Jabłka grójeckie – rumiane i kwaskowate

Określenie „jabłka grójeckie” obejmuje 40 odmian wywodzących się z okolic Grójca. Przy czym dotyczy to jedynie owoców klasy extra oraz klasy I. Czym różnią się one od pozostałych? Otóż ich smak i zapach jest dużo bardziej intensywny. W zależności od odmiany mogą być słodkie, słodko-winne, słodko-kwaśne, kwaskowate, winne, korzenno-winne. Wyróżnia je także kolor - od zielonego, poprzez żółty, różowy, czerwony, na bordowym kończąc. Mocny rumieniec to zasługa wyższej niż u jabłek tej samej odmiany, pochodzących z innych regionów, zawartości barwników pod skórką. Owoce muszą posiadać określone parametry dotyczące wielkości, jędrności oraz wybarwienia.

Jabłka zawdzięczają swoje wyjątkowe walory warunkom glebowym oraz klimatycznym. Na Grójecczyźnie panuje szczególny mikroklimat – w okresie poprzedzającym zbiór owoców temperatura w nocy jest bardzo niska. Wpływa to na wyrazisty smak. Dodatkowo gleby bielicowe i pseudobielicowe, które są charakterystyczne dla okolic Grójca, świetnie sprawdzają się w uprawie jabłoni. Istotny jest również sposób uprawy. Przed założeniem sadu, każde stanowisko jest dokładnie badanie. W razie jakichkolwiek braków, glebę się odpowiednio przygotowuje, wykorzystując nawozy bezpieczne dla środowiska. Drzewka przycina się tak, by uzyskać typ korony pożądany dla danej odmiany. Chodzi również o to, by słońce dotarło do każdego jabłka.

Tradycje sadownicze w okolicach Grójca sięgają XVI wieku. Pierwsze sady powstały tam z inicjatywy królowej Bony, która 1545 roku otrzymała duże połacie ziemi na tym terenie. Dzięki jej staraniom było tam więcej dworskich sadów niż w ościennych powiatach. Zygmunt II August przypieczętował, wydając odpowiednie dekrety. W ten sposób jabłka grójeckie przez kolejne stulecia gościły na królewskich stołach.
W XIX wieku dużą rolę w rozwoju sadownictwa odegrali duchowni - Roch Wójcicki z Belska, nieznany z imienia ksiądz Niedźwiedzki z Łęczeszyc, Stefan Roguski z Goszczyna oraz Edward Kawiński z Konar. Zajmowali się oni uprawą jabłoni i edukowali innych, jak należy to robić. W 1918 roku powstała tam pierwsza w Polsce przechowalnia owoców. Dzięki temu można było sprzedawać jabłka również w zimie.
Po II wojnie światowej powstał w Grójcu Zakład Doświadczalny Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, który prowadził wzorcowe gospodarstwo. Lokalni sadownicy uczyli się więc nowoczesnych metod uprawy drzew owocowych. Dzięki temu wydajność grójeckich sadów stale rosła. Od 1959 roku odbywają się tam obchody Święta Kwitnących Jabłoni. Obecnie na terenie Grójecczyzny uprawia się sady karłowe, które dostarczają ok. 40 proc. krajowej produkcji jabłek.

5 października 2011 r. jabłka z okolic Grójca zostały wpisane do unijnego rejestru jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Ochroną objęto 40 odmian m. in. Gloster, Idared, Lobo, Ligol, Rubin, Jonagored czy Golden. Producenci są zobowiązani do przestrzegania zasad Integrowanej Produkcji (IP) lub specyfikacji GLOBALGAP. Jest to system bezpieczeństwa żywności w rolnictwie - od przygotowania stanowiska aż do pakowania i etykietowania.