Hyzop – dlaczego warto zaprosić go do swojej kuchni

Wielokrotnie wspomina o nim Biblia. W Starym Testamencie możemy na przykład przeczytać taką poradę: "Aby dokonać oczyszczenia, mąż czysty weźmie hisop, zanurzy w wodzie i pokropi namiot oraz wszystkie sprzęty i wszystkich, którzy się tam znajdują". Choć niektórzy badacze Pisma Świętego utrzymują, że chodzi o zupełnie inną roślinę – lebiodkę syberyjską, nie ulega wątpliwości, iż hyzop lekarski ma bardzo bogatą historię i jest wykorzystywany przez człowieka od setek lat.

Ozdobny krzew, który w okresie kwitnienia pokrywa się pięknymi kwiatami w różnych odcieniach koloru niebieskiego, pierwotnie porastał przede wszystkim kraje basenu Morza Śródziemnego i Bałkany, jednak z czasem rozprzestrzenił się w całej Europie, zachodniej Azji, a nawet Ameryce Północnej.

Hyzop bardzo cenili już starożytni Grecy i Rzymianie, którzy uważali go za roślinę o wyjątkowych właściwościach leczniczych. W średniowiecznej Europie był zalecany w chorobach żołądka, dróg oddechowych, a nawet gruźlicy. Uprawą hyzopu zajmowali się przede wszystkim mnisi w przyklasztornych ogródkach. Do jego rozpowszechnienia przyczynili się zwłaszcza benedyktyni i cystersi.

Zobacz też: Zioła, które wspomagają układ trawienny

W Polsce roślinę przez wieki nazywano "józefkiem" lub "józefką". Wspomina o niej już Marcin z Urzędowa, XVI-wieczny botanik i zielarz, a przede wszystkim autor słynnego działa "Herbarz Polski to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych i inszych rzeczy do lekarstw należących", wydanego w 1595 r.

Hyzop do dziś jest ceniony za właściwości lecznicze. Nieprzypadkowo znajdziemy go np. w składzie popularnych syropów przeciwkaszlowych, suplementów diety czy rozmaitych kosmetyków.

Najbardziej wartościowym surowcem są ulistnione wierzchołki pędów rośliny, bogate w olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy i kwasy fenolowe. Dzięki nim preparaty zawierające wyciągi z hyzopu działają przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo oraz przeciwzapalnie. Wykazują także właściwości antyoksydacyjne, neutralizujące szkodliwą działalność wolnych rodników, odpowiedzialnych za przyspieszanie procesów starzenia organizmu i sprzyjanie rozwojowi nowotworów czy chorób układu krążenia.

Hyzop okazuje się skutecznym remedium na zaburzenia pracy jelit (polecany jest przy wzdęciach), biegunki, nieżyty oskrzeli, stany zapalne jamy ustnej i gardła, cukrzycę, a nawet stłuczenia czy trudno gojące się rany. Roślina zmniejsza także napięcie obwodowych naczyń krwionośnych. Na Bliskim Wschodzie jest stosowana w przypadku bólu krzyża oraz do rozgrzewania ciała.
Olejek hyzopowy często wykorzystuje się w aromaterapii, choć w tym wypadku należy zachować ostrożność, szczególnie używając go do inhalacji. Po przekroczenie pewnej dawki okazuje się bowiem toksyczny i może wywoływać drgawki. Dlatego przed zastosowaniem olejku hyzopowego warto skonsultować się z aromaterapeutą. Na pewno nie zaleca się go kobietom w ciąży.

Od wieków hyzop jest również cenioną przyprawą, zarówno w postaci świeżej, jak i suszonej. Ze względy na walory smakowe i zapachowe, świetnie zaostrza smak mdłych potraw, np. zupy ziemniaczanej czy fasolowej. Warto wykorzystać go do przyprawiania śniadaniowego twarogu albo pasztetu.

Hyzop można dodawać do sałatek (szczególnie z dodatkiem świeżych pomidorów lub ogórków), a także wzbogacać nim dania mięsne, chociażby pieczeń wieprzową. W krajach śródziemnomorskich suszonym hyzopem doprawia się majonez i inne sosy. Bardzo dobrze komponuje się również z rybami.

Dodając do potrawy hyzop (świeży i suszony) należy jednak zachować umiar, gdyż nadmiar przyprawy potrafi zdominować smak dania.

Zarówno ziele, jak i olejek hyzopowy od wieków stosuje się do wzbogacania smaków likierów alkoholowych, w tym słynnego francuskiego trunku Chartreuse, którego receptura narodziła się w klasztorze kartuzów pod Grenoble.
Hyzop jest także cenioną rośliną miododajną. Pozyskiwany z niej miód uchodzi za rarytas, ponieważ zachwyca atrakcyjnym smakiem i zapachem.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl