawiciel cytrusów. Charakteryzuje się małymi, owalnymi, lekko wydłużonymi owocami, które pokrywa słodka, jadalna skórka. Ich miąższ jest lekko kwaskowaty. Kumkwaty można spożywać na surowo lub po przetworzeniu, w formie dżemów, kompotów i galaretek. Są również wykorzystywane jako składnik do produkcji aromatycznych likierów.
Cytryna i lima (limonka) to najkwaśniejsze cytrusy. Cytryna ma żółty kolor oraz owalny kształt z charakterystycznym spiczastym zakończeniem na jednym z wierzchołków. Owoce limy są okrągłe, jasnozielone i wyjątkowo aromatyczne. Sok oraz skórka z limy i cytryny znajdują zastosowanie w produkcji soków, lemoniad, syropów, dżemów, galaretek, nalewek oraz jako dodatek do ciast i sosów.
Grejpfruty odznaczają się intensywnym aromatem oraz lekko gorzkim smakiem. Ich okazałe, kuliste owoce osiągają wagę ok. 200 – 500 g. Stanowią popularny owoc deserowy oraz surowiec do produkcji soków. Miąższ jednego owocu dostarcza więcej witaminy C niż zalecane dzienne zapotrzebowanie oraz jedną trzecią zalecanej dziennej dawki prowitaminy A, czyli beta-karotenu.
Karolina Malecka, specjalista ds. żywienia człowieka
