Czy ciasto francuskie naprawdę jest francuskie?

Jeśli myślisz, że ciasto francuskie jest współczesnym wynalazkiem, to jesteś w błędzie. Znane było od dawna – już od starożytności Grecy i Rzymianie wypiekali bardzo podobne ciasto z oliwą. Zatem, czy ciasto francuskie naprawdę jest francuskie? Choć sklepowe półki uginają się pod ciężarem ciast francuskich różnych marek, to jednak ich skład nie jest zadowalający. A może przygotować je w domu? Nie jest to trudny proces jednak wymaga czasu, a efekt jest wart poświęceń. Jak zrobić ciasto francuskie domowym sposobem? Poznaj przepis i kilka sztuczek, dzięki którym będzie idealne.

Ciasto wypiekane z oliwą, bardzo podobne do francuskiego, znane było już starożytnym Grekom i Rzymianom. Wielce prawdopodobne, że ciasto francuskie było popularne we Francji już w średniowieczu, jednak pierwszy dokładny przepis na nie znajduje się pod hasłem pâte feuilletée we francuskiej książce kucharskiej z 1650 roku. Polskiej tradycji kulinarnej ciasto francuskie znane jest co najmniej od wieku XVIII – Jędrzej Kitowicz wspomina o nim w swoim „Opisie obyczajów za panowania Augusta III”. Co ciekawe, na Kaszubach do dziś kultywowana jest legenda, która mówi, że lokalny specjał  - ciasto nazywane listkowym, zostało rozsławione na skalę światową przez Francuzów, którzy wizytowali wraz z Napoleonem w Gdańsku w 1807 roku. Zatem może ciasto francuskie wcale nie powinno nazywać się francuskie, ale polskie albo kaszubskie?

W każdym sklepie spożywczym i supermarkecie znaleźć można wiele ciast francuskich i to w różnych rozmiarach – jest w czym wybierać. Czy aby na pewno? Kiedy przeczytasz skład takiego półproduktu, niestety, okaże się, że w twoim koszyku nie znajdzie się żadne ciasto francuskie. Dlaczego? Otóż obecnie nie znajdziemy na rynku ciasta francuskiego, które nie ma w swoim składzie oleju palmowego i alkoholu etylowego. Weźmy pod lupę ciasto francuskie z Biedronki, Tesco i Lidla, na temat których fora internetowe aż huczą od zachwytów - nic dziwnego - wypieki z dodatkiem utwardzonego oleju palmowego mają większą objętość, lepszą porowatość i delikatniejszą strukturę – wyglądają i smakują pysznie, ale czy są zdrowe? Olej palmowy i alkohol etylowy znajdują się już na trzeciej i czwartej lub piatej pozycji składu półproduktu dostępnego w tych sklepach. A jak każdy wie, te składniki wpływają niekorzystanie na nasze zdrowie. Utwardzony olej palmowy jest niebezpiecznym źródłem tłuszczów trans. Czasem producenci próbują tuszować jego obecność, nazywając go „olejem roślinnym”, poniekąd oszukując konsumentów. Zatem czy warto narażać swoje zdrowie? Na to pytanie niech każdy odpowie sam, a my pokażemy wam, jak zrobić ciasto francuskie – domowe i bez zbędnych ulepszaczy.

Owszem, można kupić je w sklepie – to znacznie szybszy i prostszy sposób, ale satysfakcja z samodzielnie przygotowanego ciasta francuskiego jest bezcenna. Tajemnica udanego ciasta francuskiego tkwi w umiejętnym wałkowaniu i pieczeniu w wysokiej temperaturze. Zanim przystąpisz do zrobienia go, pamiętaj, że to proces łatwy, ale długotrwały i składający się z kilku etapów – zrobienie ciasta i masy maślanej, kilkukrotne wałkowanie i składanie ciasta oraz jego leżakowanie przez kilka godzin w lodówce. Zatem jeżeli masz czas i chęci, zapraszamy do zapoznania się z przepisem na ciasto francuskie.

• 250 mąki pszennej,
• 300 g masła,
• 125 ml wody,
• łyżeczka octu,
• ½ łyżeczki soli.

Przygotowanie:
Do miski wsyp przesianą przez sito mąkę, a do kubeczka wlej wodę, dodaj ocet, sól i dokładnie wymieszaj, aż ostatni składnik się rozpuści. W rondelku rozpuść 50 g masła. Teraz kiedy wszystkie składniki masz gotowe, połącz je ze sobą i ugniataj ciasto, aż uzyskasz elastyczną konsystencję. Gotowe ciasto zawiń w folię spożywczą i włóż je do lodówki na minimum godzinę. Teraz przyszedł czas na masę maślaną. Schłodzone i zawinięte w folię spożywczą lub papier do pieczenia masło rozwałkuj na grubość 2 cm, uformuj je w kwadrat i zawiń w folię spożywczą. Drugi sposób jest o wiele prostszy – wystarczy, że masło utrzesz w malakserze, uformujesz i zawiniesz w folię. Kiedy masa maślana jest gotowa, włóż ją do lodówki. Gdy ciasto odleży już swoje w chłodzie, wyciągnij je. Blat lub stolnicę podsyp mąką i rozwałkuj ciasto tak, by jego forma przypominała kwadrat. Pamiętaj, by środek był nieco grubszy od krawędzi. Teraz na samym środku połóż schłodzone masło i zawiń je w ciasto „na zakładkę” (prawa, lewa góra, dół – „na kopertę”). Przystępujemy do wałkowania – zrób to tak, by powstał prostokąt, który jest trzykrotnie dłuższy niż szerszy. Wałek prowadź od środka ku brzegom i na tyle delikatnie, by masło nie przebijało się przez ciasto. Jeżeli jednak tak się stanie – nie panikuj. Ciasto będziesz jeszcze kilkukrotnie składać i wałkować. Po prostu następnym razem bądź bardziej ostrożny. Kiedy otrzymasz już idealny prostokąt, złóż ciasto na trzy (krótsze krawędzie do środka -  tak jak na powyższym obrazku). Zawiń je w folię i włóż do lodówki na minimum godzinę. Po tym czasie wyjmij je i znów rozwałkuj na kształt prostokąta trzy razy dłuższego niż szerszego. Złóż go ponownie „na trzy” i wałkuj. Teraz uwaga! Ciasto wałkuj odwrócone o 90 stopni niż podczas pierwszego wałkowania – zapobiegnie to rozwarstwianiu się ciasta. Ponownie zawiń je w folię i włóż do lodówki na godzinę. Powyższy punkt powtórz minimum dwa razy, ale najlepiej, jeżeli zrobisz to jeszcze sześć razy – wówczas powstanie wielolistkowe ciasto francuskie. Kiedy ciasto jest już gotowe po kilkukrotnym wałkowaniu i składaniu, możemy przejść do ostatniego kroku – wyjmij je z lodówki, posyp blat mąką i rozwałkuj na grubość ok. 4-5 mm. Gotowe!

Surowe ciasto francuskie możesz piec przez 15 minut w temperaturze 200 stopni. Ten czas może się wydłużyć – zależy co wkładasz do środka. A ta decyzja należy do ciebie. Możesz w cieście francuskim zapiec wcześniej podsmażone mięso z kurczaka, łososia, powidła lub czekoladę – co chcesz! Wierzch ciasta, a szczególnie brzegi posmaruj jajkiem, a jeżeli z ciasta francuskiego ma powstać deser, dodatkowo posyp je cukrem. Sukces gwarantowany. Smacznego!

• Wkładając ciasto do lodówki, zawiń je w folię spożywczą, gdyż w przeciwnym razie może obeschnąć.
• Ciasto francuskie możesz zamrozić, a kiedy chcesz go użyć, najpierw przełóż je do lodówki, aby się rozmroziło i dopiero wtedy wyciągnij je do pieczenia.
• Przed pieczeniem ciasto powinno być schłodzone.
• Gotowe ciasto możesz rozwałkować, zwinąć w rulon i włożyć do lodówki, ale pamiętaj, by przełożyć je papierem do pieczenia. Zapobiegnie to sklejaniu się ciasta.
• Jeżeli ciasto włożysz do piekarnika, który nie ma odpowiednio wysokiej temperatury (200 stopni z termoobiegiem), to może ono nie wyrosnąć – finalnie będzie zbite i mokre.